Anadlu: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
i'w barhau |
System resbiradu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
'''Anadlu''' (neu mewn [[bioleg]]: '''resbiradu''') ydy'r broses sy'n tynnu aer i fewn ag allan o'r [[ysgyfaint]].<ref>{{cite book |title=Biology |author=Peter Raven, George Johnson, Kenneth Mason, Jonathan Losos, Susan Singer |publisher= McGraw-Hill Science/Engineering/Math; |edition=8 ed. |year=2007 |isbn=0-07-322739-0 |chapter=''The capture of oxygen: Respiration''}}</ref> Mae organebau fel [[mamal]]iaid, [[adar]] ac [[ymlusgiaid]] yn tynnu [[ocsigen]] i'w cyrff a gelwir y broses hon yn [[resbiradu erobig]]. Dyma un o'r prosesau sy'n gwneud y gwaith hwn ond ceir eraill gan gynnwys proses sy'n ymwneud â [[cylchrediad y gwaed|chylchrediad y gwaed]]<ref>{{cite book |title=Anatomy & Physiology |author=Kevin T. Patton, Gary A. Thibodeau | publisher= Mosby |edition=7 edition |year=2009 |isbn=0-323-05532-X}}</ref>. Defnyddir yr ocsigen ar ffurf metabolig i greu [[moleciwl]]au sy'n gyfoethog mewn ynni e.e. [[glwcos]]. Mae anadlu hefyd yn cael gwared â [[ |
'''Anadlu''' (neu mewn [[bioleg]]: '''resbiradu''') ydy'r broses sy'n tynnu aer i fewn ag allan o'r [[ysgyfaint]].<ref>{{cite book |title=Biology |author=Peter Raven, George Johnson, Kenneth Mason, Jonathan Losos, Susan Singer |publisher= McGraw-Hill Science/Engineering/Math; |edition=8 ed. |year=2007 |isbn=0-07-322739-0 |chapter=''The capture of oxygen: Respiration''}}</ref> Mae organebau fel [[mamal]]iaid, [[adar]] ac [[ymlusgiaid]] yn tynnu [[ocsigen]] i'w cyrff a gelwir y broses hon yn [[resbiradu erobig]]. Dyma un o'r prosesau sy'n gwneud y gwaith hwn ond ceir eraill gan gynnwys proses sy'n ymwneud â [[cylchrediad y gwaed|chylchrediad y gwaed]]<ref>{{cite book |title=Anatomy & Physiology |author=Kevin T. Patton, Gary A. Thibodeau | publisher= Mosby |edition=7 edition |year=2009 |isbn=0-323-05532-X}}</ref>. Defnyddir yr ocsigen ar ffurf metabolig i greu [[moleciwl]]au sy'n gyfoethog mewn ynni e.e. [[glwcos]]. Mae anadlu hefyd yn cael gwared â [[carbon deuocsid|charbon deuocsid]] allan o'r corff. |
||
Ceir cyfnewid nwyon (ocsigen a charbon deuocsid) oddi fewn i'r [[alfeoli]]. Mae'r nwyon yn ymdoddi i'r gwaed sydd yng nghapilarïau'r ysgyfaint ac mae'r [[calon|galon]] yn eu pwmpio o amgylch y corff. Yr enw meddygol am anadlu naturiol ydy "eupnea" neu "anadlu rhwydd"<ref>[Geiriadur yr Academi; tudalen E:481.]</ref> |
Ceir cyfnewid nwyon (ocsigen a charbon deuocsid) oddi fewn i'r [[alfeoli]]. Mae'r nwyon yn ymdoddi i'r gwaed sydd yng nghapilarïau'r ysgyfaint ac mae'r [[calon|galon]] yn eu pwmpio o amgylch y corff. Yr enw meddygol am anadlu naturiol ydy "eupnea" neu "anadlu rhwydd"<ref>[Geiriadur yr Academi; tudalen E:481.]</ref> |
||
Sgil effaith anadlu yw colli dŵr o'r corff. Mae canran lleithder yr hyn sy'n cael ei anadlu allan yn 100%. |
Sgil effaith anadlu yw colli dŵr o'r corff. Mae canran lleithder yr hyn sy'n cael ei anadlu allan yn 100%. |
||
==Gweler hefyd== |
|||
*[[System resbiradu]] |
|||
*[[Resbiradaeth cellog]] |
|||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
| Llinell 9: | Llinell 13: | ||
[[Categori:Bioleg]] |
[[Categori:Bioleg]] |
||
[[en:Breathing]] |
|||
Fersiwn yn ôl 06:26, 6 Ionawr 2013
Anadlu (neu mewn bioleg: resbiradu) ydy'r broses sy'n tynnu aer i fewn ag allan o'r ysgyfaint.[1] Mae organebau fel mamaliaid, adar ac ymlusgiaid yn tynnu ocsigen i'w cyrff a gelwir y broses hon yn resbiradu erobig. Dyma un o'r prosesau sy'n gwneud y gwaith hwn ond ceir eraill gan gynnwys proses sy'n ymwneud â chylchrediad y gwaed[2]. Defnyddir yr ocsigen ar ffurf metabolig i greu moleciwlau sy'n gyfoethog mewn ynni e.e. glwcos. Mae anadlu hefyd yn cael gwared â charbon deuocsid allan o'r corff.
Ceir cyfnewid nwyon (ocsigen a charbon deuocsid) oddi fewn i'r alfeoli. Mae'r nwyon yn ymdoddi i'r gwaed sydd yng nghapilarïau'r ysgyfaint ac mae'r galon yn eu pwmpio o amgylch y corff. Yr enw meddygol am anadlu naturiol ydy "eupnea" neu "anadlu rhwydd"[3]
Sgil effaith anadlu yw colli dŵr o'r corff. Mae canran lleithder yr hyn sy'n cael ei anadlu allan yn 100%.
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
- ↑ Peter Raven, George Johnson, Kenneth Mason, Jonathan Losos, Susan Singer (2007). "The capture of oxygen: Respiration". Biology (arg. 8 ed.). McGraw-Hill Science/Engineering/Math;. ISBN 0-07-322739-0.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: extra text (link)
- ↑ Kevin T. Patton, Gary A. Thibodeau (2009). Anatomy & Physiology (arg. 7 edition). Mosby. ISBN 0-323-05532-X.CS1 maint: extra text (link)
- ↑ [Geiriadur yr Academi; tudalen E:481.]