Bod dynol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.3) (Robot: Yn newid ceb:Homo sapiens yn ceb:Tawo |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 161 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q5 (translate me) |
||
| Llinell 45: | Llinell 45: | ||
[[Categori:Pobl| ]] |
[[Categori:Pobl| ]] |
||
[[Categori:Bioleg]] |
[[Categori:Bioleg]] |
||
[[af:Mens]] |
|||
[[am:የሰው ልጅ]] |
|||
[[an:Homo sapiens]] |
|||
[[ar:إنسان]] |
|||
[[arc:ܒܪ ܐܢܫܐ]] |
|||
[[arz:انسان]] |
|||
[[ast:Homo sapiens]] |
|||
[[av:ГӀадан]] |
|||
[[ay:Jaqi]] |
|||
[[az:İnsan]] |
|||
[[bar:Mensch]] |
|||
[[bat-smg:Žmuogos]] |
|||
[[be:Чалавек]] |
|||
[[be-x-old:Чалавек]] |
|||
[[bg:Човек]] |
|||
[[bn:মানুষ]] |
|||
[[bo:འགྲོ་བ་མི།]] |
|||
[[br:Den]] |
|||
[[bs:Čovjek]] |
|||
[[ca:Humà]] |
|||
[[ceb:Tawo]] |
|||
[[ckb:مرۆڤ]] |
|||
[[cs:Člověk moudrý]] |
|||
[[cv:Тăнлă çын]] |
|||
[[da:Menneske]] |
|||
[[de:Mensch]] |
|||
[[diq:Merdum]] |
|||
[[el:Άνθρωπος]] |
|||
[[en:Human]] |
|||
[[eo:Homo]] |
|||
[[es:Homo sapiens]] |
|||
[[et:Inimene]] |
|||
[[eu:Gizaki]] |
|||
[[ext:Homo Sapiens]] |
|||
[[fa:انسان]] |
|||
[[fi:Ihminen]] |
|||
[[fiu-vro:Inemine]] |
|||
[[fo:Menniskja]] |
|||
[[fr:Homo sapiens]] |
|||
[[frp:Homan]] |
|||
[[frr:Minsk]] |
|||
[[fy:Minske]] |
|||
[[ga:Duine]] |
|||
[[gan:人]] |
|||
[[gl:Ser humano]] |
|||
[[glk:آدم]] |
|||
[[gn:Yvypóra]] |
|||
[[gu:મનુષ્ય]] |
|||
[[ha:Yan-adam]] |
|||
[[hak:Ngìn-lui]] |
|||
[[he:אדם]] |
|||
[[hi:मनुष्य]] |
|||
[[hif:Insaan]] |
|||
[[hr:Čovjek]] |
|||
[[ht:Homo sapiens]] |
|||
[[hu:Ember]] |
|||
[[hy:Մարդ բանական]] |
|||
[[ia:Esser human]] |
|||
[[id:Manusia]] |
|||
[[ig:Mádu]] |
|||
[[ilo:Táo]] |
|||
[[io:Homo]] |
|||
[[is:Maður]] |
|||
[[it:Homo sapiens]] |
|||
[[iu:ᐄᒃ]] |
|||
[[ja:人間]] |
|||
[[jbo:remna]] |
|||
[[jv:Menungsa]] |
|||
[[ka:ადამიანი]] |
|||
[[kg:Muntu]] |
|||
[[kk:Саналы адам]] |
|||
[[kn:ಮಾನವ]] |
|||
[[ko:사람]] |
|||
[[koi:Морт]] |
|||
[[ksh:Minsh]] |
|||
[[ku:Mirov]] |
|||
[[kv:Морт]] |
|||
[[kw:Tus]] |
|||
[[la:Homo sapiens]] |
|||
[[lbe:Инсан]] |
|||
[[lez:Кас]] |
|||
[[li:Mins]] |
|||
[[lij:Ëse uman]] |
|||
[[ln:Moto]] |
|||
[[lt:Žmogus]] |
|||
[[ltg:Cylvāks]] |
|||
[[lv:Cilvēks]] |
|||
[[map-bms:Tokoh]] |
|||
[[mdf:Ломанць]] |
|||
[[mg:Olombelona]] |
|||
[[mhr:Айдеме]] |
|||
[[mk:Човек]] |
|||
[[ml:മനുഷ്യൻ]] |
|||
[[mn:Хүн]] |
|||
[[mr:मानव]] |
|||
[[ms:Manusia]] |
|||
[[mt:Bniedem]] |
|||
[[mwl:Homo sapiens]] |
|||
[[my:လူ]] |
|||
[[nah:Tlācatl]] |
|||
[[nds:Homo sapiens]] |
|||
[[nds-nl:Mense]] |
|||
[[ne:मानिस]] |
|||
[[nl:Mens]] |
|||
[[nn:Menneske]] |
|||
[[no:Menneske]] |
|||
[[nov:Homo sapiens]] |
|||
[[oc:Homo sapiens]] |
|||
[[or:ମଣିଷ]] |
|||
[[os:Адæймаг]] |
|||
[[pa:ਮਨੁੱਖ]] |
|||
[[pl:Człowiek rozumny]] |
|||
[[pms:Òm]] |
|||
[[pnb:انسان]] |
|||
[[ps:انسان]] |
|||
[[pt:Homo sapiens]] |
|||
[[qu:Runa]] |
|||
[[ro:Om]] |
|||
[[roa-rup:Homo sapiens]] |
|||
[[ru:Человек разумный]] |
|||
[[rue:Чоловік розумный]] |
|||
[[sa:मनुष्यः]] |
|||
[[sah:Киhи]] |
|||
[[scn:Umanu]] |
|||
[[sco:Body]] |
|||
[[se:Olmmoš]] |
|||
[[sh:Čovjek]] |
|||
[[si:මිනිසා]] |
|||
[[simple:Human]] |
|||
[[sk:Človek rozumný (moderný človek)]] |
|||
[[sl:Človek]] |
|||
[[so:Biniaadan]] |
|||
[[sq:Njeriu]] |
|||
[[sr:Човек]] |
|||
[[su:Manusa]] |
|||
[[sv:Människa]] |
|||
[[sw:Binadamu]] |
|||
[[szl:Czowjek]] |
|||
[[ta:மனிதர்]] |
|||
[[te:మానవుడు]] |
|||
[[tg:Одам]] |
|||
[[th:มนุษย์]] |
|||
[[tl:Tao]] |
|||
[[tr:İnsan]] |
|||
[[tt:Кеше]] |
|||
[[uk:Людина розумна]] |
|||
[[ur:انسان]] |
|||
[[uz:Odam]] |
|||
[[vec:Homo sapiens]] |
|||
[[vi:Loài người]] |
|||
[[vls:Mens]] |
|||
[[wa:Djin (biyolodjeye)]] |
|||
[[war:Tawo]] |
|||
[[xh:Abantu]] |
|||
[[yi:מענטש]] |
|||
[[yo:Ọmọnìyàn]] |
|||
[[za:Vunz]] |
|||
[[zh:人]] |
|||
[[zh-classical:人]] |
|||
[[zh-min-nan:Lâng]] |
|||
[[zh-yue:人]] |
|||
Fersiwn yn ôl 00:50, 10 Mawrth 2013
| Bod dynol | |
|---|---|
| |
| Pâr o Thailand yn cario planhigyn banana dref i fwydo'u moch. | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Primates |
| Teulu: | Hominidae |
| Genws: | Homo |
| Rhywogaeth: | H. sapiens |
| Isrywogaeth: | H. s. sapiens |
| Enw trienwol | |
| Homo sapiens sapiens Linnaeus, 1758 | |
Bod dynol yw gair y gwyddonydd am ddyn. Person ydyw (neu "greadur deallus") sy'n perthyn i rywogaeth Homo sapiens; 'human' yn Saesneg. Mae bod dynol yn greadur deudroed ac wedi'i osod yn y teulu biolegol a elwir yn Hominidae.[1][2] Mae tystiolaeth genynnol o ran DNA yn dangos mai cynefin neu darddle bodau dynol yw Affrica, ac iddynt ddod o'r fan honno tua 200,000 o flynydoedd yn ôl.
Mae gan fodau dynol ymennydd sydd wedi datblygu llawer pellach na gweddill anifeiliaid, yn fiolegol felly. Gall resymoli yn haniaethol, gall ymwneud ag iaith, mewnsyllu a datrus problemau fel mae nhw'n codi. Mae'r gallu ymenyddol hwn ynghyd â chorff fertigol, gyda breichiau rhydd i symud neu ddal a thrin erfyn yn ei alluogi i ddefnyddio arfau llawer mwy nag unrhyw anifail arall i amddiffyn ei hun, i weithio am fwyd neu i ymosod.
1. Gorila 2. Australopithecus 3. Homo erectus 4. Neanderthal (La Chapelle aux Saints) 5. Penglog Steinheim Skull 6. Euhominid
Mae bodau dynol wedi eu dosbarthu ar hyd a lled y ddaear ar wahân i Antartig. Mae poblogaeth y ddaear bellach yn fwy na 6.7 biliwn, (data Gorffennaf, 2008).[3] Un isrywogaeth sydd ar gael: Homo sapiens sapiens. Mae'n famal ac felly'n bwydo ei blant gyda llaeth.
Fel epaod, mae dyn yn gymdeithasol ei natur. Mae wedi mireinio'r grefft o gyfathrebu'n effeithiol er mwyn iddo fynegi ei hun, cyfnewid syniadau a threfnu gweithgareddau. Mae wedi creu strwythurau cymdeithasol cywrain a chymhleth o grwpiau sy'n cydweithio ac yn cystadlu yn erbyn ei gilydd; grwpiau mor wahanol â'r teulu a chenhedloedd. Mae'r cydymwneud hwn rhwng dyn a dyn wedi sefydlu dros y milenias diwethaf draddodiadau, defodau, moesau, gwerthoedd a safon dderbyniol gan gymdeithas drwy gyfundrefn o ddeddfau. Gall dyn werthfawrogi harddwch ac estheteg sydd ynghyd â'r awydd i fynegi ei hun wedi arwain at gelfyddyd, llenyddiaeth a cherddoriaeth.
Cyfeiriadau
- ↑ M. Goodman, D. Tagle, D. Fitch, W. Bailey, J. Czelusniak, B. Koop, P. Benson, J. Slightom (1990). Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids, Cyfrol 30, Rhifyn 3, tud. 260. DOI:10.1007/BF02099995
- ↑ Hominidae Classification. University of Michigan Museum of Zoology.
- ↑ World POPClock Projection. U.S. Census Bureau, Population Division/International Programs Center (2008-07-05).
Gweler hefyd
Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol
