Bonet lelog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B Wikidata list updated |
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) B Symudodd Sian EJ y dudalen Boned lelog i Bonet lelog |
(Dim gwahaniaeth)
|
Fersiwn yn ôl 10:11, 10 Mawrth 2020
Bonet lelog Mycena pura | |
---|---|
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Fungi |
Dosbarth: | |
Urdd: | Agaricales |
Teulu: | Tricholomataceae |
Genws: | Mycena[*] |
Rhywogaeth: | Mycena pura |
Enw deuenwol | |
Mycena pura (Pers.) P.Kumm. |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Tricholomataceae yw'r Boned lelog (Lladin: Mycena pura; Saesneg: Lilac Bonnet).[1] 'Y Bonedau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Bathwyd y gair yn 1821 (Boletus, sef 'madarchen') gan Linnaeus. Mae'r teulu Tricholomataceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Mae bywoleuni (neu 'bioymoleuedd') yn cael ei gynhyrchu a'i allyrru gan y rhywogaeth hon, a cheir grwp o ffyngau tebyg. Ceir hefyd rhai bacteria, a llawer o organebau eraill sy'n cynhyrchu bywoleuni. O'u bwyta, gall y ffwng yma gael effaith seicoweithredol; gall hyn arwain at newidiadau mewn canfyddiad (perception), hwyliau'r person, ymwybyddiaeth, gwybyddiaeth neu ymddygiad y person.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un cap conig. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Tricholomataceae
Mae gan Boned lelog ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | P225 | delwedd |
---|---|---|
Clitocybe acromelalga | Clitocybe acromelalga | |
Clitocybe amoenolens | Clitocybe amoenolens | |
Clitocybe dealbata | Clitocybe dealbata | |
Clitocybe diatreta | Clitocybe diatreta | |
Clitocybe sinopica | Clitocybe sinopica | |
Pengrwm wen | Lyophyllum connatum | |
Twmffat/twndish anis | Clitocybe odora | |
Twmffat/twndish blodiog | Clitocybe vibecina | |
Twmffat/twndish deildrig | Clitocybe phyllophila | |
Twmffat/twndish niwl | Clitocybe nebularis |
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
a