RSPB Ynys-hir
- Ar gyfer y dref yn Rhondda Cynon Taf, gweler Ynyshir.
 | |
| Math | gwarchodfa natur  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 550 ha |
| Cyfesurynnau | 52.5467°N 3.9452°W |
| Rheolir gan | Y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar |
 | |
| Perchnogaeth | Y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar |
Gwarchodfa natur ydy RSPB Ynys-hir, sydd wedi ei leoli ar lan yr Afon Dyfi yng Ngheredigion, rhwng Aberystwyth a Machynlleth. Mae'n 550 o hectarau o faint ac yn cynnwys amrywiaeth o gynefinnau sy'n ymestyn yn mewndirol ac yn cynnwys gwastatir mwd (Saesneg: mudflat) a chorsydd halen (Saesneg: saltmarsh), tir fferm a phylliau, coedwig dderw a phrysgwydd ar ochr bryniau. Mae'r cyfleusterau yn cynnwys canolfan ymwelwyr bach a saith cuddfan ar gyfer gwylio adar.
Mae'r enw, Ynys-hir, yn cyfeirio tuag at grib coediog a oedd yn cylchu'r corsdir erstalwm. Roedd yr ystâd yn un breifat cyn iddi gael ei phrynnu an yr RSPB yn 1970.
Mae adar sy'n atgenhedlu yno yn cynnwys nifer o adar rhyddio megis y Cornchwiglen a'r Pibydd coesgoch. Yn fwy diweddar mae Crëyr bach a Chrëyr glas wedi ymuno â'r niferoedd. Mae'r coedwig yn gartref i'r Llostruddyn, Telor y Coed a'r Gwybedwr Brith ac mae'r Barcud coch i'w weld yn hedfan uwchben yn aml.
Mae'r adar sy'n gwario'r gaeaf yno yn gynnwys hwyaid megis Hwyaid yr eithin, Chwiwiaid a Corhwyaid ac adar rhyddio megis Pioden y Môr a Phibydd y dorlan. Mae nifer bychain o'r Ŵydd dalcenwen ac yn fwy diweddar, Gŵydd wyran i'w gweld hefyd.
Mae anifeiliaid gwyllt eraill yr ardal yn cynnwys ystlumod, Dyfrgi, Ffwlbart a'r Pathew. Ymysg y pryfaid mae gweision y neidr, mursennod a glöynnod byw ac eraill prin megis y gwiddonyn Procas granulicollis. Ymysg y blodau gwyllt mae Clychau'r Gog, Chwys yr Haul a Llafn y Bladur. Defnyddir ceffylau i gadw'r glaswellt yn fyr.
Sefydlwyd RSPB Ynys-hir ar ystâd Hugh Maplin, a wahodd Bill Condry i fyw ar y stâd, Condry oedd warden gyntaf y warchodfa.
Rhai o'r cuddfeydd[golygu | golygu cod]
Y bywyd gwyllt a thirwedd[golygu | golygu cod]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Llenyddiaeth[golygu | golygu cod]
- David Saunders, Where to watch birds in Wales, 3ydd arg. (Llundain: Christopher Helm, 2000)
- David Tipling, Top Birding Spots in Britain and Ireland (Llundain: HarperCollins, 1996)
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- RSPB reserve guide
- BBC page Archifwyd 2007-09-19 yn y Peiriant Wayback.
- Ynys Hir Archifwyd 2007-09-30 yn y Peiriant Wayback.
- inst_id=1&coll_id=20410&expand= Archifwyd 2009-08-23 yn y Peiriant Wayback.