Cwmni Hunslet

Oddi ar Wicipedia
Cwmni Hunslet
Enghraifft o'r canlynolbusnes Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu1864 Edit this on Wikidata
Ffurf gyfreithiolKompanie Edit this on Wikidata
Cynnyrchswitcher Edit this on Wikidata
PencadlysHunslet, Leeds Edit this on Wikidata
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://hunsletengine.com Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Locomotif chwarel Hunslet 'Alice' yng gweithdy Reilffordd Llyn Tegid

Mae Cwmni Hunslet yn gwmni ym mwrdeisdref Hunslet, i'r de o ganol Leeds, Swydd Efrog sydd wedi adeiladu locomotifau ers 1864, ac sydd wedi cyfrannu'n sylweddol at ddatblygiad rheilffyrdd y chwareli yng Nghymru, ac at reilffyrdd cledrau cul Cymru.

Hanes[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd y cwmni gan John Towlerton Leather ym 1864 pan agorodd ffatri ar Lôn Jack, Hunslet, ar safle ffowndri rheilffordd E.B.Wilson yn ymyl ffatriau Cwmni Manning Wardle, Cwmni Hudswell Clarke a gwaith Cwmni Kitson. Roedd Leather yn beiriannydd sifil a'i fwriad oedd pasio’r cwmni ymlaen i'w fab. Penodwyd James Campbell, mab rheolwr Cwmni Manning Wardle i fod yn gyfrifol am y gwaith a phrynodd y cwmni ym 1871 am £25,000. Locomotif cyntaf y cwmni oedd 0-6-0ST a adeiladwyd ym 1865 ar gyfer Thomas Brassey, ac a ddefnyddiwyd ganddo wrth adeiladu Rheilffordd Canolbarth Lloegr (neu 'Reilffordd y Midland').

Locomotif chwarel Hunslet ar Reilffordd Llyn Padarn

Adeiladwyd ‘Dinorwic’ y cyntaf o’u locomotifau chwarel ym 1870. Roedd defnydd o dramffyrdd yn ddelfrydol yn cnwareli llechi, yn lleihau difrod y llechi ac yn cyflymu’r proses o gludiant.

Erbyn 1902, roedd y cwmni wedi allforiau nifer o locomotifau, yr un cyntaf i Java.Gwerthwyd locomotifau iIwerddon, gan gynnwys locomotifau ungledrog y Rehilffordd Listowel a Ballybunion. Daeth y cwmni’n un cyfyngedig ym 1902. Bu farw James Campbell ym 1905, ond cedwyd rheolaeth y cwmni tu mewn i’r teulu. Gwerthwyd locomotifau mwy, megis locomotifau 2-8-4T i Reilffordd Antofagasta, Chile & Bolivia

'Blanche' ar reilffordd Ffestiniog

Parhaodd gwaith adeiladu locomotifau yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, gan gynnwys rhai i’r Adran Rhyfel; aeth llawer ohonynt i India wedi’r rhyfel. Wedi’r rhyfel, gwerthwyd rhagor o locomotifau tramer. Hefyd archebodd y Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a’r Alban 90 o locomotifau 3F 0-6-0T ‘Jinty’, cynlluniwyd gan Fowler. Caeodd sawl cwmni arall,a phrynwyd Hunslet eu cynlluniau, gan gynnwys Cwmni Sharp Stuart a Chwmni Avonside.

Yn ystod yr Ail Ryfel Byd, cynhyrchwyd locomotifau cledrau cul diesel milwrol, a hefyd locomotifau gwrthfflam ar gyfer glofeydd. Cynlluniodd Hunslet eu 0-6-0-ST dosbarth ‘,Austerity’, a chawson nhw eu hadeiladu hyd at 1964.

Adeiladwyd 8 locomotif cedrau cul Beyer-Garrett gan Hunslet Taylor, is-gwmni i Hunslet yn Johannesburg, Ne Affrica ar gyfer Rheilffyrdd De Affrica rhwng 1968 a 1968. O’r 50au ymlaen, gwnaeth y cwmni gwaith ar gyfer rheilffyrdd treftadaeth, yn dechrau wrth atgyfodi locomotif rhif 4 o’r Rheilffordd Corris ar gyfer y Rheilffordd Talyllyn. Y locomotif stêm olaf adeiladwyd gan y cwmni yn Hunslet oedd ‘Trangkil Rhif 4' ar gyfer planhigfa siwgwr yn Jafa.

Roedd y cwmni’n arloeswyr yn y maes Diesel yn y 30au, ac hefyd cynhyrchiodd ceir Atilla. Mae hysbyseb yn cylchgrawn ‘The Engineer’ ar gyfer lori petrol cynhyrchwyd gan y cwmni ym 1907. Roedd Kerr Stuart wedi arbrofi efo locomotifau diesel, a pharhaodd Hunslet efo’r gwaith.

Wedi’r Ail Ryfel Byd, cynhyrchwyd mwy o locomotifau diesel gwrthfflam ar gyfer y Bwrdd Lo Genedlaethol. Hefyd, crewyd locomotif 0-6-0 diesel efo peiriant Cwmni Gardner, ac oedd o’n boblogaidd ar reilffyrdd diwydiannol. Adeiladwyd locomotifau diesel ar gyfer [[Rheilffyrdd Prydeinig hefyd, a daethont dosbarth 05.

Rhif 9, Rheilffordd yr Wyddfa

Rhwng 11986 a 1992, adeiladwyd 4 locomotif diesel gan Gwmni Hunslet ar gyfer Rheilffordd yr Wyddfa, yn defnyddio peiriannau diesel Rolls Royce.[1]

Crewyd pethau eraill gan y cwmni, gan gynnwys y Scootacar, Hunslet Attila, gweisg argraffu, peiriannau meddygol a wageni fforch godi. Cynhyrchwyd tractorau ar gyfer pyllau glo hed reilffyrdd, a thractorau mwy ar gyfer meysydd awyr.

'Ferret' ar Reilffordd y Trallwng a Llanfair

Gwerthwyd nifer fawr o locomotifau Waggonmaster i‘r Bord na Mona, y Fwrdd Mawn Wyddelig, perchennog y rhwydwaith mwyaf o reilffyrdd diwydiannol yn Ewrop.

Daeth Cwmni Andrew Barclay, Cwmni Greenwood a Batley a Chwmni Hudswell Clark yn rhan o Gwmni Hunslet yn y 70au ac 80au. Roedd streic y glowyr a diwedd y diwydiant glo’n ergyd i Hunslet, ond gwerthwyd locomotifau trydanol rac a phiniwn i Gwmni Twnnel y Sianel, ac roedd gwaith adeiladu a thrwsio ar gyfer Rheilffyrdd Prydeinig a Metro Tyne a Wear.

Ym 1987 daeth Cwmni Hunslet yn rhan o gwmni Telfos, ac ym 1991 daeth Telfos yn rhan o gwmni Jenbacher o Awstria. Adeiladwyd 43 uned trydanol ar gyfer gwasanaethau lleol ym Manceinion a Birmingham a hefyd cerbydau ar gyfer Rheilffordd Danddaearol Glasgow. Adeiladwyd locomotifau cledrau cul trydanol ar gyfer estyniad Lein Jwbili’r Rheilffordd Danddaearol Llundain, ond caewyd y ffatri yn Hunslet ym 1995. Daeth Hunslet yn rhan o Grŵp LH.

Datblygwyd locomotif 0-6-0 diesel newydd, dosbarth DH60C , yn 2010. Cymerwyd drosodd Grŵp LH gan gwmni o’r Unol Daleithiau, Walbrec yn 2012. Roeddent wedi prynu sawl gweithdy Seisnig arall yn barod. Mae is-gwmni, Cwmni Stêm Hunslet, wedi adeiladu locomotifa stêm newydd yn ddiweddar, gan gynnwys locomotifau chwarel Hunslet a dosbarth ‘Wren’ Kerr Stuart, yn ogystal â gwneud gwaith atgyweiro.[2]

Jerry M ym

Minffordd]] yn ystod Hunslet 125 ]]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Gwefan Rheilffordd yr Wyddfa". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-04-14. Cyrchwyd 2017-04-04.
  2. Gwefan leedsengine.info

Dolen allanol[golygu | golygu cod]