Sadwrn (sant)
| Sadwrn | |
|---|---|
| Ganwyd | 480  |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Dydd gŵyl | 29 Tachwedd |
| Priod | Santes Canna |
Sadwrn, a elwir hefyd yn Sadwrn Farchog (ganed tua 480) oedd sylfaenydd eglwysi Llansadwrn (Sir Gaerfyrddin) a Llansadwrn (Ynys Môn). Ffurf Ladin ei enw oedd Saturnus neu Saturninus. Cymysgir ef yn aml gyda Saturnin, sant a ddanfonwyd o Rufain i Toulouse gan y Pab Fabian yn y ganrif gyntaf O.C.
Hanes a thraddodiad
[golygu | golygu cod]Roedd Sadwrn yn frawd i Illtud a mab i Bican. Mae'r enw yn awgrymu iddo fod yn filwr. Dywedir iddo briodi Canna, a bu ganddynt fab, Sant Crallo.
Yn 1742 cafwyd hyd i garreg fedd ym mynwent eglwys Llansadwrn, Môn, sydd yn awr wedi ei gosod ym mur yr eglwys. Yn ôl V. E. Nash-Williams, mae’r arysgrif arni yn darllen:
- HIC BEATUS (-) SATURNINUS SE(PULTUS) (I)ACIT ET SUA SA[NCTA] CONIU(N)X PA(X) (VOBISCUM SIT)[1]
Gellir ei gyfieithu fel:
- Yma y claddwyd y bendigaid Saturninus a’i wraig sanctaidd. Boed heddwch iddynt.
Gŵyl mabsant Sant Sadwrn yw 29 Tachwedd, ond mae'n debyg fod hyn oherwydd iddo gael ei gymysgu a Sant Saturninus o Toulouse. Mae cerflun ohono ar fedd yn eglwys Biwmares sy'n ei ddangos fel marchog barfog.
Eglwysi
[golygu | golygu cod]Rhestr Wicidata:
| # | Eglwys neu Gymuned | Delwedd | Cyfesurynnau | Lleoliad | Wicidata |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Eglwys Sant Sadwrn | _-_Oct_2024_10.png) |
53°12′06″N 3°27′54″W / 53.2017°N 3.46508°W | Henllan | Q17741618 |
| 2 | Eglwys Sant Sadwrn |  |
53°15′36″N 4°10′10″W / 53.2601°N 4.16942°W | Cymuned Cwm Cadnant | Q17741708 |
| 3 | Eglwys Sant Sadwrn, Llansadwrn |  |
51°57′59″N 3°54′02″W / 51.966323°N 3.9004633°W | Llansadwrn | Q29489508 |
| 4 | Eglwys Sant Sadwrnen | .jpg) |
51°45′53″N 4°29′30″W / 51.764662°N 4.4915294°W | Treflan Lacharn | Q29502768 |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Nash-Williams, V.E., The early Christian monuments of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1950).