Santes Olga
Santes Olga | |
---|---|
![]() | |
Ganwyd | c. 890 ![]() Pskov, Plisnesko Hill Fort, Plyskiv ![]() |
Bedyddiwyd | 957 ![]() |
Bu farw | 969 ![]() Kyiv ![]() |
Galwedigaeth | rhaglyw, knyaz ![]() |
Swydd | rhaglyw ![]() |
Dydd gŵyl | July 11 ![]() |
Tad | Oleg o Novgorod, Vladimir of Bulgaria ![]() |
Priod | Igor o Kiev ![]() |
Plant | Svyatoslav I, Tywysog Kiev, Uleb Igorevich ![]() |
Llinach | Rurik dynasty, Teyrnas Krum, Kyi dynasty ![]() |
Roedd Olga o Kiev neu'r Santes Olga (Rwseg / Wcraineg: Ольга), a enwir hefyd Olga Prekrasa (Ольга Прекраса), neu Olga Hardd, Hen Norseg: Helga; bu farw 11 Gorffennaf, 969, Kiev) yn ferch o Pskov o dras Farangaidd a briododd Igor o Kiev, tywysog Kiev yn ddiweddarach, yn y flwyddyn 903. Yn ôl y Brut Cynradd Rwsieg cafodd ei geni yn 879 ond mae hynny'n rhy gynnar. Ar ôl marwolaeth Igor, rheolodd Rws Kiefaidd (945-c.963) yn enw ei mab, Svyatoslav.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/cy/thumb/4/45/Baptizm_of_Olga_Kirillov.jpg/220px-Baptizm_of_Olga_Kirillov.jpg)
Dechreuodd Olga ei theyrnasiad trwy ddial marwolaeth ei gŵr yn nwylo'r Drevlyane, a llwyddodd i ladd nifer ohonyn nhw, weithiau mewn modd creulon iawn, er enghraifft eu claddu mewn llong a hwythau'n dal yn fyw, a sgaldio carcharorion i farwolaeth. Newidiodd trefn talu teyrnged ariannol ei gwlad hefyd (poliudie), ac ysytrir hyn yn un o'r diwygiadau cyfreithiol cynharaf yn hanes Dwyrain Ewrop.
Olga oedd y rheolwr Rws cyntaf i droi'n Gristion, naill ai yn 945 neu 957. Disgrifir ei ymweliad â Chaergystennin yn fanwl gan yr ymerodr Bysantaidd Constantin VII yn ei lyfr De Ceremoniis. Ar ôl ei bedyddio cymerodd yr enw Cristnogol Yelena, ar ôl yr Ymerodres Helena Lekapena.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/The_mother_of_the_Russian_sovereign_Svjatoslav%2C_Olga_along_with_her_escort_from_the_Chronicle_of_John_Skylitzes.jpg/250px-The_mother_of_the_Russian_sovereign_Svjatoslav%2C_Olga_along_with_her_escort_from_the_Chronicle_of_John_Skylitzes.jpg)
Tyfodd chwedlau apocryffaidd am amgylchiadau ei bedyddiad yn y croniclau Slafonaidd, sy'n ei phortreadu fel tywysoges ifanc a swynodd yr ymerodr a'i demtio i gael perthynas â hi, ond mewn gwirionedd roedd hi'n ddynes hen erbyn hynny.
Olga oedd un o frodorion cyntaf Rws i gael ei gyhoeddi'n sant, am ei hymdrechion i hyrwyddo'r ffydd newydd yn y wlad. Ond ni lwyddodd i droi Svyatoslav. Ei mab a disgybl Vladimir I a wnaeth Gristnogaeth yn grefydd y wladwriaeth. Yn ystod cyrchoedd milwrol estynedig ei mab, arhosai yn Kiev i reoli'r deyrnas yn ei absenoldeb, gan aros yng nghaer Vyshgorod gyda'i wyrion. Bu farw yno yn fuan ar ôl y warchae ar y ddinas gan y Pechenegiaid yn 968.