Henry Hicks

Henry Hicks
Ganwyd	26 Mai 1837  Tyddewi
Bu farw	18 Tachwedd 1899
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Ysbyty Guy
Galwedigaeth	llawfeddyg, meddyg, paleontolegydd, ostracodolegydd, daearegwr
Swydd	Llywydd Cymdeithas Ddaearegol Llundain
Gwobr/au	Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Medal Bigsby, Cymrawd o Gymdeithas Ddaearegol Llundain

Meddyg, daearegwr ac aelod o Goleg Brenhinol y Llawfeddygon oedd Henry Hicks, MRCS, FRS (26 Mai 1837 – 18 Tachwedd 1899); roedd hefyd yn Llywydd y Gymdeithas Ddaearegol ac yn aelod o'r Gymdeithas Frenhinol. Maes ei astudiaeth oedd creigiau Cyn-Gambriaidd Ynys Môn, Sir Gaernarfon a Phenfro a chreigiau Defonaidd Dyfnaint a Gwlad yr Haf, gwaddodion ogofâu a gwaddodion Cwaternaidd eraill.

Magwraeth ac addysg

Fe'i ganed yn Nhyddewi, Sir Benfro ar 26 Mai 1837, a dilynodd ôl traed ei dad am rai blynyddoedd, fel meddyg, gan astudio meddygaeth yn Ysbytu Guy's yn Llundain. Fe'i derbyniwyd i'r Royal College of Surgeons of England (MRCS) yn 1862. Dychwelodd adref i weithio fel meddyg yn Nhyddewi tan 1871 pan symudodd i Hendon, Llundain gan arbenigo mewn 'clefydau'r meddwl' gan raddio yn St Andrews yn 1878.

Daeareg

Ffurfiwyd ei ddiddordeb am greigiau ac amser ym mro ei fagwraeth: Cymru, yn enwedig wedi iddo gyfarfod y Paleontolegydd John William Salter, a weithiai i'r Geological Survey ac a wnaeth lawer o waith ar greigiau a ffosiliau yn Ne Cymru.

Yn 1865, gyda Salter, sefydlodd y grŵp Menefaidd (the Menevian group) o'r Cyfnod Cambraidd Canol, a nodweddir gan y trilobit Paradoxides. Sgwennodd nifer o bapurau ar greigiau Cambraidd a Silwraidd, lle disgrifiodd sawl rhywogaeth newydd o ffosiliau. Yna, astudiodd greigiau Cyn-Gambriaidd ardal Tyddewi a disgrifiodd eu creigiau: Dimetiaidd (gwenithfaen) a Phebidiaidd (folcanig). Yna trodd ei drem tuag at greigiau Pleistosen Sir Ddinbych, gan ddatblygu'n arbenigwr mewn creigiau Defonaidd; ef oedd y cyntaf i adnabod nifer o ffosiliau yn y Defnaidd Isaf a'r Morte Silwraidd o Mortehoe yn Nyfnaint.