Siôn Gymro

Am y Gweinidog gyda'r Annibynwyr, ieithydd ac esboniwr gweler John Davies (Siôn Gymro)

Siôn Gymro
Ganwyd	13 g  Cymru
Bu farw	3 Ebrill 1285  Paris
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Rhydychen
Galwedigaeth	athronydd, diwinydd, academydd, deddfegydd cyfraith yr eglwys, ysgrifennwr, addysgwr
Blodeuodd	1260
Cyflogwr	Prifysgol Rhydychen
Adnabyddus am	Breviloquium de virtutibus antiquorum principum et philosophum, Summa collationum, Compendiloquium de vitis illustrium philosophorum et de dictis moralibus eorundem, Ordinarium seu Alphabetum vitae religiosae, Breviloquium de philosophia sive sapientia sanctorum, Sermons, Ars praedicandi

Roedd Siôn Gymro (geni Cymru 13 Ganrif – marw Paris 1285) yn ddiwinydd Ffransisgaidd a ysgrifennodd nifer o lyfrau diwinyddol mewn Lladin, yn Rhydychen a Pharis yn niwedd y 13 ganrif. Roedd ei lyfrau yn ymwneud â chymorth i bregethu yn bennaf. Cyfeirir ato hefyd fel Johannes Guallensis, John Waleys a John of Wales.

Bywyd

Cafodd ei eni tua 1210-1230, bron yn sicr yng Nghymru, gan ei fod wedi ei dderbyn i'r Urdd Ffransisgaidd o fynachod ym mynachlog Llan-faes, mae'n debyg mae un o Fôn ydoedd. Dechreuodd astudio diwinyddiaeth ym Mhrifysgol Rhydychen rywbryd cyn 1258. Ar ôl hyn, fe ddysgodd yno hyd 1270 pan symudodd i Baris, lle bu'n byw hyd ei farwolaeth tua 1285. Roedd yn ddiwinydd moesol ac yn edmygwr mawr o'r byd hynafol, gan ymgorffori llawer o awduron clasurol i'w waith. Un o'i ddisgyblion ym Mhrifysgol Rhydychen oedd y diwinydd o'r Alban Duns Scotus.

Gwaith

Ysgrifennodd sawl gwaith yn Lladin, gyda llwyddiant mawr. Y rhai pwysicaf yw'r canlynol:

• Breviloquium de philosophia, sive sapientia sanctorum (Triniaeth fer am athroniaeth, neu ddoethineb y saint), wedi'i gyfieithu i Gatalaneg yn y 15g..
• Compendiloquium, sy'n grynodeb o hanes athroniaeth.
• Communiloquium neu Summa collationum, sy'n fath o lawlyfr ar gyfer offeiriaid a phregethwyr, a chafodd ei gyfieithu i'r Gatalaneg yn y 14g.
  • Rhifyn digidol o'r argraffiad argraffedig cynnar Cologne 1472
  • Rhifyn digidol o'r argraffiad argraffedig cynnar Ulm 1481
  • Rhifyn digidol o'r argraffiad argraffedig cynnar Strasbourg 1489

Astudiaeth

• Jenny Swanson, John of Wales: A Study of the Work and Ideas of a Thirteenth Century Friar. Cambridge Papers in Medieval Life and Thought. Gwasg Prifysgol Caergrawnt, 2007. ISBN 9780521520324

Gweler hefyd

• Rhestr llenorion Cymreig yn yr iaith Ladin