Ysgwydd gloyw
| Ysgwydd gloyw Ganoderma lucidum
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Polyporales |
| Teulu: | Ganodermataceae |
| Genws: | Ganoderma[*] |
| Rhywogaeth: | Ganoderma lucidum |
| Enw deuenwol | |
| Ganoderma lucidum (Curtis) P.Karst. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Ganodermataceae yw'r Ysgwydd gloyw (Lladin: Ganoderma lucidum; Saesneg: Lacquered Bracket).[1] 'Yr Ysgwyddau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Fel yr ysgwydd, mae'r ffyngau yn y grwp yma'n llorweddol, yn tyfu allan ac ar draws o fonyn y goeden. Mae'r teulu Ganodermataceae yn gorwedd o fewn urdd y Polyporales. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: mandyllog.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Ganodermataceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Ysgwydd gloyw ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Ganoderma adspersum | Ganoderma adspersum |  |
| Ganoderma brownii | Ganoderma brownii |  |
| Ganoderma carnosum | Ganoderma carnosum |  |
| Ganoderma curtisii | Ganoderma curtisii |  |
| Ganoderma lobatum | Ganoderma lobatum | _G.F._Atk_749455.jpg) |
| Ganoderma multipileum | Ganoderma multipileum |  |
| Ganoderma resinaceum | Ganoderma resinaceum |  |
| Paled y peintiwr | Ganoderma applanatum |  |
| Ysgwydd gloyw | Ganoderma lucidum |  |
| Ysgwydd gwyrog | Ganoderma pfeifferi |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Ysgwydd gloyw gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.