The Corn is Green
- Am gynyrchiadau eraill o The Corn is Green gweler The Corn is Green (gwahaniaethu)
| The Corn Is Green | |
|---|---|
 | |
| Awdur | Emlyn Williams |
| Perfformiad cyntaf | 20 Medi 1938 |
| Lleoliad perfformiad cyntaf | Duchess Theatre, Llundain |
| Iaith gwreiddiol | Saesneg |
| Genre | Comedi |
| Gosodiad | Glansarno, pentref glofaol Cymreig ar ddiwedd y 19eg ganrif |
Mae The Corn Is Green yn ddrama lled hunangofiannol o 1938 gan y dramodydd ac actor Cymreig Emlyn Williams. Perfformiwyd y ddrama am y tro cyntaf yn Llundain yn y Duchess Theatre ym 1938 gyda Williams yn portreadu Morgan Evans. Roedd cynhyrchiad gwreiddiol Broadway yn serennu Ethel Barrymore ac fe'i perfformiwyd am y tro cyntaf yn y Theatr Genedlaethol ar 26 Tachwedd, 1940, mewn rhediad o 477 perfformiad.
Plot[golygu | golygu cod]
Mae LC Moffat yn athrawes ysgol Saesnig o ewyllys cref sy'n gweithio mewn pentref glofaol sy'n dioddef tlodi enbyd yng Nghymru ddiwedd y 19eg ganrif. Mae hi'n brwydro i ddiwyllio'r glowyr Cymreig lleol i'w ffyrdd Seisnig gwaraidd hi. Mae hogyn anllythrennog yn ei arddegau o'r enw Morgan Evans yn graddio o'r ysgol gydag anrhydedd yn y pen draw.
Cefndir[golygu | golygu cod]
Ganwyd Emlyn Williams ym 1905, ac fe'i magwyd yn nhref lofaol tlawd Mostyn, Sir y Fflint. Roedd yn uniaith Gymraeg tan yn wyth oed. Prin ei fod yn llythrennog, a dywedodd yn ddiweddarach y byddai fwy na thebyg wedi dechrau gweithio yn y pyllau glo yn 12 oed pe na bai wedi dal sylw gweithiwr cymdeithasol o Lundain o’r enw Sarah Grace Cooke. Sefydlodd Cooke ysgol ym Mostyn ym 1915, a gwelodd addewid yn Williams fel ieithydd. Dros y saith mlynedd nesaf bu’n gweithio gydag ef ar ei Saesneg a’i helpu i baratoi i fod yn athro. Trefnodd Cooke i Williams ennill ysgoloriaeth yn y Swistir i astudio Ffrangeg, a phan oedd yn 17 oed fe helpodd ef i ennill ysgoloriaeth i Eglwys Crist, Rhydychen. Yn ystod ei astudiaethau yno cafodd Williams chwalfa nerfus, ond anogodd Cooke ef i ysgrifennu fel ffordd i wella. Cynhyrchwyd ei ddrama gyntaf, Full Moon, tra dal yn Rhydychen. Cafodd ei lwyddiant cyntaf, A Murder Has Been Announced, ei lwyfannu ym 1930, ac yna’r ffilm gyffro boblogaidd, Night Must Fall (1935). Mae The Corn Is Green yn cael ei ystyried yn gredyd llenyddol mwyaf parhaol Williams.[1][2]
Cynhyrchu[golygu | golygu cod]
Perfformiwyd The Corn Is Green am y tro cyntaf ar 20 Medi, 1938, yn Theatr y Dduges, Llundain, yn dilyn perfformiad rhagolwg yn Nhŷ Opera Manceinion. Rhedodd y ddrama am 394 o berfformiadau, gan gau ar 2 Medi, 1939.[3]
Cast[golygu | golygu cod]
- John Glyn-Jones fel John Goronwy Jones
- Christine Silver fel Miss Ronberry
- William John Davies fel Idwal Morris
- Dorothy Langley fel Sarah Pugh
- Albert Biddiscombe fel priodfab
- Frederick Lloyd fel Squire
- Betty Jardine fel Bessie Watty
- Kathleen Harrison fel Mrs. Watty
- Sybil Thorndike fel Miss Moffat
- Kenneth Evans fel Robbart Robbatch
- Wynford Morse fel Glyn Thomas
- Jack Glyn fel Will Hughes
- Glan Williams fel John Owen
- Emlyn Williams fel Morgan Evans
- Frank Dunlop fel Old Tom
Cynhyrchiad Broadway[golygu | golygu cod]
Wedi'i gynhyrchu a'i gyfarwyddo gan Herman Shumlin, agorodd cynhyrchiad Broadway o The Corn Is Green ar 26 Tachwedd, 1940, yn y Theatr Genedlaethol . Dyluniwyd y cefndir gan Howard Bay; dyluniwyd y gwisgoedd gan Ernest Schrapps. Trosglwyddodd y cynhyrchiad i Theatr Royale ar 9 Medi, 1941, a chaeodd ar 17 Ionawr, 1942, ar ôl cyfanswm o 477 o berfformiadau.[4][5]
Cast[golygu | golygu cod]
- Rhys Williams fel John Goronwy Jones [6]
- Mildred Dunnock Miss Ronberry
- Charles S. Pursell fel Idwal Morris
- Gwyneth Hughes fel Sarah Pugh
- George Bleasdale fel priodfab
- Edmund Breon fel Squire
- Rosalind Ivan fel Mrs. Watty
- Thelma Schnee fel Bessie Watty
- Ethel Barrymore fel Miss Moffat
- Thomas Lyons fel Robbart Robbatch
- Richard Waring fel Morgan Evans
- Kenneth Clarke fel Glyn Thomas
- Merritt O'Duel fel John Owen
- Terence Morgan fel Will Hughes
- Sayre Crawley fel Old Tom
Chwaraewyd bechgyn, merched a rhieni gan Julia Knox, Amelia Romano, Betty Conibear, Rosalind Carter, Harda Normann, Joseph McInerney, Marcel Dill, Gwilym Williams a Tommy Dix.[6]
Cynhyrchiad Broadway (adferiad)[golygu | golygu cod]
Atgyfododd Barrymore a Waring eu rolau mewn adferiad o'r ddrama, a gynhyrchwyd ac a gyfarwyddwyd eto gan Herman Shumlin. Bu'r perfformiadau rhwng 3 Mai a 19 Mehefin, 1943, yn Theatr Martin Beck .[7]
Cast[golygu | golygu cod]
- Ethel Barrymore fel Miss Moffat [7]
- Kenneth Clarke fel Idwal Morris [7]
- Peter Harris fel John Owen [7]
- Gwyneth Hughes fel Sarah Pugh [7]
- Bert Kalmar fel Will Hughes [7]
- Eva Leonard-Boyne fel Mrs. Watty [7]
- Esther Mitchell fel Miss Ronberry [7]
- Patrick O'Connor fel Robbart Robbatch [7]
- Gene Ross fel Glyn Thomas [7]
- Lewis L. Russell fel The Squire [7]
- Richard Waring fel Morgan Evans [7]
- Tom E. Williams fel John Goronwy Jones [7]
- JP Wilson fel Old Tom [7]
- Perry Wilson fel Bessie Watty [7]
- George Bleasdale Priodferch [7]
Addasiadau[golygu | golygu cod]
Ym 1945, gwnaed addasiad ffilm, gyda Bette Davis (ei hun o dras Gymreig) yn chware rhan Moffat.
Ar ddiwedd y 1970au, dychwelodd Davis i'r rôl mewn addasiad sioe gerdd a brofodd yn drychineb. Newidiwyd y lleoliad i Dde'r Unol Daleithiau, gyda'r dyn ifanc wedi'i drawsnewid yn weithiwr amaethyddol American Affricanaidd (wedi'i bortreadu gan Dorian Harewood ). Pan agorodd y rhediad cyn Broadway yn Philadelphia, roedd y beirniaid heb eu plesio. Torrwyd y cynlluniau ar gyfer diwygiadau yn fyr pan aeth Davis yn sâl, a chaeodd y sioe yn sydyn ar ôl wyth perfformiad. Yn ddiweddarach llwyfannwyd y sioe gerdd am rediad byr yn Indianapolis gyda Ginger Rogers fel Miss Moffat.
Gwnaed addasiad ffilm teledu ym 1979, a gyfarwyddwyd gan George Cukor ac a oedd yn serennu Katharine Hepburn. Fe'i saethwyd ar leoliad yng Nghymru.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Krebs, Albin (September 26, 1987). "Emlyn Williams, Welsh Actor and Writer, Dies". The New York Times. Cyrchwyd 2016-10-18.
- ↑ Folkart, Burt A. (September 26, 1987). "Welsh Dramatist and Actor Emlyn Williams Dies at 81". Los Angeles Times. Cyrchwyd 2016-10-18.
- ↑ Wearing, J. P. (2014). The London Stage 1930–1939: A Calendar of Productions, Performers, and Personnel. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. tt. 702–703. ISBN 9780810893047.
- ↑ "The Corn Is Green". Internet Broadway Database. Cyrchwyd 2016-10-14.
- ↑ "The Corn is Green". Playbill Vault. Cyrchwyd July 22, 2015.
- ↑ 6.0 6.1 Williams, Emlyn (1941) [1938]. The Corn Is Green. New York: Random House. OCLC 699598.
- ↑ 7.00 7.01 7.02 7.03 7.04 7.05 7.06 7.07 7.08 7.09 7.10 7.11 7.12 7.13 7.14 7.15 "The Corn Is Green". Internet Broadway Database. Cyrchwyd 2016-10-14.