Dwodenwm
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o organ, dosbarth o endidau anatomegol  |
|---|---|
| Math | rhan o organ, endid anatomegol arbennig |
| Rhan o | coluddyn bach |
| Cysylltir gyda | stumog, jejunwm |
| Olynwyd gan | jejunwm |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
| 1: Y geg 2: Taflod 3: Tafod bach 4: Tafod 5: Dannedd 6: Chwarennau poer 7: Isdafodol 8: Isfandiblaidd 9: Parotid 10: Argeg (ffaryncs) 11: Sefnig (esoffagws) 12: Iau (Afu) 13: Coden fustl 14: Prif ddwythell y bustl 15: Stumog | 16: Cefndedyn (pancreas) 17: Dwythell bancreatig 18: Coluddyn bach 19: Dwodenwm 20: Coluddyn gwag (jejwnwm) 21: Glasgoluddyn (ilëwm) 22: Coluddyn crog 23: Coluddyn mawr 24: Colon trawslin 25: Colon esgynnol 26: Coluddyn dall (caecwm) 27: Colon disgynnol 28: Colon crwm 29: Rhefr: rectwm 30: Rhefr: anws | ||||
Mae'r dwodenwm (Saesneg: Duodenum) yn rhagflaenu'r coluddyn bach. Daw'r enw o'r Lladin duodenum digitorum sef 'lled deuddeg bys'.
Mewn bodau dynol, mae'r dwodenwm yn diwb gwag rhwng 25 – 30 cm o ran hyd sy'n cysylltu'r coluddyn gwag (Saesneg: jejunum) gyda'r stumog.
Pwrpas[golygu | golygu cod]
Y dwodenwm sy'n bennaf gyfrifol am dreulio (neu dorri i lawr) bwyd yn y coluddyn bach, gan ddefnyddio ensymau i wneud hynny. Mae'r "Brunner's glands" sy'n secretu mwcws i'w cael yn y dwodenwm.
Mae'r organ hwn hefyd yn gyfrifol am reoli'r broses o wagio'r stumog. Gollyngir secretin a cholesystocinin (cholecystokinin) o gelloedd yn yr epitheliwm dwodenol (duodenal epithelium) fel adwaith i asid neu saim; bryd hyn fe agorir y pyloris gan ryddhau "treulfwyd gastrig" i mewn i'r dwodenwm er mwyn cynorthwyo ymhellach gyda'r broses o dreulio'r bwyd. Mae hyn yn peri i'r iau a'r goden fustl i ryddhau bustl (Saesneg: bile), ac i'r pancreas i ryddhau bicarbonad ac ensymau treulio megis trypsin, lipas ac amylas i mewn i'r dwodenwm, fel mae eu hangen.