Gwales
- Ar gyfer y wefan o'r un enw, gweler Gwales.com.
| Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig | |
 Huganau ar ynys Gwales | |
  O fewn Cymru | |
| Ardal ymchwil | Cymru |
|---|---|
| Cyfesurynnau OS | SM5981009309 |
| Cyfesurynnau daearyddol | 51°43′51″N 5°28′47″W / 51.730902°N 5.4797143°WCyfesurynnau: 51°43′51″N 5°28′47″W / 51.730902°N 5.4797143°W |
| Diddordeb | Bywyd gwyllt |
| Arwynebedd | 11.97 ha |
| Cofrestrwyd | 01 Ionawr 1954 |
| ID | 594 |
| Côd | 32WSX |
Ynys fechan anghyfanedd i'r gorllewin o Ynys Skomer oddi ar arfordir de-orllewin Sir Benfro yw Gwales (hefyd Ynys Gwales; Saesneg: Grassholm o'r geiriau Hen Norseg grass "gwair" a holm "ynys isel"). Gwales yw'r tir mwyaf gorllewinol yng Nghymru.
Cadwraeth[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'n adnabyddus i ornitholegwyr am ei choloni anferth o fulfrain gwynion (huganau); 32,409 o barau yn 2004, sef tua 8% o boblogaeth y byd. Ers 1947 mae'n eiddo i'r RSPB, y warchodfa gyntaf i'r gymdeithas honno brynu. Dyma'r trydydd nifer mwyaf yn Ewrop a'r 4ydd drwy'r byd.
Mae Gwales wedi'i dynodi'n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA neu SSSI) fel ymgais gadwraethol i amddiffyn a gwarchod y safle.[1] Cyfoeth Naturiol Cymru yw'r corff sy'n gyfrifol am y safle.
Mabinogi[golygu | golygu cod y dudalen]
Yn llenyddiaeth Gymraeg mae Gwales yn fwy adnabyddus fel yr ynys arallfydol y mae'r saith arwr a ddihangasant o Iwerddon yn treulio 80 mlynedd arni yng nghwmni pen Bendigeidfran, yn ôl chwedl Branwen ferch Llŷr, ail gainc Pedair Cainc y Mabinogi:
- Ac yng Ngwales ym Mhenfro y byddwch bedwarugaint mlynedd. Ac yny agoroch y drws parth ag Aber Henfelen, y tu at Gernyw, y gellwch fod yno a'r pen yn ddilwgr gennwch.[2]
Cludiant[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae llongau pleser yn hwylio i Wales o Martin's Haven yn yr haf.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru (bellach 'Cyfoeth Naturiol Cymru'); adalwyd 25 Rhagfyr 2013
- ↑ Ifor Williams (gol.), Pedeir Keinc y Mabinogi (Caerdydd, 1930; arg. newydd, 1989). Tud. 45. Diweddarwyd yr orgraff.
