Édouard Manet

Édouard Manet
Édouard Manet
Ganwyd	23 Ionawr 1832 ; former 10th arrondissement of Paris
Bu farw	30 Ebrill 1883, 1883 ; 8fed Bwrdeisdref Paris, Paris
Man preswyl	8fed Bwrdeisdref Paris
Dinasyddiaeth	Ffrainc
Alma mater	Collège-lycée Jacques-Decour ;
Galwedigaeth	arlunydd, darlunydd, lithograffydd, drafftsmon, drafftsmon
Adnabyddus am	The Fife, The Street Singer, Lola de Valence, Luncheon on the Grass, Olympia
Arddull	portread, peintio genre, bywyd llonydd, celf tirlun, paentiadau crefyddol
Prif ddylanwad	Thomas Couture
Mudiad	Argraffiadaeth
Tad	Auguste Manet
Mam	Eugénie-Désirée Fournier
Priod	Suzanne Manet
Plant	Léon Leenhoff
Gwobr/au	Chevalier de la Légion d'Honneur
Llofnod

Mae "'Manet'" yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Ni ddylid cymysgu rhwng Manet a Monet, arlunydd arall o'r un cyfnod.

Arlunydd o Ffrancwr oedd Édouard Manet (23 Ionawr 1832 - 30 Ebrill 1883), sy'n adnabyddus fel un o'r enwocaf o'r Argraffiadwyr (Ffraneg: Impressionnistes). Bu'n un o'r arlunwyr cyntaf y 19g i beintio bywyd y cyfnod ac yn ffigwr allweddol yn y newid o Realaeth i Argraffiadaeth (Impressionnisme).^[1]

Picnic ar y gwair gan Manet; olew ar ganfas, 1863

Achosodd ei weithiau enwog cynnar Le Déjeuner sur l'herbe (Picnic ar y Gwair) ac Olympia gryn syndod pan arddangoswyd yn gyntaf. Yn ddiweddarach roedd y gweithiau yma'n hynod o bwysig yn natblygiad celf fodern gan ddylanwadu’n fawr y cenedlaethau nesaf o arlunwyr.

Wedi'i geni a magu ym Mharis, yn fab i deulu cyfoethog. Fe'i hyfforddodd gyda Thomas Couture. Roedd ei waith yn seiliedig ar y chwarae rhwng cysgod a golau, gyda nifer cyfyngedig o liwiau gan wneud defnydd pwysig o ddu. Bu hefyd yn peintio'n syth o'r model. Roedd gwaith yr arlunydd Sbaeneg Diego Velázquez (1599-1660) yn ddylanwad mawr ar ei steil.

Ym Mharis fe gymysgodd gydag ysgrifenwyr avant-garde, yn fwyaf nodweddiadol gyda Baudelaire a ymddangosodd yn ei ddarlun Y Gerddoriaeth yng Ngerddi Tuileries. Daeth ei waith yn enwog trwy 'Salon des Refusés', arddangosfa o ddarluniau a wrthodwyd gan y sefydliad Salon swyddogol.

Ym 1869 a 1987 cynhaliodd arddangosfeydd un-dyn. Yn yr 1870au, o dan ddylanwad Claude Monet a Renoir, beintiodd dirluniau a golygfeydd o strydoedd wedi'u dylanwadau gan Argraffiadaeth (Impressionnisme). Serch hynny bu'n gyndyn i arddangos ei waith gyda'r impressionnistes gan obeithio am gydnabyddiaeth y Salon.

Oriel Édouard Manet[golygu | golygu cod y dudalen]

Picnic ar y Gwair, 1863
Bar yn y Folies-Bergère, 1882
Olympia, 1863
Y Canwr Sbaeneg, 1860
Amgueddfa Gelf Metropolitan
Bachgen yn dal cleddyf, 1861
Y Hen Gerddor,1862
Oriel Gelf Genedlaethol
Mlle. Victorine mewn gwisg Matador, 1862
Amgueddfa Gelf Metropolitan
Crist Farw gydag Angylion
1864
Brwydr Kearsarge a'r Alabama, 1864
Amgueddfa Gelf Philadelphia
Matador Farw, 1864–1865
Oriel Gelf Genedlaethol
Yr Athronydd, (y cardotyn gyda llymeirch), 1864–1867
Sefydliad Celf Chicago,
Codwr Clytiau, 1865–1870
Amgueddfa Norton Simon
Y Darllen, 1865–1873
Ffliwtydd Ifanc, 1866 Musée d'Orsay
Bywyd Llonydd gyda Melon a Eirin Gwlanog, 1866
Oriel Gelf Genedlaethol
Yr Actor Trasig (Rouvière fel Hamlet), 1866
Oriel Gelf Genedlaethol
Merch gyda Pharot
Amgueddfa Gelf Metropolitan, 1866
Portread Madame Brunet
Amgeuddfa J. Paul Getty Museum, 1867
Dienyddio Brenin Maximilian, 1868
Portread Émile Zola, 1868
Musée d'Orsay
Brecwast yn y Stiwdio (y siaced du), 1868
Neue Pinakothek
Y Balconi, 1868–1869
Musée d'Orsay
Hwylio, 1874
Amgueddfa Gelf Metropolitan
Camlas Fawr Fenis (Fenis Glas)
Amgueddfa Shelburne Museum, 1875
Madame Manet, 1874–1876
Amgueddfa Norton Simon,
Portread Stéphane Mallarmé, 1876
Musée d'Orsay
Nana, 1877
Rue Mosnier gyda baneri, 1878
Amgeuddfa J. Paul Getty Museum
Yr Eirinen, 1878
Oriel Gelf Genedlaethol
Chez le père Lathuille, 1879
Musée des Beaux-Arts Tournai
Asbaragws, 1880
Wallraf-Richartz Museum, Cologne, Germany
Y Biwglwr, 1882
Amgeuddfa Gelf Dallas
Tŷ yn Rueil, 1882
Amgeuddfa Victoria, Melbourne,
Lôn yr Ardd, Rueil, 1882
Musée des Beaux-Arts de Dijon
Blodau mewn Fâs Gwydr, 1882
Oriel Gelf Genedlaethol
Bywyd Llonydd, Tusw Lilac, 1883
Carnasiwn a Clematis mewn Fâs Gwydr, 1883
Musée d'Orsay,