Galaeth
.jpg) | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o wrthrych seryddol  |
|---|---|
| Math | deep-sky object |
| Rhan o | grŵp neu glwstwr o alaethau |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
| Seryddiaeth | |
| |
|
Lleuad | |
Galaeth yw'r term a ddefnyddir mewn seryddiaeth am gasgliad o sêr, gweddillion sêr a mater rhyngseryddol a gedwir gyda'i gilydd dan ddisgyrchiant.
Y y Llwybr Llaethog yw'r galaeth y mae'r Ddaear a Chysawd yr Haul yn trigo ynddi. Gydag Andromeda a galaethau eraill, mae'n un o'r galaethau yn y Grŵp Lleol. Mae'r Grŵp Lleol yn ei dro yn rhan o gasgliad o grwpiau a elwir yn Uwch Glwstwr Virgo.
Dosbarthiad[golygu | golygu cod]
Cynigiodd y seryddwr Edwin Hubble system o ddosbarthu galaethau yn ôl eu ffurf. Mae tri prif ddosbarth:
- E: Galaethau eliptig, amrywiadau o E0 ar ffurf pelen hyd E7 estynedig; fel rheol ychydig o nwy sy'n bresennol.
- S: Galaethau troellog, amrywiadau o Sa hyd Sc (S am spiral), mwy o nwyon yn bresennol.
- S0: Galaethau lensaidd, cynigodd Hubble y math hwn gan ddamcaniaethu bod yn rhaid iddynt bodoli er mwyn cwblhau'r rhediad gan lenwi bwlch rhwng E7 ac Sa. Gyda darganfyddiadau ychydig yn ddiweddarach, mi brofodd ei hun yn gywir.
Mae galaethau troellog bariog yn is-ddosbarthiad o alaethau troellog ac yn cael eu dynodi gan SB (am spiral barred). Tua hanner galaethau troellog sydd o'r math hwn, gyda'u breichiau yn ymestyn yn allan yn syth, fel bariau, cyn iddynt ddechrau troelli yn pellach allan o ganol yr alaeth.
Ceir hefyd alaethau afreolaidd, Ir (Irregular), na ellir eu dosbarthu yn yr un o'r uchod.
