Carnedd gylchog

Oddi ar Wicipedia
carnedd gylchog
Daearyddiaeth
GwladBaner Cymru Cymru
[golygwch ar Wicidata]

Math o garnedd gynhanesyddol a godwyd gan y Celtiaid ydy carnedd gylchog (Saesneg: ring cairn); fe'i codwyd i nodi mangre arbennig, ar gyfer defodau neu i goffau'r meirw. Pentwr o gerrig ar gopa mynydd neu fryncyn ydy carnedd, ac mae llawer o garneddau cylchog ar safleoedd tebyg. Cawsant eu codi ar ddechrau neu ganol Oes yr Efydd.

Mae'r carneddi o'r math hwn yn cynnwys cerrig wedi'i chodi ar gylch neu goron o bridd sydd a'i ddiamedr rhwng 10 a 30 metr gyda'r canol yn wag gyda thwmpathau o siarcol neu olion claddu yn aml. Pan fo'r canol wedi'i lenwi gyda phridd fe'i gelwir yn garnedd lwyfan.

Caiff ei nodi ar fapiau'r Ordanance gyda'r gair 'Cairn'. Dyma'r term sy'n cael ei ddefnyddio yng ngeiriadur yr Academi, yn hytrach na "charnedd gylch". Bathwyd y term yn gyntaf ar ddiwedd y 19eg ganrif gan R Hansford Worth pan oedd yn disgrifio henebion claddu hynafol Dartmoor (cf. Grinsell 1978, 103).

Rhestr o garneddi cylchog yng Nghymru[golygu | golygu cod]

Ffynhonnell: Cadw.

RHIF SAM ENW Cyfeirnod OS Safle mapiau Sir Cymuned
BR163 Maen Llia (carnedd)
SN923189  map 
 51°51′29″N 3°33′54″W / 51.858°N 3.565°W / 51.858; -3.565 (Maen Llia (carnedd)) Powys Maescar
BR181 Waun Gynllwch
SO061411  map 
 52°03′36″N 3°22′16″W / 52.06°N 3.371°W / 52.06; -3.371 (Waun Gynllwch) Powys Erwd
BR208 Esgair Ceiliog (carnedd)
SN897606  map 
 52°13′55″N 3°36′58″W / 52.232°N 3.616°W / 52.232; -3.616 (Esgair Ceiliog (carnedd)) Powys Llanwrthwl
BR211 Esgair Hafod
SN891606  map 
 52°13′55″N 3°37′30″W / 52.232°N 3.625°W / 52.232; -3.625 (Esgair Hafod) Powys Llanwrthwl
BR214 Garn Lwyd
SN919618  map 
 52°14′35″N 3°35′02″W / 52.243°N 3.584°W / 52.243; -3.584 (Garn Lwyd) Powys Llanwrthwl
BR217 Garnau Cefn-y-Ffordd
SN956605  map 
 52°13′55″N 3°31′48″W / 52.232°N 3.53°W / 52.232; -3.53 (Garnau Cefn-y-Ffordd) Powys Llanwrthwl
BR291 Pen Tir
SO170257  map 
 51°55′23″N 3°12′29″W / 51.923°N 3.208°W / 51.923; -3.208 (Pen Tir) Powys Llanfihangel Cwmdu
BR302 Darren (carnedd)
SO212213  map 
 51°53′02″N 3°08′46″W / 51.884°N 3.146°W / 51.884; -3.146 (Darren (carnedd)) Powys Crickhowell
BR327 Bryn Llechwen
SN815103  map 
 51°46′41″N 3°43′08″W / 51.778°N 3.719°W / 51.778; -3.719 (Bryn Llechwen) Powys Ystradgynlais
BR332 Sand Hill
SN898157  map 
 51°49′44″N 3°36′00″W / 51.829°N 3.6°W / 51.829; -3.6 (Sand Hill) Powys Ystradfellte
BR335 Cefn Cul
SN855187  map 
 51°51′18″N 3°39′47″W / 51.855°N 3.663°W / 51.855; -3.663 (Cefn Cul) Powys Llywel
BR338 Garn Las
SN828250  map 
 51°54′40″N 3°42′18″W / 51.911°N 3.705°W / 51.911; -3.705 (Garn Las) Powys Llywel
BR363 Esgair Garn
SN830498  map 
 52°08′02″N 3°42′36″W / 52.134°N 3.71°W / 52.134; -3.71 (Esgair Garn) Powys Llanwrtyd
BR367 Llethyr Waun Llwyd
SN978600  map 
 52°13′41″N 3°29′49″W / 52.228°N 3.497°W / 52.228; -3.497 (Llethyr Waun Llwyd) Powys Llanafanfawr
BR371 Pen Tŵr
SN896521  map 
 52°09′22″N 3°36′54″W / 52.156°N 3.615°W / 52.156; -3.615 (Pen Tŵr) Powys Llanwrtyd
BR379 Carn Pantmaenllwyd
SH956589  map 
 53°07′01″N 3°33′40″W / 53.117°N 3.561°W / 53.117; -3.561 (Carn Pantmaenllwyd) Powys Llanafanfawr
BR381 Carnedd gylchog Bryn
SN910549  map 
 52°10′52″N 3°35′42″W / 52.181°N 3.595°W / 52.181; -3.595 (Carnedd gylchog Bryn) Powys Llanafanfawr
BR385 Gurnos (carnedd)
SN922578  map 
 52°12′25″N 3°34′44″W / 52.207°N 3.579°W / 52.207; -3.579 (Gurnos (carnedd)) Powys Llanafanfawr
CD131 Pantcamddwr
SN634683  map 
 52°17′42″N 4°00′14″W / 52.295°N 4.004°W / 52.295; -4.004 (Pantcamddwr) Ceredigion Lledrod
CD165 Whilgarn
SN448517  map 
 52°08′28″N 4°16′08″W / 52.141°N 4.269°W / 52.141; -4.269 (Whilgarn) Ceredigion Llanarth
CD187 Nant Bryn Isaf
SN700704  map 
 52°18′58″N 3°54′29″W / 52.316°N 3.908°W / 52.316; -3.908 (Nant Bryn Isaf) Ceredigion Ystrad Meurig
CD189 Bryn-y-Crofftau
SN742634  map 
 52°15′14″N 3°50′38″W / 52.254°N 3.844°W / 52.254; -3.844 (Bryn-y-Crofftau) Ceredigion Ystrad Fflur
CD204 Ffos Gau
SN839768  map 
 52°22′34″N 3°42′22″W / 52.376°N 3.706°W / 52.376; -3.706 (Ffos Gau) Ceredigion Pontarfynach
CD232 Nant Geifaes
SN731833  map 
 52°25′55″N 3°52′05″W / 52.432°N 3.868°W / 52.432; -3.868 (Nant Geifaes) Ceredigion Melindwr
CD278 Carnedd gylchog Hengwm
SN823910  map 
 52°30′14″N 3°44′02″W / 52.504°N 3.734°W / 52.504; -3.734 (Carnedd gylchog Hengwm) Ceredigion Blaenrheidol
CM036 Hengwm (carnedd)
SN430361  map 
 52°00′04″N 4°17′17″W / 52.001°N 4.288°W / 52.001; -4.288 (Hengwm (carnedd)) Sir Gaerfyrddin Llanfihangel-ar-Arth
CM218 Crug (carnedd)
SN736493  map 
 52°07′37″N 3°50′49″W / 52.127°N 3.847°W / 52.127; -3.847 (Crug (carnedd)) Sir Gaerfyrddin Cilycwm
CM224 Garn Fawr (carneddi)
SN725480  map 
 52°30′14″N 3°44′06″W / 52.504°N 3.735°W / 52.504; -3.735 (Garn Fawr (carneddi)) Sir Gaerfyrddin Cynwyl Gaeo
CM229 Carnedd gylchog y Garn
SN561309  map 
 51°57′25″N 4°05′42″W / 51.957°N 4.095°W / 51.957; -4.095 (Carnedd gylchog y Garn) Sir Gaerfyrddin Llanfynydd
CM230 Heol Ddu (carnedd)
SN541152  map 
 51°48′58″N 4°07′05″W / 51.816°N 4.118°W / 51.816; -4.118 (Heol Ddu (carnedd)) Sir Gaerfyrddin Gorslas
CM246 Efailwen (carnedd)
SN139262  map 
 51°54′11″N 4°42′22″W / 51.903°N 4.706°W / 51.903; -4.706 (Efailwen (carnedd)) Sir Gaerfyrddin Cilymaenllwyd
CM247 Meini Gwŷr
SN140264  map 
 51°54′18″N 4°42′18″W / 51.905°N 4.705°W / 51.905; -4.705 (Meini Gwŷr) Sir Gaerfyrddin Cilymaenllwyd
CM304 Cefn y Bryn
SN712432  map 
 52°04′19″N 3°52′48″W / 52.072°N 3.88°W / 52.072; -3.88 (Cefn y Bryn) Sir Gaerfyrddin Cynwyl Gaeo
CM329 Cilgerddan (carnedd) Sir Gaerfyrddin Llanddeusant
CM330 Bodyst Uchaf
SN662121  map 
 51°47′28″N 3°56′28″W / 51.791°N 3.941°W / 51.791; -3.941 (Bodyst Uchaf) Sir Gaerfyrddin Cwmamman
CM344 Bryn-poeth Uchaf
SN799443  map 
 52°04′59″N 3°45′14″W / 52.083°N 3.754°W / 52.083; -3.754 (Bryn-poeth Uchaf) Sir Gaerfyrddin Llanfair-ar-y-bryn
CM346 Mynydd Myddfai (carnedd)
SN811300  map 
 51°57′18″N 3°43′52″W / 51.955°N 3.731°W / 51.955; -3.731 (Mynydd Myddfai (carnedd)) Sir Gaerfyrddin Myddfai
CM350 Pen Caenewydd Sir Gaerfyrddin Myddfai
CM352 Mynydd Troedrhiwhir
SN748477  map 
 52°06′47″N 3°49′44″W / 52.113°N 3.829°W / 52.113; -3.829 (Mynydd Troedrhiwhir) Sir Gaerfyrddin Cilycwm
CM362 Mynydd Llansadwrn
SN687346  map 
 51°59′38″N 3°54′47″W / 51.994°N 3.913°W / 51.994; -3.913 (Mynydd Llansadwrn) Sir Gaerfyrddin Llansadwrn
CN260 Llyn y Wrach (carnedd)
SH746758  map 
 53°15′50″N 3°52′52″W / 53.264°N 3.881°W / 53.264; -3.881 (Llyn y Wrach (carnedd)) Conwy Conwy
CN345 Cras (carnedd i'r Gorllewin)
SH654712  map 
 53°13′12″N 4°01′01″W / 53.22°N 4.017°W / 53.22; -4.017 (Cras (carnedd i'r Gorllewin)) Gwynedd Aber
CN352 Bryniau Bugeilydd
SH718740  map 
 53°14′49″N 3°55′19″W / 53.247°N 3.922°W / 53.247; -3.922 (Bryniau Bugeilydd) Conwy Llanfairfechan
CN357 Afon Dulyn (carnedd)
SH733674  map 
 53°11′17″N 3°53′49″W / 53.188°N 3.897°W / 53.188; -3.897 (Afon Dulyn (carnedd)) Conwy Caerhun
DE043 Capel Hiraethog (carnedd)
SJ036546  map 
 53°04′44″N 3°26′24″W / 53.079°N 3.44°W / 53.079; -3.44 (Capel Hiraethog (carnedd)) Sir Ddinbych Cyffylliog
DE273 Maes Merddyn
SH859546  map 
 53°04′34″N 3°42′14″W / 53.076°N 3.704°W / 53.076; -3.704 (Maes Merddyn) Conwy Pentrefoelas
DE283 Hafoty Wen
SH976536  map 
 53°04′08″N 3°31′44″W / 53.069°N 3.529°W / 53.069; -3.529 (Hafoty Wen) Conwy Cerrigydrudion
DE299 Moel yr Henfaes
SJ074387  map 
 52°56′13″N 3°22′44″W / 52.937°N 3.379°W / 52.937; -3.379 (Moel yr Henfaes) Sir Ddinbych Cynwyd
GM330 Pebyll (carnedd)
SS910972  map 
 51°39′43″N 3°34′37″W / 51.662°N 3.577°W / 51.662; -3.577 (Pebyll (carnedd)) Castell-nedd Port Talbot Glyncorrwg
GM353 Tor Clawdd
SN670062  map 
 51°44′17″N 3°55′37″W / 51.738°N 3.927°W / 51.738; -3.927 (Tor Clawdd) Swansea Mawr
GM443 Bodfog (carnedd)
SS830887  map 
 51°35′02″N 3°41′24″W / 51.584°N 3.69°W / 51.584; -3.69 (Bodfog (carnedd)) Castell-nedd Port Talbot Margam
GM510 Henebion Coedpenmaen
ST079902  map 
 51°36′11″N 3°19′52″W / 51.603°N 3.331°W / 51.603; -3.331 (Henebion Coedpenmaen) Rhondda Cynon Taf Pontypridd
GM558 Gwernlas (carnedd)
SN968098  map 
 51°46′37″N 3°29′49″W / 51.777°N 3.497°W / 51.777; -3.497 (Gwernlas (carnedd)) Rhondda Cynon Taf Hirwaun
GM563 Gallt Morlais
SO052096  map 
 51°46′37″N 3°22′30″W / 51.777°N 3.375°W / 51.777; -3.375 (Gallt Morlais) Merthyr Tydfil Pant
GM567 Cefn Cil-Sanws
SO024108  map 
 51°47′13″N 3°24′58″W / 51.787°N 3.416°W / 51.787; -3.416 (Cefn Cil-Sanws) Merthyr Tydfil Y Faenor (Merthyr Tudful)
GM569 Garn Pontsticill
SO052117  map 
 51°47′42″N 3°22′34″W / 51.795°N 3.376°W / 51.795; -3.376 (Garn Pontsticill) Merthyr Tydfil Y Faenor (Merthyr Tudful)
GM586 Carn Castell y Meibion
SO035031  map 
 51°43′05″N 3°23′53″W / 51.718°N 3.398°W / 51.718; -3.398 (Carn Castell y Meibion) Merthyr Tydfil Cyfarthfa
GM592 Coed Ddu
SN807062  map 
 51°44′28″N 3°43′44″W / 51.741°N 3.729°W / 51.741; -3.729 (Coed Ddu) Castell-nedd Port Talbot Crynant
ME058 Henebion Moel Goedog
SH609323  map 
 52°52′12″N 4°04′05″W / 52.87°N 4.068°W / 52.87; -4.068 (Henebion Moel Goedog) Gwynedd Harlech
ME135 Bedd Gorfal
SH612311  map 
 52°51′32″N 4°03′47″W / 52.859°N 4.063°W / 52.859; -4.063 (Bedd Gorfal) Gwynedd Llanfair
ME145 Henebion Cwm Tywyll
SJ041338  map 
 52°53′35″N 3°25′34″W / 52.893°N 3.426°W / 52.893; -3.426 (Henebion Cwm Tywyll) Sir Ddinbych Llandrillo
ME146 Henebion Pennant
SJ047332  map 
 52°53′13″N 3°25′01″W / 52.887°N 3.417°W / 52.887; -3.417 (Henebion Pennant) Sir Ddinbych Llandrillo
ME147 Ffridd Camen
SJ047344  map 
 52°53′53″N 3°25′05″W / 52.898°N 3.418°W / 52.898; -3.418 (Ffridd Camen) Sir Ddinbych Llandrillo
ME156 Mynydd Egryn (carnedd)
SH616203  map 
 52°45′43″N 4°03′07″W / 52.762°N 4.052°W / 52.762; -4.052 (Mynydd Egryn (carnedd)) Gwynedd Dyffryn Ardudwy
ME200 Tyddyn Sion Wyn
SH614330  map 
 52°52′34″N 4°03′36″W / 52.876°N 4.06°W / 52.876; -4.06 (Tyddyn Sion Wyn) Gwynedd Talsarnau
ME209 Llyn Eiddew Bach
SH645349  map 
 52°53′38″N 4°00′54″W / 52.894°N 4.015°W / 52.894; -4.015 (Llyn Eiddew Bach) Gwynedd Talsarnau
ME211 Cefn Clawdd
SH683341  map 
 52°53′17″N 3°57′29″W / 52.888°N 3.958°W / 52.888; -3.958 (Cefn Clawdd) Gwynedd Trawsfynydd
ME217 Ffridd Braich Llwyd
SH912137  map 
 52°42′32″N 3°36′40″W / 52.709°N 3.611°W / 52.709; -3.611 (Ffridd Braich Llwyd) Gwynedd Mawddwy
ME247 Nant Helygog
SH802185  map 
 52°45′00″N 3°46′34″W / 52.75°N 3.776°W / 52.75; -3.776 (Nant Helygog) Gwynedd Brithdir and Llanfachreth
MG180 Carnedd Llyn y Tarw
SO013969  map 
 52°33′36″N 3°27′25″W / 52.56°N 3.457°W / 52.56; -3.457 (Carnedd Llyn y Tarw) Powys Caersws
MG209 Yr Allor
SH898004  map 
 52°35′24″N 3°37′41″W / 52.59°N 3.628°W / 52.59; -3.628 (Yr Allor) Powys Llanbrynmair
MG279 Blaen y Cwm (carnedd)
SN981986  map 
 52°34′30″N 3°30′18″W / 52.575°N 3.505°W / 52.575; -3.505 (Blaen y Cwm (carnedd)) Powys Carno
MG302 Glan Hafon
SJ071276  map 
 52°50′13″N 3°22′48″W / 52.837°N 3.38°W / 52.837; -3.38 (Glan Hafon) Powys Llanrhaeadr-ym-Mochnant
MG304 Henebion Bryn yr Aran
SN932957  map 
 52°32′53″N 3°34′34″W / 52.548°N 3.576°W / 52.548; -3.576 (Henebion Bryn yr Aran) Powys Carno
MG308 Craig y Dullfan
SN771887  map 
 49°45′58″N 7°33′25″W / 49.766°N 7.557°W / 49.766; -7.557 (Craig y Dullfan) Powys Cadfarch
MG310 Esgair y Ffordd
SN791923  map 
 52°30′54″N 3°46′59″W / 52.515°N 3.783°W / 52.515; -3.783 (Esgair y Ffordd) Powys Cadfarch
MG313 Carnedd Mynydd Lluest Fach
SH898081  map 
 52°39′32″N 3°37′48″W / 52.659°N 3.63°W / 52.659; -3.63 (Carnedd Mynydd Lluest Fach) Powys Llanbrynmair

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Carnedd_gylchog&oldid=11764767"