Cocosen anis
| Cocosen anis Lentinellus cochleatus
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Polyporales |
| Teulu: | Auriscalpiaceae |
| Genws: | Lentinellus[*] |
| Rhywogaeth: | Lentinellus cochleatus |
| Enw deuenwol | |
| Lentinellus cochleatus (Pers.) P.Karst. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Auriscalpiaceae yw'r Cocosen anis (Lentinellus cochleatus; Saesneg: Aniseed cockleshell).[1] 'Cocos' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae rhigolau'r gocosen yn debyg iawn i ran ucha'r fadarchen yma. Ceir enw Cymraeg arall ar y rhywogaeth hon, sef Ffwng cocos anis. Mae'r teulu Auriscalpiaceae yn gorwedd o fewn urdd y Polyporales.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un infundibuliform mushroom cap. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Auriscalpiaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Cocosen anis ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Exidia cartilaginea | Exidia cartilaginea |  |
| Exidia nigricans | Exidia nigricans |  |
| Exidia pithya | Exidia pithya |  |
| Exidia umbrinella | Exidia umbrinella | |
| Exidia villosa | Exidia villosa | |
| Jeli ambr | Exidia recisa |  |
| Jeli bedw | Exidia repanda |  |
| Jeli pinwydd | Exidia saccharina |  |
| Ymennydd gwyn | Exidia thuretiana |  |
| Ymenyn y wrach | Exidia glandulosa |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Cocosen anis gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.