Bara pita
 | |
| Math | Bara fflat, bara  |
|---|---|
| Yn cynnwys | blawd |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae bara pita yn fath o fara gwastad meddal, ychydig wedi'i eplesu, o flawd gwenith, sy'n cael ei fwyta yn y Dwyrain Canol a phen ddwyreiniol Môr y Canoldir yn wreiddiol. Caiff weithiau ei bobi ar waliau'r ffwrn a gall y crwst atgoffa person o bitsa.
Mae'r pita Twrcaidd, y pide, bron wastad yn cynnwys hadau sesame neu corn carwe (Saesneg: caraway; Lladin: nigella sativa) ac nid yw'n "wag" fel sawl bara gwastad, ond mae ganddi friwsion. Mewn priodasau Bwlgareg, fe'i cyflwynir i'r briodferch a'r priodfab, ynghyd â mêl a halen, a chyfres o ddefodau sy'n arwydd o gydraddoldeb a melysrwydd bywyd priod.
Etymoleg[golygu | golygu cod]
Mae'r enw pita yn deillio o'r gair Groeg cyfoes, πίτα, a ddefnyddir i ddynodi "pastel" neu "bara" a ddaw, cyn hynny o Groeg Byzantiwm πίτα "bara, cacen, pei, pitta" (cofnodir 1108)[1] ac, o bosib o'r Hen Groeg πίττα neu πίσσα "pitch/resin" (ar gyfer y sglein),[2][3][3] or Ancient Greek πικτή (pikte), "fermented pastry", a allai wedi pasio i'r Lladin, "picta" cf. pizza.[4][5] neu'r Hen Groeg πικτή (pikte), "toesen eplesedig", a allai fod wedi ei fenthyg i'r Lladin fel "picta" cymharer â'r gair pizza. Fe'i dderbyniwyd i Arabeg y Lefant fel fatteh, gan nad oes gan Arabeg y sain /p/). Tybiaeth arall yw fod y gair yn dyddio nôl i'r Hebraeg Clasurol, patt פת (yn llythrennol, "gronyn o fara"). Fe'i sillefir fel yr Aramaeg pittəṭā/pittā (פיתה), ac oddi yno aeth i Groegeg Bysantiwm gan ymddangos wedyn yn ieithoedd y Balcan fel Serbo-Croateg pita, Rwmaneg pită', Albaneg pite, Bwlgareg pitka neu pita.
Cynhwysion[golygu | golygu cod]
Cynhwysion bara pita yw blawd gwenith, dŵr, halen, burum ac olew.
Paratoi[golygu | golygu cod]
Pobir y rhan fwyaf i pitas a dymheredd uchel (232 °C), gan wneud y toes crwn gwastad chwyddo a swigo'n ddramatig. Wrth dynnu'r dorth allan o'r popty, yr haenau toes bobi yn parhau ar wahân o fewn y dorth fach, gan ganiatáu i'r bara yn cael ei agor i ffurfio poced. Fodd bynnag, weithiau pobir y bara heb pocedi ac fe'i gelwir yn "pita di-oced."
Ceir bellach pita microdon, a baratoir drwy ei wlychu ychydig a'i wresogi am 30 eiliad mewn popty microdon neu dostiwr.
Defnydd coginio Gall y dyfarnwr yn cael ei ddefnyddio i weini gydag hummus a sawsiau taramosalata, llaeth enwyn sych, tost gyda zaatar ac olew; i lapio cebab, Gyros neu ffelaffel neu fel brechdanau a burritos; hefyd gydag wyau a llawer o gawliau eraill fel gydag unrhyw fara arall. Gellir hefyd ei dorri a phobi fel sglodion Pita gras.
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "pitta". Oxford English Dictionary. Gwasg Prifysgol Rhydychen. Ail argraddiad. 1989.
- ↑ Aristotle University of Thessaloniki, Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής
- ↑ 3.0 3.1 Liddell & Scott &Jones. A Greek–English Lexicon.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- ↑ Babiniotis, Georgios (2005). Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας [Dictionary of Modern Greek] (yn Groeg). Lexicology Centre. t. 1413. ISBN 960-86190-1-7.
- ↑ The connection between picta and πηκτή is not supported by the OED s.v. 'picture' nor by Buck, Carl Darling, A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages (1949). 9.85 "paint", p. 629