Cwarc (cynnyrch llaeth)
 Cwarc llaeth sgim Almaeneg gyda gwead hufennog | |
| Enghraifft o'r canlynol | type of cheese  |
|---|---|
| Math | soft cow dairy product, curd cheese |
| Deunydd | llaeth |
| Gwlad | yr Almaen |
| Yn cynnwys | caws, llaeth, Milk Pasteurization, Streptococcus lactis, Streptococcus cremoris |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Math o gynnyrch llaeth ffres a wneir o laeth yw cwarc. Mae'r llaeth yn cael ei suro, fel arfer trwy ychwanegu bacteria asid lactig, a'i straenio unwaith y bydd y cywair llaeth a ddymunir yn cael ei ffurfio. Gellir gwneud cwarc traddodiadol heb geuled, ond mewn llaethdai modern ychwanegir symiau bach o ceuled. Mae'n feddal, yn wyn ac heb gael ei aeddfedu, ac fel arfer nid oes halen wedi'i ychwanegu ato.[1]
Mae Quark yn draddodiadol mewn seigiau gwledydd y Baltig, Germanaidd a Slafonaidd eu hiaith yn ogystal ymhlith Iddewon Ashcenasi a phobloedd Tyrcig amrywiol.[2]
Weithiau mae geiriaduron yn ei gyfieithu fel caws ceuled, caws colfran, caws ffermwr neu junket (math o bwdin). Yn yr Almaen, mae cwarc a chaws colfran yn cael eu hystyried yn wahanol fathau o gaws ffres ac yn aml nid yw cwarc yn cael ei ystyried yn gaws o gwbl, tra yn Nwyrain Ewrop mae caws colfran fel arfer yn cael ei ystyried yn fath o gwarc.
Mae Quark yn debyg i fromage blanc Ffrengig. Mae'n wahanol i ricotta Eidalaidd oherwydd mae ricotta wedi'i wneud o faidd wedi'i sgaldio. Mae Quark ychydig yn debyg i gawsiau iogwrt fel y chak(k)a De Asia, y labneh Arabeg, a'r suzma Asiaidd Canolog neu kashk Persian.
Defnyddiau cyffredin
[golygu | golygu cod]
Mae gwahanol fwydydd yn cynnwys cwarc fel cynhwysyn ar gyfer blasynnau, saladau, prif brydau, seigiau ochr a phwdinau.
Yn yr Almaen, mae cwarc yn cael ei werthu mewn tybiau plastig ciwbig ac fel arfer mae'n dod mewn tri math gwahanol, Magerquark (cwarc sgim, <10% braster yn ôl màs sych.), cwarc "arferol" (20% braster mewn màs sych) a Sahnequark ("cwarc hufennog", 40% o fraster mewn màs sych) gyda hufen ychwanegol. Mae graddiadau tebyg mewn cynnwys braster hefyd yn gyffredin yn Nwyrain Ewrop.
Tra bod Magerquark yn cael ei ddefnyddio'n aml ar gyfer pobi neu'n cael ei fwyta fel brecwast gydag ochr o ffrwythau neu miwsli, mae Sahnequark hefyd yn sail i nifer fawr o bwdinau cwarc (a elwir yn Quarkspeise pan gânt eu gwneud gartref neu Quarkdessert pan gânt eu gwerthu yn Almaeneg [3]).
Yn debyg iawn i iogwrt mewn rhai rhannau o'r byd, mae ffrwythau yn cael ei ychwanegu, weithiau gyda fanila ac yn aml cyfeirir atynt yn syml fel cwarc.
Seigiau mewn ardaloedd Germanaidd
[golygu | golygu cod]Un defnydd cyffredin ar gyfer cwarc yw gwneud cacen gaws o'r enw Käsekuchen neu Quarkkuchen yn yr Almaen.[4] Gelwir cacen gaws Quark yn Topfenkuchen yn Awstria. A gelwir yn Quarktorte yn y Swistir.
Mae Quark hefyd yn cael ei ddefnyddio'n aml fel cynhwysyn ar gyfer brechdanau, saladau a seigiau sawrus. Mae cwarc, olew llysiau a blawd gwenith yn gynhwysion math poblogaidd o does powdr pobi lefain o'r enw Quarkölteig ("toes cwarc olew"), a ddefnyddir mewn bwyd Almaeneg fel dewis arall i doesburum mewn pobi cartref, gan ei fod yn llawer haws ei drin ac nid oes angen cyfnod codi.
Yn yr Almaen, gelwir cwarc wedi'i gymysgu â nionod wedi'u torri a pherlysiau fel persli a chennin syfi yn Kräuterquark. Mae Kräuterquark yn cael ei fwyta'n gyffredin gyda thatws wedi'u berwi ac mae'n debyg iawn i tzatziki sy'n seiliedig ar iogwrt.
Cwarc gydag olew had llin a thatws yw pryd cenedlaethol y Sorbiaid yn Lusatia ac maen't yn saig eiconig yn Brandenburg a rhannau o Sacsoni. Mae Quark hefyd yn cael ei ddefnyddio ymhlith Iddewon Ashkenazi.
Gwledydd Slafonaidd a Baltig
[golygu | golygu cod]Mae pwdinau sy'n defnyddio cwarc (tvorog Rwsiaidd ac ati) mewn rhanbarthau Slafonaidd yn cynnwys y tvarohovník yn Slofacia, tvarožník yn y Weriniaeth Tsiec, sernik yng Ngwlad Pwyl, a syrnyk yn yr Wcrain) a chrempogau caws (syrniki / syrnyky yn Rwsia a Wcráin).
Yng Ngwlad Pwyl, mae twaróg yn cael ei gymysgu â thatws stwnsh i gynhyrchu llenwad ar gyfer pierogi. Mae Twaróg hefyd yn cael ei ddefnyddio i wneud twmplenni siâp gnocchi o'r enw leniwe pierogi ("pierogi diog").
Yn Rwsia, Wcráin, a Belarws, mae tvorog yn boblogaidd iawn ac yn cael ei brynu'n aml neu ei wneud gartref gan bron bob teulu. Mewn teuluoedd Rwsiaidd, argymhellir yn arbennig ar gyfer tyfu babanod. Gellir ei fwynhau'n syml gydag hufen sur, neu jam, siwgr, llaeth cyddwysedig melys, neu fel brecwast. Fe'i defnyddir yn aml fel stwffin mewn blinchiki/nalysnyky a gynigir mewn llawer o fwytai bwyd cyflym. Fe'i defnyddir yn gyffredin hefyd fel sylfaen ar gyfer gwneud cacennau Pasg. Mae'n cael ei gymysgu ag wyau, siwgr, rhesins a chnau a'i sychu i mewn i fàs solet siâp pyramid o'r enw paskha/syrna paska. Gellir ffrio'r twmplenni hefyd, a elwir wedyn yn syrniki/syrnyky .
Yn Latfia, mae cwarc yn cael ei fwyta'n sawrus wedi'i gymysgu â hufen sur a sgalions ar fara rhyg neu gyda thatws. Mewn pwdinau, mae cwarc yn cael ei bobi'n aml fel biezpiena plātsmaize, cacen ddalen grystiog wedi'i phobi gyda rhesins neu hebddynt. Mae danteithion melys biezpiena sieriņš yn cael ei wneud o flociau bach melys o gwarc wedi'u trochi mewn siocled.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "What Is Quark — And What Does It Taste Like?". Allrecipes (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-31.
- ↑ "What Is Quark Cheese?". The Spruce Eats (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-31.
- ↑ Grell, Monika (1999). Unterrichtsrezepte. Beltz. t. 156. ISBN 978-3-407-22008-0.
- ↑ Rönner, Josef (2006). Backen mit Trennkost. Schlütersche. tt. 79–80. ISBN 978-3-89994-056-5.