Yr Ynys Las: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
Jfblanc (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 17: | Llinell 17: | ||
|enwau_arweinwyr1 = [[Margrethe II, brenhines Denmarc|Margrethe II]] |
|enwau_arweinwyr1 = [[Margrethe II, brenhines Denmarc|Margrethe II]] |
||
|teitlau_arweinwyr2 = - [[Prif Weinidog yr Ynys Las|Prif Weinidog]] |
|teitlau_arweinwyr2 = - [[Prif Weinidog yr Ynys Las|Prif Weinidog]] |
||
|enwau_arweinwyr2 = [[ |
|enwau_arweinwyr2 = [[Kim Kielsen]] |
||
|digwyddiad_sefydlu'r_wladwriaeth = Statws |
|digwyddiad_sefydlu'r_wladwriaeth = Statws |
||
|digwyddiadau_gwladwriaethol = <br />- Ymreolaeth |
|digwyddiadau_gwladwriaethol = <br />- Ymreolaeth |
||
Fersiwn yn ôl 21:50, 18 Rhagfyr 2014
| |||||
| Arwyddair: dim | |||||
| Anthem: Nunarput utoqqarsuanngoravit Nuna asiilasooq | |||||
 | |||||
| Prifddinas | Nuuk (Godthåb) | ||||
| Dinas fwyaf | Nuuk | ||||
| Iaith / Ieithoedd swyddogol | Kalaallisut, Daneg | ||||
| Llywodraeth | Democratiaeth seneddol (tu fewn i frenhiniaeth gyfansoddiadol) | ||||
| - Teyrn | Margrethe II | ||||
| - Prif Weinidog | Kim Kielsen | ||||
| Statws - Ymreolaeth |
Talaith ymreolaethol Teyrnas Denmarc 1979 | ||||
| Arwynebedd - Cyfanswm - Dŵr (%) |
2,166,086 km² (13eg) 81.11 | ||||
| Poblogaeth - Amcangyfrif 2006 - Dwysedd |
57,100 (214ydd) 0.026/km² (230ain) | ||||
| CMC (PGP) - Cyfanswm - Y pen |
Amcangyfrif 2001 $1.1 biliwn (-) 20,000 (-) | ||||
| Indecs Datblygiad Dynol (1998) | 0.927 (-) – uchel | ||||
| Arian cyfred | Krone Denmarc (DKK)
| ||||
| Cylchfa amser - Haf |
(UTC0 i -4) | ||||
| Côd ISO y wlad | .gl | ||||
| Côd ffôn | +299
| ||||
| 1 Gorchuddir 1,755,637 km2 gan iâ. | |||||
Yr ynys fwyaf yn y byd yw'r Ynys Las neu'r Lasynys (Kalaallisut: Kalaallit Nunaat; Daneg: Grønland), yng Ngogledd Môr yr Iwerydd rhwng Canada a Gwlad yr Iâ. Mae brenhines Denmarc, Margrethe II, hefyd yn frenhines ar yr Ynys Las. Prifddinas yr ynys yw Nuuk.
Daearyddiaeth
Mae iâ yn gorchuddio 84% o'r tir. Gorchuddir y rhan fwyaf o'r wlad gan gap rhew anferth â nunatakau yn torri trwodd o gwmpas ei ymylon. O'r cap rhew hwn mae nifer o rewlifoedd, neu afonydd iâ, yn llifo, gan gynnwys Rhewlif Humboldt, ac yn torri i fyny'n fynyddoedd iâ wrth gyrraedd y môr. Nodwedd arall ar dirwedd yr Ynys Las yw'r nifer sylweddol o pingos (bryniau crwn gyda rhew yn eu canol) a geir yno.
Er gwaethaf yr holl rew, mae'r enw yn y Ddaneg (ac mewn ieithoedd Almaenaidd eraill) yn golygu "Tir (neu wlad) glas" (gweler isod).
Mae'r Ynys Las (2 miliwn km²) yn ymddangos ar fapiau o dafluniad Mercator cymaint ag yr Affrig (30 miliwn km²),
Hanes
- Prif: Hanes yr Ynys Las
Tua'r flwyddyn 986, darganfu'r morwr o Lychlynwr Eric Goch yr ynys. Fe'i galwodd "yr Ynys Las" er mwyn denu pobl yno o Wlad yr Iâ a Norwy. Am gyfnod bu nifer fach o drefedigaethau Llychlynaidd ar yr arfordir, ond diflanasant erbyn y 15fed ganrif, naill ai o ganlyniad i afiechyd neu ymosododiadau gan y brodorion.
Yn 1721 creuwyd tref fechan Ddanaidd newydd ar yr ynys a hawliodd coron Denmarc y tir. Daeth y wlad yn rhan gymathedig o Ddenmarc yn 1953. Yn 1979, y flwyddyn y collwyd y refferendwm ar ddatganoli yng Nghymru, enillodd yr Ynys Las hunanlywodraeth dan sofraniaeth Denmarc, gyda'i senedd ei hun ar gyfer materion mewnol.
Iaith a diwylliant
Mae tua 80% o'r boblogaeth yn Esgimo. Daniaid yw'r gweddill i gyd bron. Siaredir y ddwy iaith yn swyddogol.
Enwogion
- Hans Hendrik (c.1834-1889), fforiwr
- Knud Rasmussen (1879-1933), fforiwr
- Otto Rosing (g. 1967), cyfarwyddwr ffilm
- Lars Rosing (g. 1972), actor
- Julie Berthelsen (g. 1979), cantores
Dolenni allanol
