Afon Mellte

Oddi ar Wicipedia
Afon Mellte
Mathafon Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Ardal warchodolParc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog Edit this on Wikidata
SirPowys Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr149 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.75°N 3.58°W Edit this on Wikidata
AberAfon Nedd Edit this on Wikidata
LlednentyddAfon Hepste Edit this on Wikidata
Map
Sgŵd Clun-gwyn ar Afon Mellte

Afon yn ne Cymru yw Afon Mellte. Ffurfir yr afon pan mae Afon Llia ac Afon Dringarth yn ymuno, i'r gogledd o bentref Ystradfellte. Mae'n llifo tua'r de trwy Ystradfellte (Cyfeirnod OS: SN9313) i gyrraedd Pontneddfechan, lle mae'n ymuno ag Afon Nedd Fechan i ffurfio Afon Nedd.

Llifa'r afon dan y ddaear am bellter o chwarter milltir ger Porth yr Ogof, wrth groesi calchfaen Garbonifferaidd. Mae wedi creu system eang a chymhleth o ogofâu yma. Ychydig yn is, mae'r afon yn disgyn dros gyfres o raeadrau; y mwyaf adnabyddus yw Sgŵd Clun-gwyn, Sgŵd Isaf Clun-gwyn a Sgŵd y Pannwr.

Mae'r rhan fwyaf o ddyffryn yr afon yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig, Dyffrynoedd Nedd a Mellte a Moel Penderyn, ac Ardal Gadwraeth Arbennig, Coedydd Nedd a Mellte.

Mae'n bosib mai disgrifiad o gyflymder yr afon sydd wrth wraidd ei henw 'mellt' neu o bosibl enw personol megis Bedwellte (Mellte). Ymddengys yr enw mewn llawysgrif yn gyntaf yn 1136.[1]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Dictionary of Place-names gan Hywel Wyn Owen a Richard Morgan, Gwasg Gomer, 2008