Gweriniaeth Catalwnia (2017)
| |||||
| Arwyddair: | |||||
| Anthem: Els Segadors "Y Cynaeafwyr" | |||||
 | |||||
| Prifddinas | Barcelona | ||||
| Dinas fwyaf | |||||
| Iaith / Ieithoedd swyddogol | Catalaneg, Ocsitaneg, Sbaeneg ac Araneg | ||||
| Llywodraeth | Gweriniaeth | ||||
| Carles Puigdemont | |||||
| Cyhoeddiad o Annibyniaeth |
27 Hydref 2017 | ||||
| Arwynebedd - Cyfanswm - Dŵr (%) |
32108 km² (55ed) 8.67 | ||||
| Poblogaeth - Amcangyfrif 2006 - Cyfrifiad 2016 - Dwysedd |
7,522,596 (85ed) 7,522,596 -/km² (-) | ||||
| CMC (PGP) - Cyfanswm - Y pen |
Amcangyfrif - $336.162 (-) - (-) | ||||
| Indecs Datblygiad Dynol (-) | - (-) – - | ||||
| Arian cyfred | Ewro (€) (EUR)
| ||||
| Cylchfa amser - Haf |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) | ||||
| Côd ISO y wlad | .se1 | ||||
| Côd ffôn | ++34 93 (Barcelona)
| ||||
| 1 Hefyd .eu | |||||
Sefydlwyd Gweriniaeth Catalwnia (Catalaneg: República Catalana, Sbaeneg: República Catalana, Ocsitaneg: Republica Catalana) gan Lywodraeth Catalwnia ar 27 Hydref 2017.[1][2][3] Fe'i sefydlwyd yn dilyn pleidlais o dros 90% o blaid annibyniaeth yn Refferendwm ynghylch annibyniaeth Catalwnia 2017. Roedd y refferendwm yma'n anghyfreithlon yn ôl Llywodraeth Sbaen, ac nid yw wedi cydnabod Gweriniaeth Catalwnia.[4][5]
O fewn hanner awr i Lywodraeth Catalwnia wneud Datganiad o Annibyniaeth, gosododd Senedd Sbaen Erthygl 155 o Gyfansoddiad Sbaen mewn grym a diarddelwyd (neu diswyddwyd) prif swyddogion y Llywodraeth a diddymwyd Llywodraeth Catalwnia gan Mariano Rajoy gan alw Etholiad Cyffredinol Catalwnia, 2017. Mewn ymateb i hyn, dywedodd Arlywydd Catalwnia, Carles Puigdemont, mai dim ond Llywodraethau all ddileu neu ddiarddel llywodraethau, mewn democratiaeth. Galwodd hefyd ar Gatalaniaid i wrthsefyll yn heddychlon cynlluniau Sbaen i weithredu Erthygl 155.[6]
Wedi'r Datganiad o Annibyniaeth, a datganiad gan Carles Puigdemont yn sefydlu Gweriniaeth Catalwnia, dechreuodd llywodraeth Sbaen weithredu yn erbyn yr ymgyrch dros annibyniaeth ac yn erbyn Llywodraeth catalwni; ni chodwyd dwrn yn eu herbyn mewn unrhyw fodd.[7][8] Trodd Puigdemont aa nifer o'i Gabined yn alltud i Wlad Belg gan fod gwys i'w herlyn ym Madrid wedi'i gyhoeddi. Y cyhuddiadau yn eu herbyn gan y Twrnai Cyffredinol oedd: gwrthryfela, annog gwrthryfel (sedition) a lladrad ('lladrad'[9]) [10][11][11] drennydd, datganodd llys yn Sbaen fod y Datganiad o Annibyniaeth wedi'i ganslo.[12] Arestiwyd 9 o aelodau o Weriniaeth Catalwnia ar 2 Tachwedd a chyhoeddwyd gwarant Ewropeaidd i arestio Puigdemont a phedwar arall nad oeddent wedi mynd i'r llys.[13][14]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Self-Catalan parliament (only 70 parlamentarians of 140) votes to declare independence from Spain". The Guardian. 27 Hydref 2017. Cyrchwyd 27 Hydref 2017.
- ↑ "Catalans race to create a new currency and economic fortress as independence counter-attack builds". The Telegraph. 28 Hydref 2017. Cyrchwyd 31 Hydref 2017.
- ↑ "El Gobierno ve "efectos jurídicos y vinculantes" en la declaración de independencia". La Vanguardia (yn Spanish). 30 Hydref 2017. Cyrchwyd 31 Hydref 2017.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ "Catalan parliament declares independence from Spain". Reuters. 27 Hydref 2017. Cyrchwyd 27 Hydref 2017.
- ↑ "Catalunya | enciclopedia.cat". www.enciclopedia.cat. Cyrchwyd 2025-01-07.
- ↑ "Catalonia | Geography, Points of Interest, Map, Independence Movement, & History | Britannica". www.britannica.com (yn Saesneg). 2024-12-01. Cyrchwyd 2025-01-13.
- ↑ Tadeo, Maria; Strauss, Marine; Duarte, Esteban (30 Hydref 2017). "Catalonia Bows to Spanish Authority as Rajoy's Strategy Prevails". Bloomberg. Cyrchwyd 30 Hydref 2017.
- ↑ "Work resumes normally in Catalonia as Spain enforces direct rule". Barcelona, Madrid. Reuters. 30 Hydref 2017. Cyrchwyd 30 Hydref 2017.
- ↑ Geiriadur yr Academi
- ↑ Guindal, Carlota (30 Hydref 2017). "La Fiscalía se querella contra Puigdemont y el Govern por rebelión y sedición". La Vanguardia (yn Spanish). Cyrchwyd 30 Hydref 2017.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ 11.0 11.1 Jones, Sam (30 Hydref 2017). "Spanish prosecutor calls for rebellion charges against Catalan leaders". The Guardian. Barcelona. Cyrchwyd 30 Hydref 2017.
- ↑ "El Constitucional suspende la declaración de independencia de Catalunya". eldiario.es (yn Spanish). 31 Hydref 2017. Cyrchwyd 31 Hydref 2017.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ Jones, Sam (2 Tachwedd 2017). "Spanish judge jails eight members of deposed Catalan government". The Guardian. Madrid. Cyrchwyd 2 Tachwedd 2017.
- ↑ "Catalan ex-ministers held by Spain court". BBC News. 2 Tachwedd 2017.