Neidio i'r cynnwys

Clustiau'r ysgaw

Oddi ar Wicipedia
Clustiau'r ysgaw
Auricularia auricula-judae

Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Fungi
Dosbarth: Basidiomycota
Urdd: Auriculariales
Teulu: Auriculariaceae
Genws: Auricularia[*]
Rhywogaeth: Auricularia auricula-judae
Enw deuenwol
Auricularia auricula-judae

Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Auriculariaceae yw'r Clustiau'r ysgaw (Lladin: Auricularia auricula-judae; Saesneg: Jelly Ear).[1] Y Ffyngau Clust yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae'r ffyngau yma'n edrych fel clustiau lliwgar yn tyfu at goed sy'n pydru, fel arfer. Ceir tua 100 o rywogaethau yn y grwp yma. Mae'r teulu Auriculariaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Auriculariales.

Ceir cryn dystiolaeth, dros y blynyddoedd, na ellir bwyta'r ffyngau hyn. Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd.

Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Awstralia, Asia a Affrica.

Ffyngau

[golygu | golygu cod]

Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.

Aelodau eraill o deulu'r Auriculariaceae

[golygu | golygu cod]

Mae gan Clustiau'r ysgaw ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:

Rhestr Wicidata:

rhywogaeth enw tacson delwedd
Auricula adriatica Auricula adriatica
Auricula amphitritis Auricula amphitritis
Auricula decipiens Auricula decipiens
Auricula densestriata Auricula densestriata
Auricula machutchoniae Auricula machutchoniae
Auricula punctata Auricula punctata
Auricula staurophora Auricula staurophora
Hirneola auricula-judae Hirneola auricula-judae
Hirneola auriformis Hirneola auriformis
Tremellochaete japonica Tremellochaete japonica
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
  2. Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
  3. Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Clustiau'r ysgaw gan un o brosiectau . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.


Gofal!

Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill!
Gall corff rhai bobl adweithio'n ddifrifol i rai 'madarch bwytadwy'! Mynwch gyngor gan arbenigwr cyn profi unrhyw fadarch gwyllt.