Morel egr
| Morel egr Disciotis venosa
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Pezizales |
| Teulu: | Morchellaceae |
| Genws: | Disciotis[*] |
| Rhywogaeth: | Disciotis venosa |
| Enw deuenwol | |
| Disciotis venosa (Pers.) Arnould | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Morchellaceae yw'r Morel egr (Lladin: Disciotis venosa; Saesneg: Bleach Cup).[1] 'Morelau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae'r gair 'morel' yn fenthyciad o'r Lladin, morella. Mae'r teulu Morchellaceae yn gorwedd o fewn urdd y Pezizales.
Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd. Disgrifiwyd ac enwyd y tacson yma'n wreiddiol gan y naturiaethwr Christiaan Hendrik Persoon.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia a Gogledd America.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Morchellaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Morel egr ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Morchella abietina | Morchella abietina | |
| Morchella acerina | Morchella acerina | |
| Morchella anteridiformis | Morchella anteridiformis | |
| Morchella contigua | Morchella contigua | |
| Morchella elatovelutipes | Morchella elatovelutipes | |
| Morchella iberica | Morchella iberica | |
| Morchella pakistanica | Morchella pakistanica | |
| Morchella pseudovulgaris | Morchella pseudovulgaris | |
| Morchella rudis | Morchella rudis | |
| Morchella umbrinovelutipes | Morchella umbrinovelutipes |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Morel egr gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
| Gofal! |
|
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |