Ptolemi XII Auletes

Ptolemi XII yn taro ei elynion. Cerflun ar deml Edfu

Brenin yr Aifft o 80 CC hyd 58 CC ac eto o 55 CC hyd ei farwolaeth yn 51 CC oedd Ptolemi XII Auletes neu Ptolemi Neos Dionysos Theos Philopator Theos Philadelphos (Groeg: Πτολεμαῖος Νέος Διόνυσος Θεός Φιλοπάτωρ Θεός Φιλάδελφος (117 CC - 51 CC). Roedd yn aelod o frenhinllin y Ptolemïaid ac yn fab i Ptolemy IX Soter. Mae'r llysenw "Auletes" yn golygu "y ffliwtydd".

Daeth Ptolemi XII i'r orsedd yn 80 CC wedi i Ptolemy XI gael ei ladd gan dyrfa oherwydd iddo lofruddio ei gyd-deyrn Berenice III. Dilynodd bolisi o gyfeillgarwch a Gweriniaeth Rhufain. Yn 58 CC. fei' gorfodwyd i ffoi i Rufain, ac olynwyd ef gan ei ferch Berenice IV. Llwyddodd i adennill ei orsedd trwy dalu 10,000 talent i Aulus Gabinius i ymosod ar yr Aifft, a diorseddu a dienyddio Berenice.

Ychydig cyn ei farwolaeth, gwnaeth ei ferch, Cleopatra VII yn gyd-deyrn.

Llyfryddiaeth

• Strabo 12.3.34 and 17.1.11
• Dio Cassius 39.12 - 39.14, 39.55 - 39.58