Claude Monet

Oddi ar Wicipedia
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Claude Monet
Claude Monet 1899 Nadar crop.jpg
GanwydOscar-Claude Monet Edit this on Wikidata
14 Tachwedd 1840 Edit this on Wikidata
Paris Edit this on Wikidata
Bedyddiwyd20 Mai 1841 Edit this on Wikidata
Bu farw5 Rhagfyr 1926 Edit this on Wikidata
Giverny Edit this on Wikidata
Man preswylGiverny, Villa Saint-Louis Edit this on Wikidata
DinasyddiaethFfrainc Edit this on Wikidata
Alma mater
  • École nationale supérieure des Beaux-Arts Edit this on Wikidata
Galwedigaetharlunydd, arlunydd graffig Edit this on Wikidata
Adnabyddus amImpression, Sunrise, Garden at Sainte-Adresse, Houses of Parliament serie, La Corniche near Monaco, Water Lilies, Rouen Cathedral Series Edit this on Wikidata
Arddullcelf tirlun, bywyd llonydd, portread Edit this on Wikidata
MudiadArgraffiadaeth Edit this on Wikidata
PriodCamille Doncieux, Alice Hoschedé Edit this on Wikidata
PlantJean Monet, Michel Monet Edit this on Wikidata
Llofnod
Claude Monet Signature.svg
Mae Monet yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Ni ddylid cymysgu rhwng Monet a Manet, paentiwr arall o'r un cyfnod.

Arlunydd o Ffrainc oedd Claude Oscar Monet (14 Tachwedd 1840 – 5 Rhagfyr 1926), yn sylfaenydd y mudiad celfyddydol Argraffiadaeth (Impressionnisme), Ei baentiad Impression: Soleil levant ('Argraff: Yr haul yn codi') a roddodd yr enw i'r mudiad arloesol newydd.[1][2] Roedd ei uchelgais o ddogfenni tirwedd Ffrainc yn ei arwain i beintio'r un olygfa sawl tro er mwyn dal newidiadau yn y golau wrth i'r tymhorau pasio. O 1883 ymlaen bu'n byw yn Giverny, ble y prynodd dŷ ac aeth ati i godi gerddi yn cynnwys pyllau lili a ddaeth yn rhai o'i ddarluniau enwocaf.

Monet ac Argraffiadaeth (Impressionnisme)[golygu | golygu cod y dudalen]

Impression, soleil levant, 1872; (Argraff, yr haul yn codi) a roddodd yr enw i'r mudiad arloesol newydd. Musée Marmottan Monet, Paris

Yn siomedig ag agwedd ceidwadol yr Académie des Beaux-Arts ac eu hymateb negyddol i'w gwaith, trefnodd Monet a grŵp o arlunwyr o'r un meddwl arddangosfa eu hunain ym 1874. Roedd yr arddangosfa yn agored i unrhyw un oedd yn fodlon talu 60 ffranc ac yn cymeradwyo dim ymyrraeth o banel o ddetholwyr i wrthod unrhyw waith.

Fe arddangoswyd cyfanswm o 165 o weithiau, yn cynnwys rhai gan Renoir, Degas, Pissarro a Cézanne.

Galwyd y grŵp yn Impressionnistes. Eu nod oedd dylunio'r byd o'u cwmpas mewn modd mwy rhydd a ffres na chaniataodd gonfensiynau academaidd y cyfnod, gan ddal yr "argraff" cyffredinol o olygfa a welir gan y llygaid, gyda phwyslais ar effeithiau lliw a golau. Roedd peintio tirluniau yn yr awyr agored yn un o brif nodweddion y symudiad, yn ogystal â golygfeydd o fywyd dinesig bob dydd. [3]

  • Darluniau 1858–1872
  • Golwg yn Rouelles, Le Havre 1858, Casgliad preifat; gwaith cynnar yn dangos dylanwad Corot a Courbet.

    Golwg yn Rouelles, Le Havre 1858, Casgliad preifat; gwaith cynnar yn dangos dylanwad Corot a Courbet.

  • Aber y Seine yn Honfleur, 1865, Sefydliad Norton Simon, Pasadena; yn dangos dylanwad arddull peintio morwrol Iseldireg.[4]

    Aber y Seine yn Honfleur, 1865, Sefydliad Norton Simon, Pasadena; yn dangos dylanwad arddull peintio morwrol Iseldireg.[4]

  • Merch yn yr ardd, 1866–1867, Musée d'Orsay, Paris.[5]

    Merch yn yr ardd, 1866–1867, Musée d'Orsay, Paris.[5]

  • Merch yn yr ardd, 1867, Amgueddfa Hermitage, St. Petersburg; Astudiaeth effaith yr haul a chysgod ar liw

    Merch yn yr ardd, 1867, Amgueddfa Hermitage, St. Petersburg; Astudiaeth effaith yr haul a chysgod ar liw

  • Jardin à Sainte-Adresse, 1867, Amgueddfa Metropolitan, Efrog Newydd.[6]

    Jardin à Sainte-Adresse, 1867, Amgueddfa Metropolitan, Efrog Newydd.[6]

  • Y Cinio, 1868, Städel, yn dangos Camille Doncieux a Jean Monet, a wrthodwyd gan Salon Paris, 1870, ond gafodd ei gynnwys yn yr arddangosfa gyntaf Impressionnisme yn 1874[7]

    Y Cinio, 1868, Städel, yn dangos Camille Doncieux a Jean Monet, a wrthodwyd gan Salon Paris, 1870, ond gafodd ei gynnwys yn yr arddangosfa gyntaf Impressionnisme yn 1874[7]

  • La Grenouillére 1869, Amgueddfa Gelf, Efrog Newydd; darlun bach 'plein-air' (yn yr awyr agored) gyda strôc frwsh llydan o liw cryf.[8]

    La Grenouillére 1869, Amgueddfa Gelf, Efrog Newydd; darlun bach 'plein-air' (yn yr awyr agored) gyda strôc frwsh llydan o liw cryf.[8]

  • Y Bioden, 1868–1869. Musée d'Orsay, Paris; Un o ymdrechion cynnar Monet i ddal effaith eira ar y dirwedd.

    Y Bioden, 1868–1869. Musée d'Orsay, Paris; Un o ymdrechion cynnar Monet i ddal effaith eira ar y dirwedd.

  • Le port de Trouville (Morglawdd Trouville, ar lanw isel), 1870, Amgueddfa Gelf Gain, Budapest.[9]

    Le port de Trouville (Morglawdd Trouville, ar lanw isel), 1870, Amgueddfa Gelf Gain, Budapest.[9]

  • La plage de Trouville, 1870, National Gallery, Llundain. Y person ar y chwith gall fod yn Camille, ar y dde gwraig Eugène Boudin[10]

    La plage de Trouville, 1870, National Gallery, Llundain. Y person ar y chwith gall fod yn Camille, ar y dde gwraig Eugène Boudin[10]

  • Jean Monet ar ei geffyl pren, 1872, Amgeuddfa Gelf Metropolitan, Efrog Newydd

    Jean Monet ar ei geffyl pren, 1872, Amgeuddfa Gelf Metropolitan, Efrog Newydd

  • Gwanwyn 1872, Amgueddfa Gelf Walters

    Gwanwyn 1872, Amgueddfa Gelf Walters

Ym 1876 symudodd teulu Monet i bentref Vétheuil yn rhannu tŷ ag Ernest Hoschedé, dyn busnes cyfoethog ac yn gefnogwr y celfyddydau. Ym 1879 bu farw ei wraig Camille o ganser yn 32 mlwydd oed.[11][12] Yn y cyfnod anodd wedi colled Camille peintiodd Monet rhai o ddarluniau gorau yn darganfod Giverny yn Normandi ym 1883.

Yn 1877 gwnaeth gyfres o ddarluniau o orsaf drenau St-Lazare, Paris, yn astudio ager a mŵg a'r ffordd a'u heffaith ar liw a thryloywder. Roedd yn gallu defnyddio’r astudiaethau hyn yn ddiweddarach ar gyfer effeithiau niwl a glaw.[13][14]

  • Darluniau 1873–1879
  • Camille Monet ar fainc yn yr ardd, 1873, Amgueddfa Gelf Metropolitan, Efrog Newydd

    Camille Monet ar fainc yn yr ardd, 1873, Amgueddfa Gelf Metropolitan, Efrog Newydd

  • Tŷ'r arlunydd Argenteuil, 1873, Sefydliad Gelf Chicago

    Tŷ'r arlunydd Argenteuil, 1873, Sefydliad Gelf Chicago

  • Coquelicots, La promenade (Pabïau), 1873, Musée d'Orsay, Paris

    Coquelicots, La promenade (Pabïau), 1873, Musée d'Orsay, Paris

  • Argenteuil, 1874, Oriel Gelf Genedlaethol, Washington D.C.

    Argenteuil, 1874, Oriel Gelf Genedlaethol, Washington D.C.

  • Cwch Stiwdio, 1874, Amgueddfa Kröller-Müller Museum, Yr Iseldiroedd

    Cwch Stiwdio, 1874, Amgueddfa Kröller-Müller Museum, Yr Iseldiroedd

  • Blodau ar lan yr afon, Argenteuil, 1877, Amgueddfa Gelf Pola, Japan

    Blodau ar lan yr afon, Argenteuil, 1877, Amgueddfa Gelf Pola, Japan

  • Gorsaf trên Saint Lazare, Paris, 1877, Sefydlaid Gelf Chicago

    Gorsaf trên Saint Lazare, Paris, 1877, Sefydlaid Gelf Chicago

  • Vétheuil yn y niwl, 1879, Musée Marmottan Monet, Paris

    Vétheuil yn y niwl, 1879, Musée Marmottan Monet, Paris


Monet, ar y dde, yn ei ardd yn Giverny, 1922

Prynodd dŷ yn Giverny ar gyfer ei deulu mawr, gydag ysgubor ar gyfer ei stiwdio. Wrth i gyfoeth Monet dyfu fe ehangodd y gerddi gan gyflogi 7 o arddwyr a phensaer.[15] Ym 1993 prynodd ragor o diroedd yn cynnwys dolydd gwlyb ble'r adeiladodd lynnoedd gyda lilis a phont Japaneaidd. Treuliodd yr 20 mlynedd nesaf yn gwneud cyfres o gynfasau mawrion o'r golygfeydd hyn gan astudio'r golau a'r adlewyrchiadau a ddaeth yn rhai o'i weithiau enwocaf.[16] Mae'r tŷ yn Giverny bellach yn agored i'r cyhoedd ac yn denu miloedd o dwristiaid o bob cwr o'r byd.

  • Gardd Monet
  • Porth y Rhosod, Giverny, 1913, casgliad priefat

    Porth y Rhosod, Giverny, 1913, casgliad priefat

  • Lilis Dŵr a'r Bont Japanaidd, 1897–99, Amgueddfa Gelf Brifysgol Princeton University

    Lilis Dŵr a'r Bont Japanaidd, 1897–99, Amgueddfa Gelf Brifysgol Princeton University

  • Lilis Dŵr, 1906, Sefydlaid Gelf Chicago

    Lilis Dŵr, 1906, Sefydlaid Gelf Chicago

  • Lilis Dŵr, Musée Marmottan Monet

    Lilis Dŵr, Musée Marmottan Monet

  • Lilis Dŵr, tua 1915, Neue Pinakothek, Munich

    Lilis Dŵr, tua 1915, Neue Pinakothek, Munich

  • Lilis Dŵr, tua 1915, Musée Marmottan Monet

    Lilis Dŵr, tua 1915, Musée Marmottan Monet

Peintiodd Monet yn uniongyrchol ar gynfasau mawrion yn yr awyr agored, a'u gorffen yn ei stiwdio yn nes ymlaen. Yn ei ymgais i well gyfleu natur fe wrthododd gonfensiynau Ewropeaidd y cyfnod ynglŷn â chyfansoddi, lliw a phersbectif. Fe'i dylanwadwyd gan brintiau bloc pren Japaneaidd, ei drefniadau anghymesur o elfennau yn pwysleisio eu harwynebedd dau ddimensiwn gan hepgor persbectif llinol. Llwyddodd greu lliwiau llachar ysgeifn gan ychwanegu amrywiaeth o dôn i'r cysgodion, ac yn paratoi cefndir y cynfas gyda lliwiau golau yn lle'r cefndiroedd tywyll a oedd yn draddodiadol mewn tirluniau.

  • Darluniau diweddar Monet
  • Lilis dŵr ac adlewyrchiadau helygen (1916–19), Musée Marmottan Monet

    Lilis dŵr ac adlewyrchiadau helygen (1916–19), Musée Marmottan Monet

  • Pwll lilis a helygen wylofus , 1916–1919, Sale Christie's New York, 1998

    Pwll lilis a helygen wylofus , 1916–1919, Sale Christie's New York, 1998

  • Helygen Wylofus , 1918–1919, Amgueddfa Gelf Columbus

    Helygen Wylofus , 1918–1919, Amgueddfa Gelf Columbus

  • Helygen Wylofus, 1918–1919, Amgeuddfa Gelf Kimball, Fort Worth, roedd “Helyg wylofus” Monet yn deyrnged i filwyr Ffrangeg a syrthiodd yn y Rhyfel Byd Cyntaf

    Helygen Wylofus, 1918–1919, Amgeuddfa Gelf Kimball, Fort Worth, roedd “Helyg wylofus” Monet yn deyrnged i filwyr Ffrangeg a syrthiodd yn y Rhyfel Byd Cyntaf

  • Tŷ ymhlith y rhosod, rhwng 1917 a 1919, Albertina, Fiena

    Tŷ ymhlith y rhosod, rhwng 1917 a 1919, Albertina, Fiena

  • Rhodfa'r rhosod, Giverny, 1920–22, Musée Marmottan Monet

    Rhodfa'r rhosod, Giverny, 1920–22, Musée Marmottan Monet

  • Y bont droed Japanaeg, 1920–22, Amgueddfa Gelf Modern

    Y bont droed Japanaeg, 1920–22, Amgueddfa Gelf Modern

  • Yr ardd yn Giverny

    Yr ardd yn Giverny

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]

  • Howard, Michael The Treasures of Monet. (Musée Marmottan Monet, Paris, 2007).
  • Kendall, Richard Monet by Himself, (Macdonald & Co 1989, updated Time Warner Books 2004), ISBN 0-316-72801-2
  • Monet's years at Giverny: Beyond Impressionism. New York: The Metropolitan Museum of Art. 1978. ISBN 978-0-8109-1336-3. External link in |title= (help) (full text PDF available)
  • Stuckey, Charles F., Monet, a retrospective, Bay Books, (1985) ISBN 0-85835-905-7
  • Tucker, Paul Hayes, Monet in the '90s. (Museum of Fine Arts in association with Yale University Press, New Haven and London, 1989).
  • Tucker, Paul Hayes Claude Monet: Life and Art Amilcare Pizzi, Italy 1995 ISBN 0-300-06298-2
  • Tucker, Paul Hayes, Monet in the 20th century. (Royal Academy of Arts]], London, Museum of Fine Arts, Boston and Yale University press. 1998).

Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]

Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. ↑ House, John, et al.: Monet in the 20th century, page 2, Yale University Press, 1998.
  2. ↑ "Claude MONET biography". Giverny.org. 2 December 2009. Cyrchwyd 5 June 2012.
  3. ↑ From John Rewald, The History of Impressionism
  4. ↑ Norton Simon Museum
  5. ↑ "Musée d'Orsay". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-01-14. Cyrchwyd 2014-08-12.
  6. ↑ Metropolitan Museum of Art
  7. ↑ Städel
  8. ↑ La Grenouillére at the Metropolitan Museum of Art
  9. ↑ "Le port de Trouville, Museum of Fine Arts, Budapest". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-01-08. Cyrchwyd 2014-08-12.
  10. ↑ La plage de Trouville, 1870, National Gallery, London
  11. ↑ "La Japonaise". artelino. Cyrchwyd 5 June 2012.
  12. ↑ http://members.aol.com/wwjohnston/camille.htm
  13. ↑ "Monet's Village". Giverny. 24 February 2009. Cyrchwyd 5 June 2012.
  14. ↑ Charles Merrill Mount, Monet a biography, Simon and Schuster publisher, copyright 1966, p326.
  15. ↑ Garrett, Robert (20 May 2007). "Monet's gardens a draw to Giverny and to his art". Globe Correspondents. Cyrchwyd 13 October 2008.
  16. ↑ Art Gallery of Victoria, Monet's Garden Archifwyd 2013-12-16 yn y Peiriant Wayback., (retrieved 16 December 2013)
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Claude_Monet&oldid=11018212"