Xiuhtezcatl Martínez
| Xiuhtezcatl Martínez | |
|---|---|
 Xiuhtezcatl Martínez ar 14 Ionawr 2016 | |
| Ganwyd | 2000  Unol Daleithiau America |
| Dinasyddiaeth |  Mecsico |
| Galwedigaeth | rapiwr, amgylcheddwr |
| Gwefan | https://www.xiuhtezcatl.com/ |
Mae Xiuhtezcatl Martínez (ganwyd 9 Mai 2000) neu Xiuhtezcatl Roske-Martínez yn ymgyrchydd amgylcheddol o Fecsico, artist hip hop a chyfarwyddwr y mudiad Gwarcheidwaid y Ddaear, sefydliad byd-eang ar gyfer gwarchod yr amgylchedd.[1][2][3]
Ers pan oedd yn 6 oed, mae ef wedi ymladd dros amddiffyn yr hinsawdd ac wedi siarad â thorfeydd mawr am effeithiau tanwydd ffosil ar gymunedau brodorol a chymunedau lleiafrifol eraill. Mae wedi areithio o flaen y Cenhedloedd Unedig sawl gwaith ac wedi ennill poblogrwydd mawr ar ôl ei haraith yn 2015 yng Nghynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig yn Saesneg, Sbaeneg, a'i mamiaith, Nahuatl.[4]
Mae Martínez yn un o 21 plaintiff sy'n ymwneud ag achos Juliana yn erbyn yr Unol Daleithiau, gan erlyn y llywodraeth ffederal am fethu â gweithredu yn erbyn newid hinsawdd.[5] Dechreuodd yr achos yn 2015. Yn Nhachwedd 2016, gwrthododd y llys ffederal symudiad gan y llywodraeth ganolog i wrthod yr achos. Mae hefyd yn un o saith plaintiff sy'n ymwneud ag achos Comisiwn Cadwraeth Olew a Nwy Martinez v. Colorado, sydd yr un amcan â Juliana v. Yr Unol Daleithiau ond ar lefel gwladwriaeth.
Trwy ei waith gyda Gwarcheidwaid y Ddaear, mae'n gweithio i ymladd dros gyfiawnder hinsawdd trwy wleidyddiaeth, cymorth, protestiadau ac ymgyrchu'n unigol. Yn ogystal, trwy ei ran mewn amrywiol gyfryngau, mae ei lais a'i neges wedi ysbrydoli pobl drwy'r byd i ddechrau meithrin newid amgylcheddol eang ac ymgyrchu yn erbyn newid hinsawdd.
Gyrfa gerddorol[golygu | golygu cod]
Mae Martínez, ynghyd â’i frawd a’i chwaer a’r Gwarcheidwaid Daear, wedi creu cerddoriaeth, sydd wedi'i dosbarthu ar bob platfform ffrydio. Rhyddhawyd ei albwm cyntaf, Generation Ryse, ym mis Awst 2014, ac mae'n cynnwys traciau hip-hop eco-gyfeillgar fel "What the Frack" a "Speak for the Trees." Trwy ei gerddoriaeth, mae'n siarad am broblemau amgylcheddol penodol sy'n berthnasol i Colorado ac sy'n effeithio ar yr Unol Daleithiau i gyd. Yn ogystal, anelwyd yr albwm at ieuenctid heddiw yn y gobaith o ledaenu eu neges o ymwybyddiaeth amgylcheddol i'w chenhedlaeth eu hunain.[6]
Mae gan Martinez hefyd albwm unigol o'r enw Break Free, a ryddhawyd yng ngwanwyn 2018, gyda'r caneuon "Sage Up" a "Young."[7] Gweithiodd gydag artistiaid fel Nakho, Shaliene Woodley, Tru, yn ogystal â’i chwaer iau, Tonantzin Martínez, sy’n ymddangos yn y rhan fwyaf o’i chaneuon. Trwy'r albwm hwn, mae'n ceisio ail-greu ymwybyddiaeth o'r argyfwng amgylcheddol ac ysbrydoli gweithredu ymhlith pobl ifanc.
Gweithredu[golygu | golygu cod]
Yn ei arddegau, rhoddodd Martínez dair sgwrs TED a chafodd wahoddiad i siarad yn y Cenhedloedd Unedig ar bolisi amgylcheddol.[8] Ym Mehefin 2015, yn 15 oed, siaradodd yn Saesneg, Sbaeneg a Nahuatl, ei famiaith, gerbron Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig ar Newid Hinsawdd. Anogodd Martinez weithredu dros yr hinsawdd ar unwaith gan ddweud, "Yr hyn sydd yn y fantol ar hyn o bryd yw bodolaeth fy nghenhedlaeth i."[9][10]
Yr un flwyddyn, cystadlodd â cherddorion ifanc o bob cwr o'r byd i gyflwynodd ei gerddoriaeth ei hun "i ysbrydoli trafodaethau" yng Nghonfensiwn Fframwaith y Cenhedloedd Unedig ar Newid Hinsawdd a dewiswyd Martínez "Speak for the Trees".[11][12]
Ardystiadau gwleidyddol[golygu | golygu cod]
Yn Ebrill 2019, ysgrifennodd Martinez am ei waith fel ymgyrchydd yn TeenVogue a chymeradwyodd y gwleidydd Bernie Sanders ar gyfer yr arlywyddiaeth, gan ysgrifennu, "Rwy'n credu bod Bernie Sanders yn cefnogi ein hymgyrch yn erbyn newid hinsawdd."[13] Yn Rhagfyr 2018, siaradodd Martinez â Sanders mewn digwyddiad yn neuadd y ddinas o'r enw "Datrys yr Argyfwng Hinsawdd."
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae Martinez yn byw gyda'i deulu yn Boulder, Colorado. Roedd ei fam, Tamara Roske, yn un o sylfaenwyr Canolfan Adnoddau Cymunedol Earth Guardian (Earth Guardian Community Resource Center; 1993), ysgol uwchradd ym Maui, Hawaii. Yn ddiweddarach dechreuodd wasanaethu fel Cyfarwyddwr Gweithredol Gwarcheidwaid y Ddaear, sefydliad byd-eang sy'n hyrwyddo cadwraeth ar gyfer plant ac ieuenctid. Mae ganddo ddau frawd iau, chwaer, Tonantzin, a brawd hŷn, Itzcuauhtli. Mae ei dad, Siri Martínez, o dreftadaeth Aztec ac mae wedi magu ei blant yn nhraddodiad y Mecsica, un o bobloedd brodorol Mecsico. Mae ei deulu wedi trosglwyddo'r wybodaeth draddodiadol o weld unigolyn yn rhan annatod o gyfanwaith mwy, gan bwysleisio'r cysylltiad gyda phob agwedd ar y byd naturiol.[14]
Gwobrau[golygu | golygu cod]
- Yn 2013, derbyniodd Xiuhtezcatl Wobr Gwasanaeth Gwirfoddol yr Unol Daleithiau gan yr Arlywydd Obama.[15]
- Yn 2017, cafodd ei grybwyll yn "rhestr o 25 dan 25 oed" cylchgrawn Rolling Stone a fydd yn newid y byd.[16]
- Yn 2018, derbyniodd y Wobr Generation Change gan MTV EMAs.[17]
Cyhoeddiadau[golygu | golygu cod]
- We Rise: Canllaw Gwarcheidwaid y Ddaear i Adeiladu Mudiad sy'n Adfer y Blaned - 2017
- Lliniaru newid yn yr hinsawdd
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Martin, Claire (28 Mai 2014). "Xiuhtezcatl Roske-Martinez, 14, wants to save the world". The Denver Post. Cyrchwyd 25 Mehefin 2016.
- ↑ "Xiuhtezcatl Martinez", Earthguardians.com, http://www.earthguardians.org/xiuhtezcatl/, adalwyd 21 Mawrth 2017
- ↑ "Meet the 16yo suing the US Government over climate change". Australian Broadcasting Corporation. 6 Chwefror 2017. Cyrchwyd 12 Medi 2017. Italic or bold markup not allowed in:
|website=(help) - ↑ Maida, Kim. "Xiuhtezcatl Martinez: Protegiendo la Tierra para Generaciones Futuras". www.culturalsurvival.org (yn Sbaeneg). Cyrchwyd 21 de diciembre de 2019. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ "These Kids Are Suing the Federal Government to Demand Climate Action. They Just Won an Important Victory". Time]]. 11 Tachwedd 2016.
- ↑ McPherson, Coco (13 Gorffennaf 2015). "The Teen Indigenous Hip-Hop Artist Fighting Climate Change". Rolling Stone (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 de diciembre de 2019. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ Blais-Billie, Braudie (8 de octubre de 2018). "xiuhtezcatl dropped the perfect soundtrack for indigenous peoples' day". i-D (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 Rhagfyr 2019. Check date values in:
|date=(help) - ↑ Martin, Claire (28 de mayo de 2014). "Xiuhtezcatl Roske-Martinez, 14, wants to save the world". The Denver Post. Cyrchwyd 25 Mehefin 2016. Check date values in:
|date=(help) - ↑ Cumming, Ed (9 de octubre de 2015). "Xiuhtezcatl Roske-Martinez: 'Our greed is destroying the planet'". The Guardian. Cyrchwyd 25 de junio de 2016. Check date values in:
|access-date=, |date=(help) - ↑ Steyer, Carly (2 de julio de 2015). "15-Year-Old Gives Amazing Speech To UN About Climate Change". Cyrchwyd 25 de junio de 2016. Check date values in:
|access-date=, |date=(help) - ↑ McPherson, Coco (13 de julio de 2015). "Meet the Teenage Indigenous Hip-Hop Artist Taking on Climate Change". Rolling Stone. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-06-29. Cyrchwyd 25 Mehefin 2016. Check date values in:
|date=(help) - ↑ "Winners of Global Challenges Youth Music Contest #GYMC15 Announced". United Nations. Cyrchwyd 15 Mawrth 2019.
- ↑ Martinez, Xiuhtezcatl. "This Earth Day, I Believe Bernie Sanders Has Our Back on Climate Change". Teen Vogue (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 de diciembre de 2019. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ Martin, Claire (28 Mai 2014). "Xiuhtezcatl Roske-Martinez, 14, wants to save the world". The Denver Post. Cyrchwyd 25 Mehefin 2016.
- ↑ "Xiuhtezcatl Martinez (Keynote Speaker) | MiniCOP Paris GIN Conference on Climate Change" (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 de diciembre de 2019. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ Stone, Rolling (19 de julio de 2017). "25 Under 25: Meet the Musicians, Actors, Activists Changing the World". Rolling Stone (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 de diciembre de 2019. Check date values in:
|access-date=, |date=(help) - ↑ "Best Artist - MTV EMAs: Complete Winners List". The Hollywood Reporter (yn Saesneg). Cyrchwyd 19 Medi 2019.