Tutankhamun
Roedd Nebkheperure Tutankhamun (weithiauTutenkh-, -amen, -amon) yn frenin Yr Hen Aifft rhwng 1333 CC. a 1324 CC,). Roedd yn aelod o'r 18fed Frenhinllin yn y cyfnod a elwir y Deyrnas Newydd. Ei enw yn wreiddiol oedd Tutankhaten, sy'n golygu "Delw byw yr Aten", tra mae Tutankhamun yn golygu "Delw byw Amun".
Mae cryn dipyn o ddadlau wedi bod ynglŷn â theulu Tutankhamun. Y farn fwyaf cyffredin yn ddiweddar yw ei fod yn fab i Akhenaten ac un o'i wragedd, Kiya, nad oedd yn brif wraig iddo. Roedd yn briod ag Ankhesenpaaten, merch i Akhenaten a Nefertiti ac felly efallai yn hanner chwaer iddo.
Roedd Akhenaten wedi bod yn gyfrifol am chwyldro crefyddol, gan ymwrthod a duwiau traddodiadol yr Aifft ac addoli Aten, a gynrychiolid gan yr haul. Daeth Tutankhamun i'r orsedd yn fachgen tua 9 oed, ac ymhen rhyw ddwy flynedd wedyn dychwelwyd at y duwiau traddodiadol, yn cynnwys Amun, a newidiodd y brenin ei enw o Tutankhaten
|
i Tutankhamun. Oherwydd ei oed, mae'n debyg mai y swyddogion oedd yn llywodraethu ar ei ran, yn arbennig Ay, a wnaeth y penderfyniad.
Bu Tutankhamun farw yn 19 oed; efallai o ganlyniad i dorri ei goes mewn damwain yn ôl ymchwil diweddar ar ei gorff. Nid oedd o bwysigrwydd arbennig fel brenin, gan iddo farw yn fuan ar ôl dod yn ddigon hen i deyrnasu drosto'i hun, ond daeth yn un o frenhinoedd mwyaf adnabyddud yr Hen Aifft oherwydd i'w feddrod gael ei ddarganfod yn Nyffryn y Brenhinoedd gan Howard Carter yn 1922. Tra'r oedd beddrodau'r rhan fwyaf o frenhinoedd yr Aifft wedi eu hysbeilio gan ladron ganrifoedd lawer yn ôl, roedd y rhan fwyaf o'r trysorau oedd wedi eu claddu gyda Tutankhamun yn dal yn y bedd, i bob golwg am fod pawb wedi anghofio lle yr oedd.
| O'i flaen : Smenkhkare |
Brenin yr Hen Aifft Tutankhamun |
Olynydd : Ay |