Ethiopia
 | |
| Arwyddair | Land of origins  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, gwlad, gwlad dirgaeedig |
| |
| Prifddinas | Addis Ababa |
| Poblogaeth | 104,957,438 |
| Anthem | March Forward, Dear Mother Ethiopia |
| Pennaeth llywodraeth | Abiy Ahmed |
| Cylchfa amser | UTC+03:00, East Africa Time |
| Nawddsant | Siôr |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Amhareg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Dwyrain Affrica |
| Gwlad |  Ethiopia |
| Arwynebedd | 1,104,300 km² |
| Yn ffinio gyda | Swdan, De Swdan, Cenia, Somalia, Jibwti, Eritrea, Y Cynghrair Arabaidd |
| Cyfesurynnau | 9°N 40°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Government of Ethiopia |
| Corff deddfwriaethol | Federal Parliamentary Assembly |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | President of Ethiopia |
| Pennaeth y wladwriaeth | Sahle-Work Zewde |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prime Minister of Ethiopia |
| Pennaeth y Llywodraeth | Abiy Ahmed |
 | |
| Arian | birr |
| Canran y diwaith | 5 ±1 % |
| Cyfartaledd plant | 4.395 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.463 |
Gwlad tirgaeedig yng ngogledd-ddwyrain Affrica yw Gweriniaeth Ddemocrataidd Ffederal Ethiopia neu Ethiopia. Mae'n ffinio ag Eritrea i'r gogledd, Swdan a De Swdan i'r gorllewin, Cenia i'r de a Somalia a Jibwti i'r dwyrain. Addis Ababa yw'r brifddinas.
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Diorseddwyd yr ymerawdwr Iyasu yn 1916, daeth ei fodryb Zewditu yn ymerodres, ac enwyd Tafari Makonnen yn aer i'r goron ac yn llywodraethwr y deyrnas.
Pan ddaeth Tafari Makonnen yn ymerawdwr yn 1930 ar farwolaeth Zewditu, cymerodd yr enw Haile Selassie, sy'n golygu "Grym y Drindod". Yn ystod ei deyrnasiad o 45 mlynedd, gwnaeth Haile Selassie lawer i geisio moderneiddio Ethiopia, ac enillodd boblogrwydd mawr yn Affrica a thu hwnt. Daeth i amlygrwydd byd-eang yn 1936 trwy ei araith i Gynghrair y Cenhedloedd yn condemnio defnydd yr Eidal o arfau cemegol yn eu hymdrech i oresgyn Ethiopia.
Aeth Haile Selassie yn fwy ceidwadol wrth iddo heneddio, a theimlai carfan yn Ethiopia nad oedd y wlad yn cael ei moderneiddio'n ddigon cyflym. Bu gwrthryfel yn ei erbyn, a diorseddwyd ef ar 12 Medi 1974.
Crefydd[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae tua hanner y boblogaeth yn aelodau o Eglwys Uniongred Ethiopia, a'r hanner arall yn ddilynwyr Islam.
