Michael Herr

Oddi ar Wicipedia
Michael Herr
GanwydMichael David Herr Edit this on Wikidata
13 Ebrill 1940 Edit this on Wikidata
Syracuse, Efrog Newydd, Lexington, Kentucky Edit this on Wikidata
Bu farw23 Mehefin 2016 Edit this on Wikidata
Delhi, Efrog Newydd, Delaware County Edit this on Wikidata
DinasyddiaethUnol Daleithiau America Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Nottingham High School Edit this on Wikidata
Galwedigaethnewyddiadurwr, sgriptiwr, awdur, gohebydd rhyfel, gohebydd gyda'i farn annibynnol, ysgrifennwr, nofelydd Edit this on Wikidata
Cyflogwr
  • Esquire Edit this on Wikidata
Adnabyddus amDispatches Edit this on Wikidata
MudiadNew Journalism Edit this on Wikidata

Newyddiadurwr ac awdur Americanaidd oedd Michael David Herr (Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:IPA/data' not found.;[1] 13 Ebrill 194023 Mehefin 2016). Roedd yn ohebydd yn Rhyfel Fietnam ac ysgrifennodd y llyfr Dispatches (1977) am ei brofiad.[2] Cyd-ysgrifennodd y sgriptiau am Apocalypse Now a Full Metal Jacket.[3]

Bywyd cynnar[golygu | golygu cod]

Ganwyd yn Lexington, Kentucky, yn fab i Donald Herr a Muriel Herr, Jacobs gynt, ac roedd ganddo frawd, Steven, a chwaer, Judy.[1] Symudodd y teulu i Syracuse, Efrog Newydd, ac yno bu ei dad yn gweithio'n gemydd. Disgrifiodd Michael ei hunan yn "fachgen Iddewig, addysgedig, dosbarth-canol hoffus a chanddo pob tic ac alergedd posib".[4] Mynychodd Prifysgol Syracuse ac ysgrifennodd i'r cylchgrawn llenyddol a olygwyd gan Joyce Carol Oates. Gadawodd y brifysgol yn fuan i deithio'r byd gan efelychu ei hoff lenorion megis Ernest Hemingway.

Newyddiadurwr a gohebydd[golygu | golygu cod]

Ar ôl crwydro Ewrop am flwyddyn, cafodd Herr ei gyflogi'n feirniad ffilm gan y cylchgrawn adain-chwith New Leader. Collodd ei swydd, yn ôl ei gyffes ei hun, "am hoffi pob un ffilm anghywir". Gwasanaethodd yn y Fyddin Wrth Gefn a ysgrifennodd adroddiadau taith i'r cylchgrawn Holiday. Awgrymodd i'w gyfaill Harold Hayes, golygydd y cylchgrawn Esquire, iddo ysgrifennu colofn fisol o Fietnam. Teithiodd i ardal y brwydro ar hofrenyddion y fyddin, gan holi'r milwyr yn y maes ac hyd yn oed ymladd yn erbyn y Vietcong yn Aberdir Mekong. Ei drefn wrth ddychwelyd o ymgyrch hir oedd i aros yn ei ystafell ac ysmygu canabis ac ysgrifennu nodiadau am ei brofiadau. Nid oedd yn ohebydd cynhyrchiol a ni chyhoeddid lawer o'i waith.[4] Treuliodd Herr ddwy mlynedd yn Fietnam ar anterth y rhyfel (1967–69), adeg Gwarchae Khe Sanh ac Ymosodiad Tet.[1]

Dispatches[golygu | golygu cod]

Cyn i Herr adael Fietnam, dywedodd y ffotograffydd Sean Flynn iddo i beidio â cholli'r cyfle i adrodd y rhyfel drwy falu awyr mewn "partïon coctel ym Manhattan".[4] Wedi iddo ddychwelyd i Efrog Newydd, ymdrechodd Herr i roi ei brofiadau ar bapur. Ysgrifennodd y mwyafrif o'r llyfr mewn 18 mis cyn iddo ddioddef waeledd meddyliol ym 1971 a barodd am dair neu bedair mlynedd.[5] Er y straen ac iselder yn ei fywyd, llwyddodd i greu gwaith sy'n gofiant ac yn newyddiaduraeth yn rhannol ond hefyd yn cynnwys storïau gwneud a dychmygion sy'n ychwanegu at ddigwyddiadau go iawn. Mae'r llyfr yn llawn golygfeydd erchyll a galarus, yn ogystal â threfn bob dydd y milwr a'r gohebydd, a llwydda Herr i ddarlunio anhrefn y rhyfel yn fanwl.[4] Hunllef tanbaid yw'r canlyniad sy'n llawn sgwrs, trais a marwolaeth, cyffuriau, a cherddoriaeth roc sy'n adlewyrchu awyrgylch swreal y rhyfel a gwrthddiwylliant y 1960au. Mae'r gwaith yn nodweddiadol o newyddiaduraeth oddrychol y cyfnod ac yn dangos taw un o hoelion wyth mudiad y Newyddiaduraeth Newydd oedd Herr.[6]

Cyhoeddwyd Dispatches ym 1977, dwy mlynedd wedi diwedd y rhyfel, gan ddenu clod eang. Roedd yn un o'r ychydig o lyfrau i ymdrin â phrofiad diweddar, crai Rhyfel Fietnam ar gyfer y cyhoedd Americanaidd. Canmoliaeth y nofelydd John le Carré sy'n addurno argraffiadau hwyrach o'r llyfr: "the best book I have ever read on men and war in our time". Barn y beirniad toreithiog John Leonard oedd fel a ganlyn: "beyond politics, beyond rhetoric, beyond ‘pacification’ and body counts and the ‘psychotic vaudeville’ of Saigon press briefings. . . . It is as if Dante had gone to hell with a cassette recording of Jimi Hendrix and a pocketful of pills: our first rock-and-roll war, stoned murder." Er yr oedd Herr yn fodlon o lwyddiant ei gampwaith, nid oedd yn hoff o'i enwogrwydd newydd ac am weddill ei oes ceisiodd osgoi trafod ei brofiadau ymhellach. Ystyrir y llyfr yn un o'r croniclau gorau ar bwnc rhyfel ac yn enghraifft o gelfyddyd newyddiadurol.[4]

Sgriptio ffilmiau[golygu | golygu cod]

Er yr oedd yn amharod i ymhelaethu'n bellach ar ei ryfel personol, bu Herr yn gweithio ar ddwy ffilm ffuglennol oedd yn ymwneud â Fietnam. Ysgrifennodd yr adroddiant a draethir gan gymeriad Martin Sheen yn Apocalypse Now (1979). Roedd y ffilm honno'n seiliedig ar y nofel Heart of Darkness gan Joseph Conrad, ond adlewyrchir nodweddion Dispatches gan iaith sinematig y cyfarwyddwr Francis Ford Coppola.[5]

Bu Herr yn cwrdd â chyfarwyddwr ffilm arall, Stanley Kubrick, trwy John le Carré. Daeth Herr a Kubrick yn gyfeillion oedd yn hoff o drafod llenyddiaeth ar y ffôn. Dymunodd Kubrick i Herr sgriptio ffilm am yr Holocost, ond yn y pen draw Fietnam oedd y pwnc unwaith eto. Addaswyd y nofel hunangofiannol The Short-Timers gan Kubrick, Herr, a'i hawdur Gustav Hasford i greu'r sgript ar gyfer Full Metal Jacket (1987).[5]

Yn y 1990au gweithiodd Herr fel ailwampiwr di-glod am sgriptiau Hollywood. Gofynnodd Kubrick iddo "wenieithio'r" sgript ar gyfer Eyes Wide Shut (1999). Cyhoeddodd Herr dri llyfr arall: The Big Room (1987), casgliad o fywgraffluniau o sêr oes aur Hollywood; Walter Winchell (1990), nofel fywgraffyddol am y colofnydd clecs a darlledwr Walter Winchell; a Kubrick (2000), cofiant o'i gyfaill.

Bywyd personol[golygu | golygu cod]

Priododd Valerie Elliott ym 1977, a chafodd ddwy ferch, Claudia a Catherine.[4] Symudodd i fyw yn Llundain ym 1980,[5] ond dychwelodd i'r Unol Daleithiau ym 1990. Roedd yn dilyn Bwdaeth Dibetaidd, gan fyfyru er mwyn ymdopi â'i gofion o Fietnam. Bu farw Michael Herr ger ei gartref yn Delhi, Efrog Newydd, yn 76 oed.[4]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) Bruce Weber (24 Mehefin 2016). Michael Herr, Author of a Vietnam Classic, Dies at 76. The New York Times. Adalwyd ar 27 Mehefin 2016.
  2. (Saesneg) Michael Herr, Dispatches (Knopf, 1977). Prifysgol Efrog Newydd. Adalwyd ar 28 Ebrill 2013.
  3. (Saesneg) Michael Herr. Heath Anthology of American Literature. Adalwyd ar 28 Ebrill 2013.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 (Saesneg) Adam Bernstein (24 Mehefin 2016). Vietnam War reporter Michael Herr, who helped write ‘Apocalypse Now’ and ‘Full Metal Jacket,’ dies at 76. The Washington Post. Adalwyd ar 27 Mehefin 2016.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 (Saesneg) Michael Herr, writer – obituary. The Daily Telegraph (26 Mehefin 2016). Adalwyd ar 27 Mehefin 2016.
  6. (Saesneg) American literature: Literary and social criticism. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 27 Mehefin 2016.

Dolen allanol[golygu | golygu cod]