Damcaniaeth amser rhithiol

Oddi ar Wicipedia
Damcaniaeth amser rhithiol
Enghraifft o'r canlynoldamcaniaeth gydgynllwyniol Edit this on Wikidata
Dyddiad darganfod20 g Edit this on Wikidata
Enw brodorolErfundenes Mittelalter Edit this on Wikidata

Damcaniaeth gydgynllwyniol hanesyddol yw'r damcaniaeth amser rhithiol, a honnir gan Heribert Illig. Cyhoeddwyd yn gyntaf ym 1991, ac mae'n damcaniaethu cydgynllwyn gan yr Ymerawdwr Rhufeinig Sanctaidd Otto III, y Pab Sylvester II, ac o bosibl yr Ymerawdwr Bysantaidd Constantine VII, i ffugio'r system ddyddio Anno Domini yn ôl-weithredol, er mwyn eu gosod ym mlwyddyn arbennig 1000 OC, ac i ailysgrifennu hanes[1] er mwyn gyfreithloni honiad Otto i'r Ymerodraeth Rufeinig Sanctaidd. Credai Illig fod y cyflawnir trwy newid, camliwio a ffugio tystiolaeth ddogfennol a materol.[2] Yn ôl y senario hwn, mae'r cyfnod Carolingaidd cyfan, gan gynnwys Siarlymaen, yn ffug, gydag "amser rhithiol" o 297 o flynyddoedd (614-911 OC) wedi'i ychwanegu at yr Oesoedd Canol Cynnar. Gwrthodwyd y cynnig yn gyffredinol gan brif haneswyr.

Heribert Illig[golygu | golygu cod]

Ganwyd Illig ym 1947 yn Vohenstrauß, Bafaria. Roedd yn weithgar mewn cymdeithas a oedd yn selog i Immanuel Velikovsky, trychinebiaeth ac adolygiaeth hanesyddol. Rhwng 1989 a 1994 gweithredodd fel golygydd y cyfnodolyn Vorzeit-Frühzeit-Gegenwart. Ers 1995, mae wedi gweithio fel cyhoeddwr ac awdur o dan ei gwmni cyhoeddi ei hun, Mantis-Verlag, a chyhoeddwyd ei gyfnodolyn ei hun, Zeitensprünge. Y tu allan i'w gyhoeddiadau yn ymwneud â chronoleg adolygedig, mae wedi golygu gwaith Egon Friedell.

Cyn canolbwyntio ar y cyfnod canoloesol cynnar, cyhoeddodd Illig amryw o gynigion ar gyfer chronolegau adolygedig cynhanesyddol ac o'r Hen Aifft. Cafodd ei gynigion sylw mawr yng nghyfryngau poblogaidd yr Almaen yn y 1990au. Derbyniodd ei Das erfundene Mittelalter ym 1996 adolygiadau ysgolheigaidd hefyd, ond cafodd ei wrthod yn gyffredinol gan haneswyr.[3] Ym 1997, cynigiodd y cyfnodolyn Ethik und Sozialwissenschaften lwyfan ar gyfer trafodaeth feirniadol o gynnig Illig, gyda nifer o haneswyr yn rhoi sylwadau ar ei wahanol agweddau.[4] Ar ôl 1997 doedd dim llawr o ysgolheigion yn derbyn syniadau Illig, er iddynt barhau i gael eu trafod fel ffug-hanes yng nghyfryngau poblogaidd yr Almaen.[5] Parhaodd Illig i gyhoeddi ar y "damcaniaeth amser rhithiol" tan o leiaf 2013. Hefyd yn 2013, cyhoeddodd ar y pwnc anghysylltiedig o hanes celf, ac ar feistr Dadeni’r Almaen, Anton Pilgram, ond unwaith eto yn cynnig adolygiadau i gronoleg gonfensiynol, ac yn dadlau dros gael gwared â'r categori hanesyddol celf Mannerism.[6]

Y Cynnig[golygu | golygu cod]

Mae seiliau damcaniaeth Illig yn cynnwys:[7][8]

  • Prinder tystiolaeth archeolegol y gellir ei dyddio'n ddibynadwy i'r cyfnod 614-911 OC, annigonolrwydd ymddangosol dulliau radiometrig a dendrocronoleg o ddyddio'r cyfnod hwn, a gorddibyniaeth haneswyr canoloesol ar ffynonellau ysgrifenedig.
  • Presenoldeb pensaernïaeth Romanésg yng Ngorllewin Ewrop yn y10g, sy'n awgrymu nad oedd oes y Rhufeiniaid mor bell yn ôl ag a feddyliwyd yn gonfensiynol.
  • Y berthynas rhwng calendr Iŵl, calendr Gregori a'r flwyddyn heulol sylfaenol seryddol. Roedd yn hysbys ers amser maith bod Calendr Iŵl, a gyflwynwyd gan Iŵl Cesar, yn cyflwyno anghysondeb o'r flwyddyn heulol o tua un diwrnod ar gyfer pob canrif bod y calendr yn cael ei ddefnyddio. Erbyn i galendr Gregori gael ei gyflwyno yn 1582 OC, mae Illig yn honni y dylai hen galendr Iŵl fod wedi cynhyrchu anghysondeb o dri diwrnod ar ddeg rhyngddi hi â'r calendr go iawn (neu heulol). Yn lle, roedd y seryddwyr a'r mathemategwyr a oedd yn gweithio i'r Pab Gregory XIII wedi canfod bod angen addasu'r calendr sifil gan deg diwrnod yn unig. (Dilynwyd diwrnod calendr Iŵl Dydd Iau, 4 Hydref 1582 gan ddiwrnod cyntaf calendr Gregori, Dydd Gwener, 15 Hydref 1582). O hyn, daw Illig i'r casgliad bod yr oes OC wedi cyfrif yn fras dair canrif nad oedd erioed wedi bodoli.

Beirniadaeth[golygu | golygu cod]

  • Yr her anoddaf i'r damcaniaeth yw trwy arsylwadau mewn seryddiaeth hynafol, yn enwedig rhai eclipsau solar y mae ffynonellau Ewropeaidd yn adrodd cyn 600 OC (pan fyddai amser rhithiol wedi cam-lunio'r gronoleg). Heblaw am sawl un arall sydd efallai'n rhy amwys i wrthbrofi'r damcaniaeth amser rhithiol, mae dau yn benodol wedi'u dyddio â digon o gywirdeb i wrthbrofi'r rhagdybiaeth gyda chryn sicrwydd. Adroddir un gan Pliny yr Hynaf yn 59 OC ac un gan Photius yn 418 OC.[9] Mae gan y ddau ddyddiad a ddau amser hyn eclipsau wedi'u cadarnhau. Yn ogystal, mae arsylwadau yn ystod oes y Frenhinlin Tang yn Tsieina, ac arsylwadau o Gomed Halley, er enghraifft, yn gyson â'r seryddiaeth gyfredol heb ychwanegu "amser rhithiol".[10][11]
  • Mae gweddillion archeolegol a dulliau dyddio fel dendrocronoleg yn gwrthbrofi, yn hytrach na chefnogi, "amser rhithiol".
  • Ni honnwyd erioed y byddai calendr Gregori yn dod â'r calendr yn unol â chalendr Iŵl fel yr oedd ar adeg ei sefydliad ym 45 CC. Yn hytrach y bwriad oedd i'w alinio i 325 OC, adeg Cyngor Nicaea, a sefydlodd a dull ar gyfer pennu dyddiad Sul y Pasg trwy osod cyhydnos y Gwanwyn ar 21 Fawrth yn ôl calendr Iŵl. Erbyn 1582, roedd y gyhydnos seryddol yn digwydd ar 10 Fawrth yn ôl calendr Iŵl, ond roedd y Pasg yn dal i gael ei gyfrif yn seiliedig ar 21 Fawrth. Yn 45 CC digwyddodd cyhydnos y Gwanwyn seryddol tua 23 Mawrth. Felly mae "tair canrif goll" Illig yn cyfateb i'r 369 mlynedd rhwng sefydliad calendr Iŵl yn 45 CC, a phennu Dyddiad y Pasg yng Nghyngor Nicaea yn 325 OC.[12]
  • Pe bai Siarlymaen a'r Frenhinlin Garolingaidd wedi'u ffugio, byddai'n rhaid wedi ffugio gweddill hanes Ewrop, gan gynnwys Lloegr Eingl-Sacsonaidd, y Babaeth, a'r Ymerodraeth Fysantaidd . Mae'r cyfnod "amser rhithiol" hefyd yn cwmpasu bywyd Muhammad a'r ehangiad Islamaidd i ardaloedd yr hen Ymerodraeth Rufeinig, gan gynnwys concwest Iberia Fisigothaidd. Byddai'n rhaid ffugio'r hanes hwn hefyd neu ei cham-ddyddio'n sylweddol. Byddai'n rhaid hefyd ei gysoni â hanes Brenhinlin Tang Tsieina a'i chysylltiad ag Islam, megis ym Mrwydr Talas.[13]

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

Cyhoeddiadau gan Heribert Illig[golygu | golygu cod]

  • Egon Friedell und Immanuel Velikovsky: Vom Weltbild zweier Außenseiter (Basel, 1985)
  • Die veraltete Vorzeit (Eichborn, 1988)
  • gyda Gunnar Heinsohn, Wann lebten die Pharaonen? (Mantis, 1990; diwygiwyd 2003)
  • Karl der Fiktive, genannt Karl der Große (1992)
  • Hat Karl der Große je gelebt?: Bauten, Funde und Schriften im Widerstreit (1994)
  • Hat Karl der Große je gelebt? (Mantis, 1996)
  • Das erfundene Mittelalter: Die größte Zeitfälschung der Geschichte (Econ 1996; gol. 1998)
  • "Enthält das frühe Mittelalter erfundene Zeit?", a thrafodaeth ddilynol, Ethik und Sozialwissenschaften 8 (1997), tt. 481–520
  • Das Friedell-Lesebuch (C.H. Beck, 1998)
  • gyda Franz Löhner, Der Bau der Cheopspyramide (Mantis, 1998)
  • Het het derre Uhr gedreht? (Ullstein, 2003)
  • gyda Gerhard Anwander, Bayern yn der Phantomzeit: Archäologie ehangachlegt Urkunden des frühen Mittelalters (Mantis, 2002)

Gan eraill[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Hans-Ulrich Niemitz, Did the Early Middle Ages Really Exist? pp. 9–10.
  2. ↑ Fomenko, Anatoly (2007). History: Chronology 1: Second Edition. Mithec. ISBN 2-913621-07-4.
  3. ↑ Johannes Fried: Wissenschaft und Phantasie. Das Beispiel der Geschichte, in: Historische Zeitschrift Band 263,2/1996, 291–316. Matthias Grässlin, Frankfurter Allgemeine Zeitung 1. Oktober 1996
  4. ↑ EuS 1997 Heft 4. Theo Kölzer (Bonn University) refused to contribute, and the journal printed his letter of refusal instead in which Kölzer criticizes the journal for lending credibility to Illig's "abstruse" idea. A favourable review was published by sociologist Gunnar Heinsohn, which later led to a collaboration between Illig and Heinsohn until 2011, when Heinsohn left the board of editors of Illig's journal and published his rejection of Illig's core idea that the figure of Charlemagne is a high medieval fiction.
  5. ↑ Michael Borgolte. In: Der Tagesspiegel vom 29. Juni 1999. Stephan Matthiesen: Erfundenes Mittelalter – fruchtlose These! Archifwyd 2012-08-11 yn y Peiriant Wayback., in: Skeptiker 2/2001
  6. ↑ Meister Anton, gen. Pilgram, oder Abschied vom Manierismus (2013).
  7. ↑ Illig, Heribert (2000). Wer hat an der Uhr gedreht?. Econ Verlag. ISBN 3-548-75064-8.
  8. ↑ Illig, Heribert. Das erfundene Mittelalter. ISBN 3-548-36429-2.
  9. ↑ Photius. Epitome of the Church History of Philosturgius, accessed 4 May 2016
  10. ↑ "Nochmals: Gab es eine Phantomzeit in unserer Geschichte?" (yn German), Beiträge zur Astronomiegeschichte 3: pp. 211–14, 2000
  11. ↑ Dutch, Stephen. "Is a Chunk of History Missing?". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-05-27. Cyrchwyd 14 May 2011.
  12. ↑ Karl Mütz: Die „Phantomzeit“ 614 bis 911 von Heribert Illig. Kalendertechnische und kalenderhistorische Einwände. In: Zeitschrift für Württembergische Landesgeschichte. Band 60, 2001, S. 11–23.
  13. ↑ Adams, Cecil. "Did the Middle Ages Not Really Happen?". Cyrchwyd 9 July 2014.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Damcaniaeth_amser_rhithiol&oldid=12276871"