Rhestr o gyflafanau yn yr Undeb Sofietaidd

Oddi ar Wicipedia
Enw Dyddiad Lleoliad Marwoliaethau Nodiadau
Dienyddiad y teulu Romanov 16-17, Gorffennaf, 1918 Yekaterinburg 11 Cyfiawnhawyd y digwyddiad hwn gan y Bolsieficiaid fel rheswm i atal y Fyddin Gwyn rhag achub y teulu brenhinol. Gwadodd yr Undeb Sofietaidd dro ar ôl tro mai Vladimir Lenin oedd yn gyfrifol.
Y Terfysgaeth Goch 1918–1922 Yn genedlaethol 100,000–200,000[1][2] Roedd y digwyddiad hwn yn cynnwys gormes ar raddfa fawr o werinwyr cymharol gyfoethog (kulaks), gweithrediadau glanhau ethnig yn erbyn lleiafrifoedd ethnig, llofruddiaethau aelodau o fewn y Blaid Gomiwnyddol, swyddogion y llywodraeth ac cadfridogau'r Fyddin Goch. Mae gweithrediadau eraill yn cynnwys gwyliadwriaeth eang gan yr heddlu ar unigolion a oedd yn cael eu amau fel bradwyr neu'n gwrth-chwyldroadwyr. Cafwyd unigolion a ystyriwyd yn elynion eu carcharu neu eu dienyddio.[3]
Y Dadcosaceiddiad Cyntaf 1919–1920au Ardaloedd Don a Kuban 300,000-500,000[4][5] Llofruddiaeth dorfol a hil-laddiad o'r Cosaciaid.[6]
Yr Newyn Casach o 1930-33 1930 - 1933 Casachstan 1.5 - 2.3 mil[7] Cafwyd y Caschiaid eu lwgu'n fwriadol i ddileu gweithredau o ymwahaniaeth Casachstan o'r Undeb Sofietaidd.

Daeth Casachiaid ethnig yn lleiafrif yn Casachstan tan 1990 oherwydd y newyn.[8][9][10]

Yr Achos gwanwyn 1930–1931 Rwsia 1,000+[11] Fe laddwyd dros fil o unigolion yn St Petersburg yn unig. Hwn oedd un o'r cyflafanau cyntaf a arweiniwyd gan Stalin.[11]
Holodomor 1932–1933 Yr Wcráin 3.9 miliwn+[12] Mwy na 3.9 miliwn wedi'u lwgu'n fwriadol i farwolaeth mewn newyn peirianyddol a ddyluniwyd gan yr arweinyddiaeth Sofietaidd i wanhau ymwahaniaeth Yr Wcrain o'r Undeb Sofietaidd.[13]
Y Lofruddiaethau Fawr 1936–1938 Yn genedlaethol 681,692–1,200,000[14] Arweinwyd y digwyddiad hwn gan Joseff Stalin.
Gweithrediad Pwylaidd yr NKVD Awst 1937– Tachwedd 1938 Yn genedlaethol 111,091[15][16] Pwyliaid ethnig oedd y grŵp mwyaf o ddioddefwyr yn ystod y Terfysgaeth Fawr, yn cynnwys llai na 0.5% o'r boblogaeth yr Undeb Sofietaidd ond yn cynnwys 12.5% o'r rhai a ddienyddiwyd.[17]
Sandarmokh 1937-38 Sandarmokh, Karelia 9,000[18] Roedd yr Sandarmokh yn gyfres o ddienyddiadau torfol o garcharorion.
Cyflafan Vinnytsia 1937–1938 Yr Wcráin 11,000[19] Targedwyd y gyflafan at Wcreiniaid ethnig, carcharorion gwleidyddol a Pwyliaid ethnig.
Cyflafan Katyn Ebrill–Mai 1940 Yn coedwig Katyn, Kalinin a carcharion Kharkiv 22,000[20] Cyfres o ddienyddiadau torfol o wladolion a milwyr Pwylaidd gan yr NKVD.[21]
Cyflafanau Carcharorion NKVD Mehefin–Gorffennaf 1941 Gwlad Pwyl wedi'i feddiannu, Belarws, Yr Wcráin, Y Baltig a Beserabia ~100,000[22]
Cyflafan Khaibakh Chwefror 27, 1944 Tsietsnia, Undeb Sofietaidd 230–700[23][24][25][26] Digwyddod hyn yn ystod yr alltudiad o'r pobloedd Tsietieneg ac Ingwsheg (23 Chwefror–Mawrth 1944).
Gwrthryfel Kengir 6 Mai 1954 – 26 Mehefin 1954 Kengir 500–700[27] Digwyddiad lle cafodd carcharorion eu lladd gan y Fyddin Goch.
Cyflafan Novocherkassk 1 – 2 Mehefin 1962 Novocherkassk, Undeb Sofietaidd 26[28][29] Cyflafan a gyflawnwyd yn erbyn protestwyr heb arfau.
Cyflafan Jeltoqsan Rhagfyr 16–19, 1986 Alma-Ata, Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Casachstan 168-200[30] Cyflafan a gyflawnwyd yn erbyn protestwyr.
Pogrom Sumgait Chwefror 26 - Mawrth 1, 1988 Sumgait, Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Azerbaijan SSR 32-200+[31] Pogrom a dargedodd boblogaeth Armenaidd tref Sumgait.
Pogrom Kirovabad Tachwedd 1988 Kirovabad, Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Azerbaijan SSR 7[32][33][34] Digwyddodd y glanhau ethnig dan arweiniad Azeri a dargedodd Armeniaid a oedd yn byw yn ninas Kirovabad (a elwir bellach yn Ganja).
Cyflafan Ionawr Ionawr 19–20, 1990 Baku, Azerbaijan 133-137[35] Roedd cyflafan Ionawr yn gwrthdariad treisgar ar boblogaeth sifil Baku. Gelwir y digwyddiad hefyd yn Y Ionawr Ddu (Qara Yanvar).
Cyflafan Tiblisi Ebrill 9, 1989 Tbilisi, Georgia 21[36] Clwyfwyd a lladdwyd llawer o sifiliaid gyda rhawiau.[36]
Gwrthryfel Vorkuta Dechreuodd yn Gorffennaf 19, 1953 Vorkuta, Undeb Sofietaidd 66[37] Digwyddod y gwrthryfel yn ngwlag Vorkuta.
Cyflafan Fântâna Albă Ebrill 1, 1941 Gogledd Bukovina, Undeb Sofietaidd 200-2,000[38][39][40] Digwyddodd cyflafan Fântâna Albă ar Ebrill 1, 1941, yng Ngogledd Bukovina pan laddwyd rhwng 44 a 3,000 o sifiliaid pan geisiasant groesi'r ffin o'r Undeb Sofietaidd i Rwmania, ger pentref Fântâna Albă, sydd bellach yn Oblast Chernivtsi, yr Wcrain, a cawsant eu saethu gan filwyr Sofietaidd.
Digwyddiadau Ionawr Ionawr 11–13, 1991 Vilnius, Lithwania 15[41] Cafodd 15 o sifiliaid eu lladd a 702 eu hanafu.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ "How the 'Red Terror' Exposed the True Turmoil of Soviet Russia 100 Years Ago". Time. Cyrchwyd 2020-12-03.
  2. ↑ "How Lenin's Red terror set a macabre course soviet union".
  3. ↑ Ellman, Michael (2002). "Soviet Repression Statistics: Some Comments". Europe-Asia Studies 54 (7): 1151–1172. doi:10.1080/0966813022000017177. http://sovietinfo.tripod.com/ELM-Repression_Statistics.pdf. "The best estimate that can currently be made of the number of repression deaths in 1937–38 is the range 950,000–1.2 million, i.e. about a million. This is the estimate which should be used by historians, teachers and journalists concerned with twentieth century Russian—and world—history"
  4. ↑ "FSU News". www.fsu.edu. Cyrchwyd 2020-12-24.
  5. ↑ Alexander Nikolaevich Yakovlev. A Century of Violence in Soviet Russia. Yale University Press, 2002. ISBN 0-300-08760-8 p. 102 Archifwyd 19 November 2014[Date mismatch] yn y Peiriant Wayback.
  6. ↑ Alexander Nikolaevich Yakovlev. A Century of Violence in Soviet Russia. Yale University Press, 2002. ISBN 0-300-08760-8 p. 100
  7. ↑ "The Kazakh Famine of 1930-33 and the Politics of History in the Post-Soviet Space | Wilson Center". www.wilsoncenter.org (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-12-07.
  8. ↑ Татимов М. Б. Социальная обусловленность демографических процессов. Алма-Ата,1989. С.124
  9. ↑ "Запомнил и долю казахов в пределах своей республики - 28%. А за тридцать лет до того они составляли у себя дома уверенное большинство".
  10. ↑ Pianciola, Niccolò (1 Ionawr 2001). "The Collectivization Famine in Kazakhstan, 1931–1933". Harvard Ukrainian Studies 25 (3/4): 237–251. JSTOR 41036834. PMID 20034146.
  11. ↑ 11.0 11.1 "Энциклопедия Санкт-Петербурга". encspb.ru. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-07-03. Cyrchwyd 2020-12-24.
  12. ↑ "Holodomor | Facts, Definition, & Death Toll". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-12-07.
  13. ↑ "Ukraine - History". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-12-24.
  14. ↑ Ellman, Michael (2002). "Soviet Repression Statistics: Some Comments". Europe-Asia Studies 54 (7): 1151–1172. doi:10.1080/0966813022000017177. http://sovietinfo.tripod.com/ELM-Repression_Statistics.pdf. "The best estimate that can currently be made of the number of repression deaths in 1937–38 is the range 950,000–1.2 million, i.e. about a million. This is the estimate which should be used by historians, teachers and journalists concerned with twentieth century Russian—and world—history"
  15. ↑ O.A. Gorlanov. "A breakdown of the chronology and the punishment, NKVD Order № 00485 (Polish operation) in Google translate". Cyrchwyd 26 Ebrill 2011.
  16. ↑ Michael Ellman, Stalin and the Soviet Famine of 1932-33 Revisited Archifwyd 2007-10-14 yn y Peiriant Wayback. PDF file page 686
  17. ↑ Snyder, Timothy. 2010. Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. Basic Books. ISBN 0-465-00239-0. pp. 102, 107.
  18. ↑ "Захоронение жертв массовых репрессий (1937-1938 гг.) » Объекты историко-культурного наследия Карелии". monuments.karelia.ru. Cyrchwyd 2020-12-24.
  19. ↑ "ЭТАПЫ «БОЛЬШОГО ТЕРРОРА»: ВИННИЦКАЯ ТРАГЕДИЯ. Валерий ВАСИЛЬЕВ, Юрий ШАПОВАЛ | История | Человек". web.archive.org. 2007-11-28. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-11-28. Cyrchwyd 2020-12-24.
  20. ↑ Remembrance, Institute of National. "Decision to commence investigation into Katyn Massacre". Institute of National Remembrance (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-12-24.
  21. ↑ Zofia Waszkiewicz, 'Baruch Steinberg, in: Polski Słownik Biograficzny, t. XLIII, 2004-2005, p.305-306
  22. ↑ Robert Gellately. Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. Knopf, 2007 ISBN 1-4000-4005-1 p. 391
  23. ↑ Mikaberidze, Alexander (2013-06-25). Atrocities, Massacres, and War Crimes: An Encyclopedia [2 volumes]: An Encyclopedia (yn Saesneg). ABC-CLIO. ISBN 9781598849264.
  24. ↑ Askerov, Ali (2015-04-22). Historical Dictionary of the Chechen Conflict (yn Saesneg). Rowman & Littlefield. ISBN 9781442249257.
  25. ↑ Naimark, Norman M. (1998). Ethnic cleansing in twentieth century Europe (yn Saesneg). Henry M. Jackson School of International Studies, University of Washington.
  26. ↑ Moiseevich), Nekrich, A. M. (Aleksandr (1978). The punished peoples : the deportation and fate of Soviet minorities at the end of the Second World War (arg. 1st). New York: Norton. ISBN 0393056465. OCLC 3516876.
  27. ↑ Barnes, Steven A. (2005). ""In a Manner Befitting Soviet Citizens": An Uprising in the Post-Stalin Gulag". Slavic Review 64 (4): 823–850. doi:10.2307/3649916. ISSN 0037-6779. https://www.jstor.org/stable/3649916.
  28. ↑ "Новочеркасск вспоминает жертв трагедии". vesti.ru (yn Rwseg). Cyrchwyd 2020-12-24.
  29. ↑ And Then the Police Fired Archifwyd 2013-08-23 yn y Peiriant Wayback., TIME Magazine, 19 Hydref 1962
  30. ↑ "Kazakstan - Reform and Nationalist Conflict". countrystudies.us. Cyrchwyd 2020-12-24.
  31. ↑ Vaserman, Arie; Ginat, Ram (1994). "National, territorial or religious conflict? The case of Nagorno‐Karabakh". Studies in Conflict & Terrorism 17 (4): 348. doi:10.1080/10576109408435961. "These events contributed to the anti-Armenian riots of Chwefror 28–29 in Sumgait near Baku. According to official data, 32 Armenians were killed during the riots, but various Armenian sources claimed that more than 200 people were killed."
  32. ↑ Ethnic Fears and Ethnic War in Karabagh Article - Scholar - SJ Kaufman
  33. ↑ Armenia in Crisis: The 1988 Earthquake By Verluise
  34. ↑ Imogen Gladman (2004). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis Group. t. 131. ISBN 1-85743-316-5.
  35. ↑ FS. "A Glance at the Tragedy of 20 January 1990". mfa.gov.az (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-01-21. Cyrchwyd 2018-01-20.
  36. ↑ 36.0 36.1 Gegeshidze, Archil. "The 9 April tragedy — a milestone in the history of modern Georgia". ORF (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-12-03.
  37. ↑ Servant of God Fr. Janis Mendriks MIC 1907–1953
  38. ↑ "Masacrul de la Fântâna Albă, îngropat de KGB: peste 2000 de români ucişi de trupele sovietice". Adevărul (yn Romanian). 18 Ebrill 2010.CS1 maint: unrecognized language (link)
  39. ↑ Gherasim, Gabriel (2005). "Românii bucovineni sub cizma străină". ziua.net. Ziua. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-02-18. Cyrchwyd 11 Mai 2020.
  40. ↑ Bouleanu, Elisabeth (1 Ebrill 2016). "Masacrul de la Fântâna Albă. Cum au fost omorâţi 3.000 de români, la graniţa cu România, pe 1 aprilie 1941, de Paşte". Adevărul (yn Romanian). Cyrchwyd 4 Ebrill 2020.CS1 maint: unrecognized language (link)
  41. ↑ "1991: Bloodshed at Lithuanian TV station" (yn Saesneg). 1991-01-13. Cyrchwyd 2020-12-24.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Rhestr_o_gyflafanau_yn_yr_Undeb_Sofietaidd&oldid=11939456"