Pengrwn cyrn
| Pengrwn cyrn Onygena equina
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Onygenales |
| Teulu: | Onygenaceae |
| Genws: | Onygena[*] |
| Rhywogaeth: | Onygena equina |
| Enw deuenwol | |
| Onygena equina | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Onygenaceae yw'r Pengrwn cyrn (Lladin: Onygena equina; Saesneg: Horn Stalkball).[1] 'Y Pencrynion' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Lluosog 'crwn' yw 'crynion'. Mae'r teulu Onygenaceae yn gorwedd o fewn urdd y Onygenales.
Ceir cryn dystiolaeth, dros y blynyddoedd, na ellir bwyta'r ffyngau hyn.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop a Gogledd America.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Onygenaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Pengrwn cyrn ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Emmonsia crescens | Emmonsia crescens | |
| Emmonsia helica | Emmonsia helica | |
| Emmonsia soli | Emmonsia soli | |
| Keratinophyton durum | Keratinophyton durum | |
| Keratinophyton hispanicum | Keratinophyton hispanicum | |
| Keratinophyton multiporum | Keratinophyton multiporum | |
| Keratinophyton punsolae | Keratinophyton punsolae | |
| Keratinophyton saturnoideum | Keratinophyton saturnoideum | |
| Keratinophyton terreum | Keratinophyton terreum | |
| Ophidiomyces ophiodiicola | Ophidiomyces ophiodiicola |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Pengrwn cyrn gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.