Giuseppe Garibaldi

Mae "Garibaldi" yn ailgyfeirio i'r erthygl hon. Am ddefnyddiau eraill, gweler Garibaldi (gwahaniaethu).

Garibaldi yn 1866

Arweinydd milwrol a gwleidyddol Eidalaidd oedd Giuseppe Garibaldi (4 Gorffennaf, 1807 – 2 Mehefin, 1882).

Ganed Garibaldi yn ninas Nice yn Ffrainc. Daeth yn gapten llong yn 1832. Y flwyddyn wedyn, hwyliodd i Taganrog, Rwsia, lle cyfarfu a Giovanni Battista Cuneo, alltud o'r Eidal ac aelod o fudiad La Giovine Italia ("Yr Eidal Ieuanc"), a oedd wedi ei sefydlu gan Giuseppe Mazzini i geisio uno'r Eidal a'i rhyddhau o reolaeth Awstria. Yn Genefa yn ddiweddarach ym 1833, cyfarfu a Mazzini ei hun. Ymunodd Garibaldi a'r Carbonari, ac yn Chwefror 1834 Montevideo, Uruguay, yn 1841, lle priododd ei wraig, Anita. Cymerodd ran amlwg yn Rhyfel Cartref Uruguay, gan ffurfio lleng o Eidalwyr ac ennill nifer o fuddugoliaethau.

Dychwelodd i'r Eidal yn 1848, a chymerodd ran amlwg yn yr ymladd yno. Gorchfygodd fyddin Ffrengig lawer mwy ar 30 Ebrill 1849, ond yn ddiweddarach y flwyddyn honno bu raid iddo ffoi i San Marino. Bu yn Ninas Efrog Newydd am gyfnod. Dychwelodd i'r Eidal yn 1854, ac enillodd nifer o fuddugoliaethau dros yr Awstriaid. Bu ganddo ran amlwg yn y brwydrau a arweiniodd at uno'r Eidal.

Eginyn erthygl sydd uchod am Eidalwr neu Eidales. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.