Zarautz

Oddi ar Wicipedia
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Zarautz
Zarauzko ikuspegi, Gipuzkoa, Euskal Herria.jpg
Coat of Arms of Zarautz.svg
Mathbwrdeistref Sbaen Edit this on Wikidata
Poblogaeth23,101 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1237 Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethXabier Txurruka Fernandez Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00 Edit this on Wikidata
Gefeilldref/iCardano al Campo, Pontarlier, El Hagounia Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Basgeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolAzpeitia (ardal farnwrol ), Urola Kostako Udal Elkartea/Mancomunidad Urola Kosta, UEMA - Udalerri Euskaldunen Mankumunitatea Edit this on Wikidata
SirUrola Costa (comarca) Edit this on Wikidata
GwladBaner Gwlad y Basg Gwlad y Basg
Arwynebedd14.8 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr4 ±1 metr Edit this on Wikidata
GerllawMôr Cantabria Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaAizarnazabal, Aia, Getaria Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau43.2863°N 2.1748°W Edit this on Wikidata
Cod post20800 Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
maer Zarautz Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethXabier Txurruka Fernandez Edit this on Wikidata

Mae Zarautz (Sbaeneg: Zarauz) yn dref arfordirol wedi'i leoli yn Gipuzkoa, Euskadi, Sbaen. Mae'n ffinio ag Aia i'r dwyrain a'r de a Getaria i'r gorllewin. Mae ganddi bedair amgaead sy'n cyfyngu'r bwrdeistrefi uchod: Alkortiaga, Ekano, Sola, ac Arbestain. Mae Zarautz tua 15km i'r gorllewin o Donostia. Yn 2014 roedd gan Zarautz boblogaeth o 22,890, gyda'r boblogaeth yn chwyddo i tua 60,000 yn yr haf diolch i dwristiaid. Mae Zarautz yn dref lle mae 74% o'r boblogaeth yn siarad Basgeg (Euskara) ac mae 11% arall yn ei deall.[1]

Lleolir Palas Narros, ger traeth Zarautz, traeth 2.8km o hyd, lle treuliodd y Frenhines Isabella II a Fabiola o Wlad Belg eu gwyliau haf ar un adeg. Mae'r traeth yn adnabyddus am fod yr hiraf yn Euskadi (Gwlad y Basg) ac yn un o'r hiraf yn y Gordo Cantabriaidd (yn ddaearyddol y Gordo Cantabraidd yw'r ardal eang ogleddol, penrhyn Iberia sy'n ymestyn o Galisia yn ddwyreiniol ar hyd yr arfordir i Euskadi ac ar hyd Mynyddoedd y Pyreneau i Gatalonia ar Fôr y Canoldir.)

Maer Zarautz ers 2015 yw Xabier Txurruka (Plaid Genedlaetholgar Gwlad y Basg).

Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]

  • 1237: Mae'r safle wedi'i sefydlu fel tref a'i siarteri Navarraidd wedi'u cadarnhau gan y brenin Fernando III o Castile.
  • 1857: Dechrau'r Chwyldro Diwydiannol yn Zarautz, diolch i'r fenter "Fabril Linera". Mae oes o dwf a datblygiad economaidd yn cychwyn.
  • 1936: Mae'r Rhyfel Cartref yn cychwyn ac mae cefnogaeth ysgubol yn Zarautz tuag at achos y Gweriniaethwyr.
  • 1936: Mae'r dalaith yn disgyn i luoedd Falangistaidd yn Rhyfel Cartref Sbaen, sy'n cyflawni dial yn erbyn cenedlaetholwyr Gwlad y Basg.

Ar ddiwedd y 19eg ganrif, a dechrau'r 20fed ganrif, tyfodd poblogrwydd Zarautz fel cyrchfan i dwristiaid moethus, a dechreuodd llawer o bobl adnabyddus ddewis i dreulio'u gwyliau yno. Cododd nifer o dai a phlastai moethus, yn enwedig ar hyd y traeth. Y dyddiau hyn, mae llawer o'r adeiladau hyn wedi dod yn adeiladau cyhoeddus neu wedi cael eu dymchwel a'u disodli gan adeiladau fflatiau chic.

Yn ystod y 1970au a'r 1980au, daeth Zarautz yn gyrchfan fwy fforddiadwy, ac erbyn hyn efallai ei fod yn fwyaf adnabyddus am ei chwaraeon syrffio a dŵr.

Seilwaith a thrafnidiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]

Ffordd[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae Zarautz wedi'i gysylltu â rhwydwaith ffyrdd Ewrop ac â gweddill Sbaen ar draffordd yr A8.

Gastronomeg[golygu | golygu cod y dudalen]

Gan ei fod yn draddodiad yng Ngwlad y Basg, mae gastronomeg yn rhan bwysig iawn o Zarautz. Gellir dod o hyd i lawer o fwytai yn Zarautz, gan gynnig bwyd cain traddodiadol yn ogystal â modern. Mae Zarautz yn dref enedigol i un o'r cogyddion enwocaf yn Sbaen, Karlos Arguiñano, a gellir dod o hyd i'w fwyty o flaen y traeth. Hefyd creodd ysgol goginio o fri o'r enw Aiala . Fel ym mhob dinas o amgylch Gwlad y Basg mae yna lawer o gymdeithasau gastronomegol yn Zarautz. Maent yn draddodiadol iawn ac yn cael eu galw'n Txoko yn y Fasgeg.

Trafnidiaeth gyhoeddus[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae gan Zarautz ddwy orsaf reilffordd, ac mae trenau (Euskotren) yn ei gysylltu â San Sebastian a Bilbao.

Mae gan Zarautz ddwy linell fws yn gweithredu yn y dref.

Amgueddfeydd[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae dwy amgueddfa yn Zarautz, y Photomuseum [1] ac Amgueddfa Gelf a Hanes Zarautz [2] . Yn "Dorre Luzea" mae yna arddangosfeydd celf yn aml. Mae gan y dref lawer o orielau lluniau eraill hefyd.

Eglwysi[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae tair prif eglwys yn Zarautz a llawer o eglwysi llai eraill. Santa Maria la Real yw'r brif eglwys, gyda darn allor diddorol iawn a strwythur Romanésg. Mae Santa Clara hefyd yn eithaf diddorol, wedi'i hadeiladu mewn arddull baróc. Mae eglwys Franciscanos wedi ei hail adeiladu, a sydd gyda llyfrgell ddiddorol iawn.

Hamdden[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae gan Zarautz gyfleusterau chwaraeon o'r radd flaenaf, fel Clwb Golff hen a chain. Ond mae Zarautz yn enwog ledled y byd fel cyrchfan syrffio. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae wedi dod yn hynod boblogaidd ymhlith syrffwyr, ac mae hyd yn oed nifer o ysgolion syrffio wedi'u sefydlu (Zarautz, Pukas).

Chwaraeon[golygu | golygu cod y dudalen]

Zarautz yw man geni'r Ffederasiwn Codi Pwysau Basgeg yn ogystal â Ffederasiwn Codi Pwysau Gipuzkoa. Ers 1968 mae codi pwysau (ZKEhalterofilia) wedi bod yn un o'r chwaraeon y gellir eu hymarfer yn y clwb chwaraeon lleol (Zarautz Kirol Elkartea). Ers hynny, bob haf mae digwyddiad codi pwysau rhyngwladol wedi digwydd yn y dref. Ar y dechrau, cymerodd athletwyr enwog iawn ran yn y gystadleuaeth honno fel Serge Reding ac Alain Terme i enwi ond ychydig. Yn ddiweddar, mae'r digwyddiad wedi dod yn gystadleuaeth clwb lle mae'r pencampwr Ffrengig Girondins de Bordeaux wedi ennill y rhan fwyaf o'r prif wobrau.

Mae'r dref hefyd yn enwog fel un o fannau syrffio mwyaf poblogaidd Sbaen. Mae ei thraeth 2.5km o hyd yn cynnig syrffio cyson iawn gyda llawer o gopaon gwahanol ar gyfer syrffwyr o bob safon. Mae'r dref yn le gwych i ddysgu sut i syrffio ac mae wedi bod yn gartref i lawer o bencampwyr syrffio Sbaen. Mae Zarautz yn un o arosfannau Cyfres Ragbrofol Cynghrair Syrffio'r Byd. [2]

Gefaill-drefi a chwaer-ddinasoedd[golygu | golygu cod y dudalen]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. [turismo@zarautz.eus "Zarautz"] Check |url= value (help). Llywodraeth Gwlad y Basg. Cyrchwyd 24 Ebrill 2020.
  2. https://www.worldsurfleague.com/events/2019/mqs/3010/cabreiro-pro-zarautz-basque-country

Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]