Tŷ'r Cyffredin (Y Deyrnas Unedig)

Oddi ar Wicipedia
Mae AS (DU) yn cyfeirio yma. Am ystyron eraill, gweler AS (gwahaniaethu)
Tŷ'r Cyffredin Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon
57ain Senedd y DU
Coat of arms or logo
Gwybodaeth gyffredinol
MathTŷ Isaf Senedd y Deyrnas Unedig
Arweinyddiaeth
Llefarydd y TŷSyr Lindsay Hoyle
ers 4 Tachwedd 2019
Prif WeinidogRishi Sunak, Ceidwadwyr
ers 25 Hydref 2022
Arweinydd yr WrthblaidSyr Keir Starmer, Llafur
ers 4 Ebrill 2020
Cyfansoddiad
Aelodau650
UK House of Commons 2020.svg
Grwpiau gwleidyddolLlywodraeth y DU

Yr Wrthblaid

Eraill

Ymatalwyr

Llefarydd

Hyd tymorMwyafr. o 5 mlynedd
Etholiadau
System bleidleisioY cyntaf i'r felin
Etholiad diwethaf12 Rhagfyr 2019
Etholiad nesafCyn neu ar 2 Mai 2024
Newid ffiniauY Comisiwn Ffiniau
Man cyfarfod
House of Commons 2010.jpg
Siambr Tŷ'r Cyffredin
Palas San Steffan
Dinas San Steffan
Llundain
Y Deyrnas Unedig
Gwefan
Tŷ'r Cyffredin

Siambr isaf Senedd y Deyrnas Unedig yw Tŷ'r Cyffredin. Mae'n cynnwys 650 o aelodau (aelodau seneddol neu ASau), wedi'u hethol drwy system 'cyntaf i'r felin' bob pum mlynedd neu yn gynharach os datodir y tŷ gan y prif weinidog ynghynt na hynny. Lindsay Hoyle yw'r Llefarydd presennol.

Seddi Tŷ'r Cyffredin

Sefydlwyd Tŷ Cyffredin Lloegr rywbryd yn y 14g gan newid ei henw i 'Dŷ' Cyffredin Prydain Fawr' wedi uno'r Alban a Lloegr yn 1707, a newid unwaith eto yn y 19g i 'Tŷ'r Cyffredin Prydain Fawr ac Iwerddon' wedi'r Ddeddf Uno gydag Iwerddon. Bathwyd y term presennol yn 1922.

Dan Ddeddf 1911, lleihawyd grym Tŷ'r Arglwyddi i wrthod penderfyniadau Tŷ'r Cyffredin. Mae'r Llywodraeth yn swyddogol yn ddarostyngedig i Dŷ'r Arglwyddi - o ran cyfrifoldeb.

Erys y Prif Weinidog yn ei swydd tra bod ganddo/i gefnogaeth mwyafrif aelodau Tŷ'r Cyffredin. Rhoddir sêl bendith ar y Prif Weinidogaeth gan Frenhines y DU; mae'r person hwn fel arfer yn arweinydd y blaid fwyaf, ond nid o angenrheidrwydd. Gelwir arweinydd yr ail blaid fwyaf yn 'Arweinydd Gwrthblaid Ei Mawrhydi'. Ers 1963, drwy gonfensiwn, mae'r Prif Weinidog yn aelod o Dŷ'r Cyffredin yn hytrach na Thŷ'r Arglwyddi.

Daw'r enw 'Cyffredin' (neu 'commons') o'r gair Saesneg communes, sef gwahanol 'gymunedau' oddi fewn i'r Tŷ.[2]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Current State of the Parties – UK Parliament. Adalwyd 12 Mawrth 2015.
  2. Pollard, A.F. (1920). The Evolution of Parliament. Longmans. tt. 107–08.