Richard Francis Burton: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→top: Gwybodlen wd |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6: | Llinell 6: | ||
[[Daearyddwr]], [[fforiwr]], [[cyfieithydd]], [[llenor]], milwr, [[astudiaethau Dwyreiniol|dwyreinydd]], [[cartograffydd]], [[ethnolegydd]], [[ysbïwr]], [[ieithydd]], [[bardd]], [[cleddyfa|cleddyfwr]], a [[diplomydd]] o [[Saeson|Sais]] oedd y [[Capten (Y Fyddin Brydeinig a'r Môr-filwyr Brenhinol)|Capten]] '''Syr Richard Francis Burton''' [[Urdd Sant Mihangel a Sant Siôr|KCMG]] [[Y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol|FRGS]] ([[19 Mawrth]] [[1821]] – [[20 Hydref]] [[1890]]). Roedd yn enwog am ei deithiau yn Asia, Affrica a'r Amerig yn ogystal â'i wybodaeth eang o ieithoedd a diwylliannau. Yn ôl un gyfrif, yr oedd yn medru siarad 29 o ieithoedd Ewropeaidd, Asiaidd ac Affricanaidd. |
[[Daearyddwr]], [[fforiwr]], [[cyfieithydd]], [[llenor]], milwr, [[astudiaethau Dwyreiniol|dwyreinydd]], [[cartograffydd]], [[ethnolegydd]], [[ysbïwr]], [[ieithydd]], [[bardd]], [[cleddyfa|cleddyfwr]], a [[diplomydd]] o [[Saeson|Sais]] oedd y [[Capten (Y Fyddin Brydeinig a'r Môr-filwyr Brenhinol)|Capten]] '''Syr Richard Francis Burton''' [[Urdd Sant Mihangel a Sant Siôr|KCMG]] [[Y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol|FRGS]] ([[19 Mawrth]] [[1821]] – [[20 Hydref]] [[1890]]). Roedd yn enwog am ei deithiau yn Asia, Affrica a'r Amerig yn ogystal â'i wybodaeth eang o ieithoedd a diwylliannau. Yn ôl un gyfrif, yr oedd yn medru siarad 29 o ieithoedd Ewropeaidd, Asiaidd ac Affricanaidd. |
||
Ymhlith ei gampau enwocaf yw teithio mewn cuddwisg i [[Mecca]], cyfieithu'r ''[[Mil ac un o nosweithiau]]'' o'r Arabeg i'r Saesneg mewn [[argraffiad diymyrraeth|argraffiad heb ei sensro]], cyhoeddi'r ''[[Kama Sutra]]'' yn Saesneg, a theithio â [[John Hanning Speke]] dan arweiniad y tywysydd [[Sidi Mubarak Bombay]] i ymweld â [[Llynnoedd Mawr Affrica]] wrth chwilio am darddiad |
Ymhlith ei gampau enwocaf yw teithio mewn cuddwisg i [[Mecca]], cyfieithu'r ''[[Mil ac un o nosweithiau]]'' o'r Arabeg i'r Saesneg mewn [[argraffiad diymyrraeth|argraffiad heb ei sensro]], cyhoeddi'r ''[[Kama Sutra]]'' yn Saesneg, a theithio â [[John Hanning Speke]] dan arweiniad y tywysydd [[Sidi Mubarak Bombay]] i ymweld â [[Llynnoedd Mawr Affrica]] wrth chwilio am darddiad [[Afon Nîl]]. Beirniadodd Burton bolisïau trefedigaethol yn ei waith, er anfantais i'w yrfa. Roedd yn awdur toreithiog a dysgedig ac ysgrifennodd nifer o lyfrau ac erthyglau ysgolheigaidd ar bynciau gan gynnwys [[ymddygiad dynol]], teithio, [[hebogyddiaeth]], cleddyfa, [[ymddygiad rhywiol dynol|ymddygiad rhywiol]], ac [[ethnograffeg]]. Nodwedd unigryw o'i lyfrau yw'r troednodion ac atodiadau helaeth sy'n cynnwys sylwadau nodedig a gwybodaeth gyflawn. |
||
Roedd yn gapten ym myddin [[Cwmni Prydeinig India'r Dwyrain]] a gwasanaethodd yn India, ac am gyfnod byr yn [[Rhyfel Crimea]]. Wedi hyn cafodd ei gyflogi gan [[y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol]] i fforio arfordir dwyreiniol Affrica a daeth yn yr Ewropead cyntaf i weld [[Llyn Tanganyika]]. Yn hwyrach gwasanaethodd fel [[conswl (cynrychiolydd)|conswl]] dros Brydain yn [[Bioko|Fernando Po]], [[Santos (São Paulo)|Santos]], [[Damascus]] a [[Trieste]]. Roedd yn Gymrawd y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol a chafodd ei [[urdd marchog|urddo'n farchog]] ([[Urdd Sant Mihangel a Sant Siôr#KCMG|KCMG]]) ym 1886. |
Roedd yn gapten ym myddin [[Cwmni Prydeinig India'r Dwyrain]] a gwasanaethodd yn India, ac am gyfnod byr yn [[Rhyfel Crimea]]. Wedi hyn cafodd ei gyflogi gan [[y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol]] i fforio arfordir dwyreiniol Affrica a daeth yn yr Ewropead cyntaf i weld [[Llyn Tanganyika]]. Yn hwyrach gwasanaethodd fel [[conswl (cynrychiolydd)|conswl]] dros Brydain yn [[Bioko|Fernando Po]], [[Santos (São Paulo)|Santos]], [[Damascus]] a [[Trieste]]. Roedd yn Gymrawd y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol a chafodd ei [[urdd marchog|urddo'n farchog]] ([[Urdd Sant Mihangel a Sant Siôr#KCMG|KCMG]]) ym 1886. |
Fersiwn yn ôl 11:07, 18 Mawrth 2022
Richard Francis Burton | |
---|---|
Ganwyd | 19 Mawrth 1821 Torquay, Dyfnaint |
Bu farw | 20 Hydref 1890 Trieste |
Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
Alma mater | |
Galwedigaeth | cyfieithydd, fforiwr, ysgrifennwr, bardd, diplomydd, person milwrol, ethnolegydd, ieithydd, mapiwr, hanesydd, swolegydd, ysbïwr, anthropolegydd, teithiwr, naturiaethydd |
Arddull | travel literature |
Tad | Joseph Netterville Burton |
Mam | Martha Baker |
Priod | Isabel Burton |
Gwobr/au | Marchog-Cadlywydd Urdd Saint Mihangel a Sant Siôr, Medal y Sefydlydd, Grande Médaille d'Or des Explorations, Medal Rhyfel y Crimea (Prydain), Cymrodoriaeth y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol |
llofnod | |
Daearyddwr, fforiwr, cyfieithydd, llenor, milwr, dwyreinydd, cartograffydd, ethnolegydd, ysbïwr, ieithydd, bardd, cleddyfwr, a diplomydd o Sais oedd y Capten Syr Richard Francis Burton KCMG FRGS (19 Mawrth 1821 – 20 Hydref 1890). Roedd yn enwog am ei deithiau yn Asia, Affrica a'r Amerig yn ogystal â'i wybodaeth eang o ieithoedd a diwylliannau. Yn ôl un gyfrif, yr oedd yn medru siarad 29 o ieithoedd Ewropeaidd, Asiaidd ac Affricanaidd.
Ymhlith ei gampau enwocaf yw teithio mewn cuddwisg i Mecca, cyfieithu'r Mil ac un o nosweithiau o'r Arabeg i'r Saesneg mewn argraffiad heb ei sensro, cyhoeddi'r Kama Sutra yn Saesneg, a theithio â John Hanning Speke dan arweiniad y tywysydd Sidi Mubarak Bombay i ymweld â Llynnoedd Mawr Affrica wrth chwilio am darddiad Afon Nîl. Beirniadodd Burton bolisïau trefedigaethol yn ei waith, er anfantais i'w yrfa. Roedd yn awdur toreithiog a dysgedig ac ysgrifennodd nifer o lyfrau ac erthyglau ysgolheigaidd ar bynciau gan gynnwys ymddygiad dynol, teithio, hebogyddiaeth, cleddyfa, ymddygiad rhywiol, ac ethnograffeg. Nodwedd unigryw o'i lyfrau yw'r troednodion ac atodiadau helaeth sy'n cynnwys sylwadau nodedig a gwybodaeth gyflawn.
Roedd yn gapten ym myddin Cwmni Prydeinig India'r Dwyrain a gwasanaethodd yn India, ac am gyfnod byr yn Rhyfel Crimea. Wedi hyn cafodd ei gyflogi gan y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol i fforio arfordir dwyreiniol Affrica a daeth yn yr Ewropead cyntaf i weld Llyn Tanganyika. Yn hwyrach gwasanaethodd fel conswl dros Brydain yn Fernando Po, Santos, Damascus a Trieste. Roedd yn Gymrawd y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol a chafodd ei urddo'n farchog (KCMG) ym 1886.
Cyfeiriadau
- Amlieithyddion
- Awduron llyfrau taith
- Beirdd Seisnig yn yr iaith Saesneg
- Capteiniaid y Fyddin Brydeinig
- Cartograffwyr
- Cyfieithwyr
- Daearyddwyr Seisnig
- Diplomyddion Seisnig
- Ethnolegwyr
- Genedigaethau 1821
- Ieithyddion Seisnig
- Llenorion Seisnig y 19eg ganrif
- Marwolaethau 1890
- Milwyr Seisnig
- Fforwyr Seisnig
- Pobl fu farw o drawiad ar y galon
- Pobl o Ddyfnaint
- Ysbiwyr