Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 15:26, 3 Ionawr 2017

Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)

Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; hefyd Antioch); yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci. Dyma fam-ddinas y Groegiaid Antiochiaidd.

Hanes

Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4 CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.

Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4g, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.

Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.

Enwogion

Ammianus Marcellinus, hanesydd fu'n enedigol o'r ddinas
Justina o Antiochia, santes gynnar a merthyr

Gweler hefyd

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-[[Image:AntiochRamparts.jpg|thumb|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]]
+[[Image:AntiochRamparts.jpg|bawd|250px|Muriau Antiochia yn dringo Mons Silpius yng nghyfnod y Croesgadau)]]
 Roedd '''Antiochia ar yr Orontes''' ([[Groeg]]: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; [[Lladin]]: ''Antiochia ad Orontem''; hefyd '''Antioch'''); yn ddinas ar lan ddwyreiniol [[Afon Orontes]], ar safle dinas fodern [[Antakya]], yn ne-orllewin  [[Twrci]]. Dyma fam-ddinas y [[Groegiaid Antiochiaidd]].
 ==Hanes==
-Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4edd ganrif CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]].
+Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y [[4 CC]] gan [[Seleucus I Nicator]], un o gadfridogion [[Alecsander Fawr]]. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer [[Xenarius]] i efelychu dinas [[Alexandria]]. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr [[Ymerodraeth Seleucaidd]], yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad [[Cristionogaeth]].
-Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl [[Rhufain]] ac Alexandria. Erbyn y [[4edd ganrif]], yn ôl [[Chrysostom]] roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
+Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl [[Rhufain]] ac Alexandria. Erbyn y [[4g]], yn ôl [[Chrysostom]] roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
 Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr [[Arabiaid]] a'r [[Ymerodraeth Fysantaidd]]. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod [[y Groesgad Gyntaf]], a daeth  [[Bohemond I, Tywysog Antioch|Bohemund]], tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn [[1268]] gan y Swltan [[Mamluk]] [[Baibars]] wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.