Eudaf Hen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
BDim crynodeb golygu |
B rhyngwici en. |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Yn ôl traddodiad, un o frenhinoedd cynnar y [[Brythoniaid]] yng [[Cyfnod y Rhufeiniaid yng Nghymru|nghyfnod y Rhufeiniaid]] oedd '''Eudaf''' neu '''Eudaf Hen'''. Ceir gwahanol draddodiadau amdano sy'n anodd cysoni â'i gilydd. Does dim tystiolaeth hanesyddol i ategu'r traddodiadau |
Yn ôl traddodiad, un o frenhinoedd cynnar y [[Brythoniaid]] yng [[Cyfnod y Rhufeiniaid yng Nghymru|nghyfnod y Rhufeiniaid]] oedd '''Eudaf''' neu '''Eudaf Hen'''. Ceir gwahanol draddodiadau amdano sy'n anodd cysoni â'i gilydd. Does dim tystiolaeth hanesyddol o gwbl i ategu'r traddodiadau hynny. |
||
Yn y fersiynau [[Cymraeg Canol]] o'r ffug-hanes enwog ''[[Historia Regum Britanniae]]'' gan [[Sieffre o Fynwy]] ceir chwedl "Eudaf, Iarll [[Ewias]] ac [[Ergyng]]" yn ne-ddwyrain [[Cymru]]. 'Octavius Dug [[Wessex]] |
Yn y fersiynau [[Cymraeg Canol]] o'r ffug-hanes enwog ''[[Historia Regum Britanniae]]'' gan [[Sieffre o Fynwy]] ceir chwedl "Eudaf, Iarll [[Ewias]] ac [[Ergyng]]" yn ne-ddwyrain [[Cymru]]. "''Octavius'' Dug [[Wessex]]" a geir yn y testun Lladin gwreiddiol, ond Eudaf sydd yn y testunau Cymraeg fel ''[[Brut Dingestow]]''. Mae'r ''brut'' yn honni ei fod yn un o ddisgynyddion [[Caradog]], arweinydd y [[Silwriaid]] yn erbyn y [[Rhufeiniaid]]. Yn ôl Sieffre, cododd Eudaf/Octavius mewn gwrthryfel yn erbyn y Rhufeiniaid ar ôl ymadawiad [[Cystennin]] am Rufain a daeth yn "Uchel Frenin [[Ynys Prydain]]" ar ôl curo Trahaearn, brawd [[Coel Hen]]. Dywedir iddo deyrnasu am gyfnod hir, gan ennill i'w hun yr enw 'Eudaf Hen'. <ref>Henry Lewis (gol.). ''Brut Dingestow'' (Caerdydd, 1942), tud. 228-30.</ref> |
||
Cyfeirir at Eudaf yn y chwedl Cymraeg Canol ''[[Breuddwyd Macsen Wledig]]''. Yno mae'n dad i [[Elen Luyddog]], gwraig [[Macsen Wledig]] (mae traddodiadau eraill yn gwneud Elen yn ferch i Goel Hen) ac yn byw yn [[Segontiwm]]. Yn ôl y ''Breuddwyd'', mae [[Cynan Meiriadog]] yn fab iddo ac felly'n chwaer i Elen.<ref>Ifor Williams (gol.), ''Breuddwyd Maxen'' (Bangor, 1920), tud. 24.</ref> |
Cyfeirir at Eudaf yn y chwedl Cymraeg Canol ''[[Breuddwyd Macsen Wledig]]''. Yno mae'n dad i [[Elen Luyddog]], gwraig [[Macsen Wledig]] (mae traddodiadau eraill yn gwneud Elen yn ferch i Goel Hen o'r [[Hen Ogledd]]) ac yn byw yn ardal [[Segontiwm]] yn [[Arfon]], [[Gwynedd]]. Yn ôl y ''Breuddwyd'', mae [[Cynan Meiriadog]] yn fab iddo ac felly'n chwaer i Elen.<ref>Ifor Williams (gol.), ''Breuddwyd Maxen'' (Bangor, 1920), tud. 24.</ref> |
||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
Llinell 10: | Llinell 10: | ||
[[Categori:Hanes traddodiadol Cymru]] |
[[Categori:Hanes traddodiadol Cymru]] |
||
[[Categori:Mytholeg Gymreig]] |
[[Categori:Mytholeg Gymreig]] |
||
[[en:Octavius]] |
Fersiwn yn ôl 15:16, 28 Tachwedd 2008
Yn ôl traddodiad, un o frenhinoedd cynnar y Brythoniaid yng nghyfnod y Rhufeiniaid oedd Eudaf neu Eudaf Hen. Ceir gwahanol draddodiadau amdano sy'n anodd cysoni â'i gilydd. Does dim tystiolaeth hanesyddol o gwbl i ategu'r traddodiadau hynny.
Yn y fersiynau Cymraeg Canol o'r ffug-hanes enwog Historia Regum Britanniae gan Sieffre o Fynwy ceir chwedl "Eudaf, Iarll Ewias ac Ergyng" yn ne-ddwyrain Cymru. "Octavius Dug Wessex" a geir yn y testun Lladin gwreiddiol, ond Eudaf sydd yn y testunau Cymraeg fel Brut Dingestow. Mae'r brut yn honni ei fod yn un o ddisgynyddion Caradog, arweinydd y Silwriaid yn erbyn y Rhufeiniaid. Yn ôl Sieffre, cododd Eudaf/Octavius mewn gwrthryfel yn erbyn y Rhufeiniaid ar ôl ymadawiad Cystennin am Rufain a daeth yn "Uchel Frenin Ynys Prydain" ar ôl curo Trahaearn, brawd Coel Hen. Dywedir iddo deyrnasu am gyfnod hir, gan ennill i'w hun yr enw 'Eudaf Hen'. [1]
Cyfeirir at Eudaf yn y chwedl Cymraeg Canol Breuddwyd Macsen Wledig. Yno mae'n dad i Elen Luyddog, gwraig Macsen Wledig (mae traddodiadau eraill yn gwneud Elen yn ferch i Goel Hen o'r Hen Ogledd) ac yn byw yn ardal Segontiwm yn Arfon, Gwynedd. Yn ôl y Breuddwyd, mae Cynan Meiriadog yn fab iddo ac felly'n chwaer i Elen.[2]