Ethiopia
![]() | |
Arwyddair |
Land of origins ![]() |
---|---|
Math |
gwladwriaeth sofran, gwlad, gwlad dirgaeedig ![]() |
| |
Prifddinas |
Addis Ababa ![]() |
Poblogaeth |
104,957,438 ![]() |
Sefydlwyd | |
Anthem |
March Forward, Dear Mother Ethiopia ![]() |
Pennaeth llywodraeth |
Abiy Ahmed ![]() |
Cylchfa amser |
UTC+03:00, East Africa Time ![]() |
Nawddsant |
Siôr ![]() |
Iaith/Ieithoedd swyddogol |
Amhareg ![]() |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol |
Dwyrain Affrica ![]() |
Gwlad |
![]() |
Arwynebedd |
1,104,300 km² ![]() |
Yn ffinio gyda |
Swdan, De Swdan, Cenia, Somalia, Jibwti, Eritrea, Y Cynghrair Arabaidd ![]() |
Cyfesurynnau |
9°N 40°E ![]() |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol |
Government of Ethiopia ![]() |
Corff deddfwriaethol |
Federal Parliamentary Assembly ![]() |
Swydd pennaeth y wladwriaeth |
President of Ethiopia ![]() |
Pennaeth y wladwriaeth |
Sahle-Work Zewde ![]() |
Swydd pennaeth y Llywodraeth |
Prime Minister of Ethiopia ![]() |
Pennaeth y Llywodraeth |
Abiy Ahmed ![]() |
![]() | |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) |
80,561 million US$ ![]() |
CMC y pen |
767 US$ ![]() |
Arian |
birr ![]() |
Canran y diwaith |
5 ±1 % ![]() |
Cyfartaledd plant |
4.395 ![]() |
Mynegai Datblygiad Dynol |
0.463 ![]() |
Gwlad tirgaeedig yng ngogledd-ddwyrain Affrica yw Gweriniaeth Ddemocrataidd Ffederal Ethiopia neu Ethiopia. Mae'n ffinio ag Eritrea i'r gogledd, Swdan a De Swdan i'r gorllewin, Cenia i'r de a Somalia a Jibwti i'r dwyrain. Addis Ababa yw'r brifddinas.
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Diorseddwyd yr ymerawdwr Iyasu yn 1916, daeth ei fodryb Zewditu yn ymerodres, ac enwyd Tafari Makonnen yn aer i'r goron ac yn llywodraethwr y deyrnas.
Pan ddaeth Tafari Makonnen yn ymerawdwr yn 1930 ar farwolaeth Zewditu, cymerodd yr enw Haile Selassie, sy'n golygu "Grym y Drindod". Yn ystod ei deyrnasiad o 45 mlynedd, gwnaeth Haile Selassie lawer i geisio moderneiddio Ethiopia, ac enillodd boblogrwydd mawr yn Affrica a thu hwnt. Daeth i amlygrwydd byd-eang yn 1936 trwy ei araith i Gynghrair y Cenhedloedd yn condemnio defnydd yr Eidal o arfau cemegol yn eu hymdrech i oresgyn Ethiopia.
Aeth Haile Selassie yn fwy ceidwadol wrth iddo heneddio, a theimlai carfan yn Ethiopia nad oedd y wlad yn cael ei moderneiddio'n ddigon cyflym. Bu gwrthryfel yn ei erbyn, a diorseddwyd ef ar 12 Medi 1974.
Crefydd[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae tua hanner y boblogaeth yn aelodau o Eglwys Uniongred Ethiopia, a'r hanner arall yn ddilynwyr Islam.