Esgyll angel
| Esgyll angel Pleurocybella porrigens
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Marasmiaceae |
| Genws: | Pleurocybella[*] |
| Rhywogaeth: | Pleurocybella porrigens |
| Enw deuenwol | |
| Pleurocybella porrigens (Pers.) Singer (1947) | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Marasmiaceae yw'r Esgyll angel (Lladin: Pleurocybella porrigens; Saesneg: Angel's Wings).[1] Y Parasiwtiau yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Un o briodweddau cyffredin y grwp yma yw eu bonion cryf, a gallu'r parasiwt i grebachu'n ddim, bron, mewn sychder, ac adfywio pan ddaw glaw. Mae'r teulu Marasmiaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd. Pe bai person yn ei fwyta, yna fel arfer, gall achosi marwolaeth y person hwnnw. Mae nifer o ffyngau'n perthyn i'r grwp hwn (gw. ffyngau marwol). Mae'r cemegolion o fewn y ffwng yma'n wenwynig. Mae'r rhywogaeth yma'n fwytadwy.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia a Gogledd America.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Marasmiaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Esgyll angel ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Helminthosporium capparoniae | Helminthosporium capparoniae | |
| Helminthosporium caroliniense | Helminthosporium caroliniense | |
| Helminthosporium carpocrinum | Helminthosporium carpocrinum | |
| Helminthosporium carposaprum | Helminthosporium carposaprum | |
| Helminthosporium caryopsidum | Helminthosporium caryopsidum | |
| Helminthosporium catenatum | Helminthosporium catenatum | |
| Helminthosporium caudatum | Helminthosporium caudatum | |
| Helminthosporium cavispermum | Helminthosporium cavispermum | |
| Helminthosporium ceibae | Helminthosporium ceibae | |
| Helminthosporium cerasorum | Helminthosporium cerasorum |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Esgyll angel gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
| Gofal! |
|
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |