Crug Tyn y Mynydd
Un o ddau crug crwn a godwyd gan bobl Oes Newydd y Cerrig neu Oes yr Efydd fel rhan o'u seremonïau neu i gladdu'r meirw ydy Crug Tyn y Mynydd, yng nghymuned Llanarmon-yn-Iâl, Sir Ddinbych; cyfeiriad grid SJ168558. Cafodd ei fesur ddiwethaf yn 1810 pan oedd yn 18 metr mewn diamedr ac yn 1.2m o uchder. Mae wedi'i aredig dros y blynyddoedd, mae'n debyg.
Cofrestrwyd y crug hwn gan Cadw a chaiff ei adnabod gyda'r rhif SAM: DE061.[1] Ceir bron i 400 o grugiau crynion ar y gofrestr; mwy nag unrhyw fath arall o heneb.
Codwyd crugiau crynion yn gyntaf tua 3000 C.C. a pharhaodd yr arfer hyd at ddiwedd Oes yr Efydd (tua 600 C.C.) gyda'r mwyafrif ohonyn nhw'n cael eu codi rhwng 2400 - 1500 C.C.[2]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
Mathau gwahanol o henebion a ddefnyddir mewn arferion claddu:
