Pengrwn gwingoch
Pengrwn gwingoch Stropharia rugosoannulata | |
---|---|
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Fungi |
Dosbarth: | |
Urdd: | Agaricales |
Teulu: | Strophariaceae |
Genws: | Stropharia[*] |
Rhywogaeth: | Stropharia rugosoannulata |
Enw deuenwol | |
Stropharia rugosoannulata Farl. ex Murrill |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Strophariaceae yw'r Pengrwn gwingoch (Lladin: Stropharia rugosoannulata; Saesneg: Wine Roundhead).[1] 'Y Pencrynion' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Lluosog 'crwn' yw 'crynion'. Mae'r teulu Strophariaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop a Gogledd America. Fe'i ceir hefyd yn Seland Newydd.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw porffor. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig, Nematophagous fungus.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Strophariaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Pengrwn gwingoch ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
---|---|---|
Naucoria fluminensis | Naucoria fluminensis | |
Naucoria foetida | Naucoria foetida | |
Naucoria fontiana | Naucoria fontiana | |
Naucoria foveolata | Naucoria foveolata | |
Naucoria fulvida | Naucoria fulvida | |
Naucoria fulvoalba | Naucoria fulvoalba | |
Naucoria furfuracea | Naucoria furfuracea | |
Naucoria fusco-olivacea | Naucoria fusco-olivacea | |
Naucoria fuscoviolacea | Naucoria fuscoviolacea | |
Naucoria galanthina | Naucoria galanthina |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Gofal! |
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |