Cap cwyr rhuddgoch
Cap cwyr rhuddgoch Hygrocybe punicea | |
---|---|
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Fungi |
Dosbarth: | |
Urdd: | Agaricales |
Teulu: | Hygrophoraceae |
Genws: | Capiau cwyr |
Rhywogaeth: | Hygrocybe punicea |
Enw deuenwol | |
Hygrocybe punicea (Fr.) P.Kumm. |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Hygrophoraceae yw'r Cap cwyr rhuddgoch (Lladin: Hygrocybe punicea; Saesneg: Crimson Waxcap).[1] 'Y Capiau Cwyr' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae'r 'capiau cwyr' yn grwp adnabyddus iawn yng Nghymru, ac maent I'w cael yma (fel yng ngweddil Ewrop), fel arfer, ar feysydd o welltiroedd agored. Yng ngweddill y byd, maen nhw'n tyfu mewn coedwigoedd. Mae'r teulu Hygrophoraceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop a Gogledd America.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel mycorhisa.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Hygrophoraceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Cap cwyr rhuddgoch ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
---|---|---|
Botrydina chromacea | Botrydina chromacea | |
Botrydina vulgaris | Botrydina vulgaris | |
Cora canari | Cora canari | |
Cora caraana | Cora caraana | |
Cora casanarensis | Cora casanarensis | |
Cora casasolana | Cora casasolana | |
Phytoconis chromacea | Phytoconis chromacea | |
Phytoconis ericetorum | Phytoconis ericetorum | |
Phytoconis purpurea | Phytoconis purpurea | |
Sinohygrocybe velutipes | Sinohygrocybe velutipes |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Gofal! |
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |