Rhestr Llengoedd Rhufeinig

Y Lleng (Lladin: Legio), oedd yr uned filwrol nodweddiadol o'r fyddin Rufeinig. Roedd maint lleng yn amrywio, ond yn oes aur Rhufain roedd tua 5,000 - 6,000 o wyr. Gweler Lleng Rufeinig.

Roedd gan pob lleng ei rhif, ond mae'n bwysig sylwi fod modd i fwy nag un lleng fod a'r un rhif. Roeddynt yn cael eu gwahaniaethu gan enwau, a allai gyferio at fuddugoliaeth a enillodd y lleng, y wlad lle ffurfiwyd hi neu'r person a'i ffurfiodd. Mae rhai llengoedd yn dwyn yr enw Gemina (Efaill), sy'n dynodi eu bod wedi eu ffurfio trwy gyfuno dwy leng flaenorol. Ychwanegir y blynyddoedd y bu'r lleng mewn bodolaeth a nodir yr ymerawdwr neu'r person arall a'i ffurfiodd.

Llengoedd yr Ymerodraeth Gynnar

Legio I

Legio I Germanica (Almaenaidd) - 48 CC hyd 70 OC Iŵl Cesar
Legio I Adiutrix (Cynorthwyol) - 68 OC hyd (o leiaf) 444 OC Nero
Legio I Italica (Eidalaidd) - 22 Medi 66 hyd (o leiaf) 5g, Nero
Legio I Macriana liberatrix (Rhyddhawyr Macer) - 68 hyd 69 OC Lucius Clodius Macer, rhaglaw Affrica
Legio I Minervia (dan amddiffyniad y dduwies Minerva) - 82 OC hyd (o leiaf) 4g, Domitian
Legio I Parthica (Parthaidd) - 197 hyd dechrau'r 6g, Septimius Severus

Legio II

Legio II Adiutrix Pia Fidelis (cynorthwydd ffyddlon a theyrngar) - 70 OC hyd (o leiaf) 3g, Vespasian
Legio II Augusta (codwyd gan Augustus) – cyn 9 OC hyd o leiaf 3g
- Legio II Gallica (o Gallia) – efallai enw arall ar y Legio II Augusta
Legio II Italica (Eidalaidd) - 165 hyd ddechrau'r 5g, Marcus Aurelius
Legio II Parthica (Parthaidd) – 197 OC hyd ganol y 4g, Septimius Severus
Legio II Traiana Fortis (Lleng gref Trajan) - 105 OC hyd (o leiaf) 5g, Trajan
Legio II Germanica (Almaenaidd) – o'r 3g, Caracalla

Legio III

Legio III Augusta (codwyd gan Augustus) – 43 CC hyd (o leiaf) diwedd y 4g, Augustus
Legio III Cyrenaica (Cyrenaidd) – tua 36 CC hyd (o leiaf) 5g, Marcus Antonius
Legio III Gallica (Galaidd) – tua 49 CC hyd o leiaf ddechrau'r 4g, Iŵl Cesar
Legio III Italica (Eidalaidd) - 165 OC Hyd o leiaf ddechrau'r 4g, Marcus Aurelius
Legio III Parthica (Parthaidd) - tua 197 OC hyd o leiaf ddechrau'r 5g, Lucius Septimius Severus

Legio IV

Legio IV Macedonica (Macedoniaidd) - 48 CC hyd 70 OC (chwalwyd gan Vespasian), Iwl Cesar
- ail-grewyd dan yr enw Legio IV Flavia Felix (Fflafiaid ffodus) - tua 70 OC hyd cyn 400 OC, Vespasian
Legio IV Scythica (Sgythaidd) - tua 42 CC hyd o leiaf ddechrau'r 5g, Marcus Antonius

Legio V

Legio V Alaudae (Yr Ehedyddion) - 52 CC hyd 70 OC, Iwl Cesar
Legio V Macedonica (Macedoniaidd) - 43 CC hyd ar ôl 400 OC, y conswl Gaius Vibius Pansa Caetronianus ac Augustus
- Legio V Urbana, efallai'n enw cynnar ar Legio V Macedonica
- Legio V Gallica, efallai'n enw cynnar ar Legio V Macedonica

Legio VI

Legio VI Ferrata (Haearnaidd) - 52 CC hyd ar ôl 250 OC, Iwl Cesar
Legio VI Victrix (Buddugol) - 41 CC hyd diwedd y 4g, Augustus
- Legio VI Hispaniensis (Sbaenaidd), enw arall ar Legio VI Victrix

Legio VII

Legio VII Claudia Pia Fidelis (lleng ffyddlon a theyrngar y Clawdiaid) - 58 CC hyd ddiwedd y 4g OC, Iŵl Cesar
- Legio VII Paterna (Tadol), enw Legio VII Claudia Pia Fidelis hyd 42 OC
Legio VII Gemina (Yr Efaill) - Hydref 68 OC hyd diwedd y 4g OC, Galba

Legio VIII

Legio VIII Augusta (ffurfiwyd gan Augustus), 59 CC hyd ar ôl 371 OC - Augustus
- Legio VIII Gallica (Galaidd), enw blaenorol y VIII Augusta
- Legio VIII Mutinensis (Mutinaidd), enw blaenorol y VIII Augusta

Legio IX

Legio IX Hispana (Sbaenaidd) - cyn 41 CC hyd cyn 160 OC, Augustus

Legio X

Legio X Fretensis (O'r culfor) - 41 / 40 CC hyd o leiaf 260 OC, Augustus
Legio X Gemina (Yr Efaill) - 44 CC hyd ddechrau'r 5g, Lepidus

Legio XI

Legio XI Claudia Pia Fidelis (lleng y Claudiaid, ffyddlon a theyrngar) - 42 CC hyd ddechrau'r 5g, Augustus

Legio XII

Legio XII Fulminata (Y Daran) - 43 CC hyd (o leiaf) 5g, Lepidus

Legio XIII

Legio XIII Gemina (Yr Efaill) - 41 CC hyd (o leiaf) 5g, Augustus

Legio XIV

Legio XIV Gemina Martia Victrix (Efaill a buddugol yn filwrol) - Augustus

Legio XV

Legio XV Apollinaris (yn perthyn i'r duw Apollo) - 41 / 40 CC hyd 5g - Augustus
Legio XV Primigenia (yn perthyn i'r dduwies Fortuna) - 39 OC hyd 70 OC, Caligula

Legio XVI

Legio XVI Gallica (Galaidd) - 41 / 40 CC hyd 70 OC - Augustus
- ail-ffurfiwyd fel Legio XVI Flavia Firma (lleng Fflafiaidd gadarn) - 70 OC hyd 4g - Vespasian

Legio XVII

Legio XVII - 41 CC hyd 9 OC, Augustus
- (Dinistriwyd y lleng yma a'r ddwy sy'n dilyn, y XVIII a'r XIX, gan yr Almaenwyr ym Mrwydr Fforest Teutoburg yn y flwyddyn 9 OC Ni chawsant eu hail-ffurfio)

Legio XVIII