Ciwb: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cat |
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) Manion ac ychwanegu'r Nodyn newydd (Anrhydeddau) using AWB |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Cubo desarrollo.gif| |
[[Delwedd:Cubo desarrollo.gif|bawd|Ciwb yn troi o rwyd i fod yn hecsahedron rheolaidd|299x299px]] |
||
Mewn [[geometreg]], sy'n rhan o [[mathemateg|fathemateg]], mae'r '''ciwb''' yn ffurf solat, rheolaidd [[Gofod tri dimensiwn|tri dimensiwn]] â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod ar [[ongl sgwâr]]<ref>[ sgwar-onglog [[Geiriadur Prifysgol Cymru]] (GPC); adalwyd 13 Medi 2018.</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/bitesize/tgau/mathemateg/siap/locysau/revision/2/]</ref> i'w gilydd ym mhob [[fertig]] (cornel). Y gair ar lafar gwlad amdano'n amal ydy "bocs" neu "flwch". |
Mewn [[geometreg]], sy'n rhan o [[mathemateg|fathemateg]], mae'r '''ciwb''' yn ffurf solat, rheolaidd [[Gofod tri dimensiwn|tri dimensiwn]] â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod ar [[ongl sgwâr]]<ref>[ sgwar-onglog [[Geiriadur Prifysgol Cymru]] (GPC); adalwyd 13 Medi 2018.</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/bitesize/tgau/mathemateg/siap/locysau/revision/2/]</ref> i'w gilydd ym mhob [[fertig]] (cornel). Y gair ar lafar gwlad amdano'n amal ydy "bocs" neu "flwch". |
||
Llinell 16: | Llinell 16: | ||
|- align=center |
|- align=center |
||
!Planau Coxeter |
!Planau Coxeter |
||
|'''B<sub>2</sub>'''<BR>[[ |
|'''B<sub>2</sub>'''<BR>[[Delwedd:2-cube.svg|100px]] |
||
|'''A<sub>2</sub>'''<BR>[[ |
|'''A<sub>2</sub>'''<BR>[[Delwedd:3-cube t0.svg|100px]] |
||
|- align=center |
|- align=center |
||
!Cymeruredd<BR>y Tafluniadau |
!Cymeruredd<BR>y Tafluniadau |
||
Llinell 24: | Llinell 24: | ||
|- |
|- |
||
!Edrychiad ar ogwydd |
!Edrychiad ar ogwydd |
||
|[[ |
|[[Delwedd:Cube t0 e.png|100px]] |
||
|[[ |
|[[Delwedd:Cube t0 fb.png|100px]] |
||
|} |
|} |
||
Llinell 33: | Llinell 33: | ||
{|class=wikitable |
{|class=wikitable |
||
|- align=center valign=top |
|- align=center valign=top |
||
|[[ |
|[[Delwedd:Uniform tiling 432-t0.png|160px]] |
||
|[[ |
|[[Delwedd:Cube stereographic projection.svg|160px]] |
||
|- |
|- |
||
!Tafluniad orthograffig |
!Tafluniad orthograffig |
Fersiwn yn ôl 22:06, 23 Mawrth 2019
Mewn geometreg, sy'n rhan o fathemateg, mae'r ciwb yn ffurf solat, rheolaidd tri dimensiwn â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod ar ongl sgwâr[1][2] i'w gilydd ym mhob fertig (cornel). Y gair ar lafar gwlad amdano'n amal ydy "bocs" neu "flwch".
Y ciwb yw'r unig hecsahedron rheolaidd, ac mae'n un o'r pum ffurf Platonig. Mae ganddo, felly, 6 arwyneb, 12 ymyl ac 8 fertig. Mae'r ciwb hefyd yn paralelepiped sgwâr, yn giwboid hafalochrog ac yn rhombohedron-dde. Mae'n brism sgwâr reolaidd mewn tri chyfeiriadaeth (orientations), ac mae hefyd yn trapesohedron trigonol mewn pedwar cyfeiriad.
Mae'n eitha tebyg i'r octahedron yn ei gymesuredd ciwbig neu octahedrol. Y ciwb yw'r unig polyhedron amgrwm sydd â'i wynebau i gyd yn sgwariau.
Tafluniadau orthogonal
Mae gan y ciwb bedwar tafluniad orthogonal (orthogonal projections) wedi eu canoli ar fertig, ymylon, arwynebau ac yn normal i'w ffurf fertig. Mae'r cyntaf a'r trydydd yn cyfateb i A2 a B2 plân Coxeter.
Canolir ar | Arwyneb | Fertig |
---|---|---|
Planau Coxeter | B2 |
A2 |
Cymeruredd y Tafluniadau |
[4] | [6] |
Edrychiad ar ogwydd |
Gogwydd sfferig
Gellir cynrychioli'r ciwb hefyd drwy ogwydd sfferig, a'i daflunio ar blân drwy dafluniad stereograffig. Mae'r tafluniad hwn yn fap gydymffurfiol, ac felly'n cadw'r onglau ond nid yr arwynebedd na'r hyd. Taflunir y llinellau syth fel bwa crwm ar y sffêr.
Tafluniad orthograffig | Tafluniad stereograffig |
---|
Cyfesurynnau Cartesaidd
Ar gyfer ciwb a ganolwyd ar y tarddiad ("the origin"), gyda'i ymylon yn gyfochrog i'r echelin, a chyda hyd yr ymylon i gyd yn 2, yna mae'r cyfesurynnau Cartesaidd yn
- (±1, ±1, ±1)
ond mae'r yn cynnwys holl bwyntiau (x0, x1, x2) gyda −1 < xi < 1 am bob i.
Yr hafaliad o fewn R3
Mewn geometreg dadansoddol, arwyneb ciwb gyda'i ganol yn (x0, y0, z0) a hyd ei ymylon yn 2a yw 'locws' y pwyntiau (x, y, z) fel bod
Cyfeiriadau
- ↑ [ sgwar-onglog Geiriadur Prifysgol Cymru (GPC); adalwyd 13 Medi 2018.
- ↑ [1]