Georgeg

Data cyffredinol
Enghraifft o'r canlynol	iaith, iaith lenyddol, iaith fyw
Math	Kartvelian languages
Rhagflaenwyd gan	Old Georgian
Enw brodorol	ქართული ენა
Nifer y siaradwyr	3,700,000 (2014)
cod ISO 639-1	ka
cod ISO 639-2	geo, kat
cod ISO 639-3	kat
Gwladwriaeth	Georgia, Twrci, Rwsia, Iran, Aserbaijan, Armenia
System ysgrifennu	y tair gwyddor Georgeg, Braille Georgeg, Asomtavruli, Nuskhuri, Mkhedruli
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Iaith Gartfelaidd yw Georgeg (ქართული [kʰartʰuli]) a siaredir gan Georgiaid. Hi yw iaith swyddogol Georgia yn y Cawcasws. Mae ganddi ei hwyddor arbennig ei hun.

Perthynas â ieithoedd eraill

Mae Georgeg yn perthyn i deulu'r ieithoedd Cartfelaidd - a hi yw'r iaith fwyaf adnabyddus yn y teulu, gyda'r nifer uchaf o siaradwyr. Ag eithrio theorïau amheus, does dim cysylltiad genynnol wedi ei brofi rhwng yr ieithoedd hyn ag unrhyw deulu arall yn y byd. O blith y ieithoedd Cartfelaidd eraill, yr ieithoedd Zan sydd â'r berthynas agosaf at Georgeg; mae ymchwil yn awgrymu iddyn nhw ymwahanu tua 2700 o flynyddoedd yn ôl. Mae'r iaith Svan yn perthyn o bell hefyd, ond ymwahanodd Svan a'r ieithoedd eraill oddeutu 4000 o flynyddoedd yn ôl.

Yr wyddor Georgeg

Wyddor Georgeg o The American Cyclopædia, 1879

Arwydd ffordd sy'n defnyddio'r wyddor Mtavruli (Georgeg) a'r wyddor Ladin

"Mshrali khidi" (pont sych) arwydd ddwyieithog yn Georgeg ac Eidaleg yn Tbilisi.

Yr wyddor Georgeg gyfoes

Llythyren	Trawsgrifiad swyddogol	Trawsgrifiad IPA
ა	a	ynganiad: [ɑ]
ბ	b	ynganiad: [b]
გ	g	ynganiad: [ɡ]
დ	d	ynganiad: [d]
ე	e	ynganiad: [ɛ]
ვ	v	ynganiad: [v]
ზ	z	ynganiad: [z]
თ	t	ynganiad: [tʰ]
ი	i	ynganiad: [i]
კ	k’	ynganiad: [kʼ]
ლ	l	ynganiad: [l]
მ	m	ynganiad: [m]
ნ	n	ynganiad: [n]
ო	o	ynganiad: [ɔ]
პ	p’	ynganiad: [pʼ]
ჟ	zh	ynganiad: [ʒ]
რ	r	ynganiad: [r]
ს	s	ynganiad: [s]
ტ	t’	ynganiad: [tʼ]
უ	u	ynganiad: [u]
ფ	p	ynganiad: [pʰ]
ქ	k	ynganiad: [kʰ]
ღ	gh	ynganiad: [ɣ]
ყ	q’	ynganiad: [qʼ]
შ	sh	ynganiad: [ʃ]
ჩ	ch	ynganiad: [t͡ʃʰ]
ც	ts	ynganiad: [t͡sʰ]
ძ	dz	ynganiad: [d͡z]
წ	ts’	ynganiad: [t͡sʼ]
ჭ	ch’	ynganiad: [t͡ʃʼ]
ხ	kh	ynganiad: [x]
ჯ	j	ynganiad: [d͡ʒ]
ჰ	h	ynganiad: [h]

Statws

Georgeg yw iaith swyddogol Georgia. Yn Abchasia a De Osetia, mae'r sefyllfa'n wahanol, gyda'r llywodraethau sydd ohoni yn hyrwyddo Abchaseg Oseteg a Rwseg ar draul y Georgeg. Mae llywodraeth Abchasia yn honni hyrwyddo addysg yn Oseteg, ond mewn gwirionedd addysg cyfrwng Rwseg sydd ar gynydd yno.

Siaredir Georgeg mewn rhannau o Iran megis ardal Fereydan ger Isfahan, ond nid oes gan yr iaith unrhyw fath o statws swyddogol yno.

Gweler hefyd

Vladimir Mayakovsky

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am iaith. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Eginyn erthygl sydd uchod am Georgia. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.