Rwj Raj
 | |
| Dyddiad cynharaf | Rhagfyr 1984 |
|---|---|
| Awdur | Gari Williams, Gruffudd Jones a Mari Gwilym |
| Cyhoeddwr | heb ei chyhoeddi |
| Gwlad | Cymru |
| Iaith | Cymraeg |
| Cysylltir gyda | Panto 85 |
| Pwnc | pantomeim Cymraeg |
| Daeth i ben | Chwefror 1985 |
| Genre | Panto Cymraeg |
| Cyfansoddwr | Dilwyn Roberts |
Pantomeim a grëwyd gan Gruffudd Jones, Mari Gwilym, Gari Williams a Dilwyn Roberts ym 1984, oedd Rwj Raj. Llwyfannwyd y panto gan y cwmni newydd Panto 85, yn bwrpasol ar gyfer creu, cynhyrchu a cyflwyno'r sioe ar gyfer plant Cymru, dros Aeaf 1984 a Gwanwyn 1985.[1]
Disgrifiad byr
[golygu | golygu cod]Hanes Neigwl y Dewin Dwl a'i wraig Neli sydd yn y stori, yn cwffio yn erbyn y Wrach Las a'i chymar Tony Twyll.
"Gobeithiwn y gwnewch fwynhau'r awr neu ddwy nesaf yn ein cwmni yng ngwlad Rwj Raj" ydi'r croeso yn Rhaglen y cwmni;[2] "Cewch chwerthin a mwynhau gyda Neigwl a Neli, Twm-Dic a Mari, a Mwynig y fuwch. Gyda'ch help chi byddant yn ceisio trechu'r Wrach Las a'i gwas Tony Twyll, ac yn cynorthwyo Hedd a Haf ddod a llewyrch a llwyddiant unwaith eto i Wlad Ffozz."[2]
Cefndir
[golygu | golygu cod]Wedi i Gwmni Theatr Cymru ddod i ben bu'n rhaid sefydlu cwmni dros-dro yn 1984, i greu a llwyfannu pantomeim blynyddol. Crëwyd y cwmni Panto 85 yn arbennig ar gyfer creu y panto Rwj Raj. Galwyd cyfarfod ym Mangor, a daeth Gruffydd Jones, Mari Gwilym, Gari Williams, Dilwyn Roberts, Susan Waters a Gwynfryn Davies at ei gilydd i greu'r sioe.
Noda rhaglen y cynhyrchiad y geiriau canlynol : "Fel cwmni dros dro, sydd wedi dod at ei gilydd i gyflwyno'r Pantomeim eleni, hoffem ddiolch i chi am eich cefnogaeth. Dymunwn flwyddyn newydd dda i bawb ohonoch a gobeithiwn y gwnewch fwynhau'r awr neu ddwy nesaf yn ein cwmni yng ngwlad Rwj Raj"
Gan fod y cwmni yn llwyfannu'r cynhyrchiad dros gyfnod y Nadolig ym 1984, rhaid cofio'r cyd-destun ehangach. Ym 1984, tynnwyd sylw'r Byd at y newyn erchyll yn Ethiopia. Dyma gyfnod rhyddhau'r record codi arian Do They Know It's Christmas?. Does ryfedd felly bod y cwmni wedi nodi'r canlynol : " Erbyn i chi weld y perfformiad hwn byddwch wedi cael Nadolig llawen, llond bol o dwrci a mins peis a chael lot fawr o anrhegion oddi wrth eich teulu a'ch ffrindiau. Mae miloedd ar filoedd o blant mewn gwledydd tlawd nad ydynt erioed wedi cael cyfle i fwynhau Nadolig fel ydan ni. Hoffai Cwmni Panto 85 ddiolch i chi am brynu'r rhaglen hon. Byddwn yn cyfrannu 5c am bob rhaglen a werthir trwy gydol y daith i Gronfa Achub y Plant."[2]
Cymeriadau
[golygu | golygu cod]- Neigwl y Dewin Dwl
- Neli, ei wraig
- Twm-Dic, ffarmwr
- Mari'r Nyrs
- Y Wrach Las
- Tony Twyll
- Hedd, negesydd o wlad Fozz
- Haf, ei gariad
- Mwynig - y fuwch
Y cynhyrchiad
[golygu | golygu cod]
Llwyfannwyd y pantomeim gan Panto 85 ym 1984/85. Cyfarwyddwr Gruffudd Jones; cyfarwyddwr cerdd Dilwyn Roberts; cerddorion Nigel Taylor, Alec Wares a Mark Williams; cynllunydd Martin Morley; goleuo Peter Zygadlo; cast:
- Neigwl y Dewin Dwl - Gari Williams
- Neli, ei wraig - Mari Gwilym
- Twm-Dic - John Pierce Jones
- Mari'r Nyrs - Olwen Medi
- Y Wrach Las - Siân Wheldon
- Tony Twyll - Wyn Bowen Harris
- Hedd - Tom Richmond (Dafydd Dafis)
- Haf - Betsan Llwyd
- Mwynig - ei hun
Dechreuwyd ymarfer y panto ar ddiwedd mis Tachwedd 1984. "Aeth yr ymarferion yn dda," meddai'r cyfarwyddwr cerdd a chyd-gyfansoddwr y sioe, Dilwyn Roberts; "a datblygodd yr actorion eu cymeriadau a dysgu'r caneuon yn sydyn iawn. Cynhaliwyd y rhediad technegol cyn y Nadolig, ac agorwyd y sioe ar 27 Rhagfyr".[1]
"Dwi'n cael fy synnu pa mor sydyn mae ymateb y gynulledifa yn ei gael ar berfformiad y panto. Mae ymateb y gynulleidfa yn tynnu rhywbeth ychwanegol o berfformiad yr actor. Ac nid yn unig yr unigolyn ond y berthynas rhwng yr actorion. Digwyddodd hyn efo Emyr [Gari Williams] a John [Pierce Jones]. Dros gyfnod y daith, datblygodd eu hamseru comedïol a'u hadnabyddiaeth yn fawr, ac roedd hi'n bleser eu gwylio yn cyd-weithio gyda'r gynulleidfa. Felly hefyd gyda'r berthynas rhwng Wyn Bowen Harris a Siân Wheldon [fel y dihirod]"[1]