Rhyfeloedd dros annibyniaeth yr Alban

Cerflun o William Wallace, Aberdeen

Dyma restr o frwydrau dros annibyniaeth yr Alban.

Brwydrau

Cerflun Robert Bruce, Bannockburn

• Dunbar (27 Ebrill 1296) - Gwesteiwr Albanaidd wedi’i drechu gan John de Warenne yn arwain y llu blaenaf yn ymosodiad Edward I.
• Pont Stirling (11 Medi 1297) - John de Warenne, yr oedd Edward I wedi ei adael yng ngofal yr Alban, wedi ei drechu gan William Wallace ac Andrew Murray.
• Falkirk (22 Gorffennaf 1298) - William Wallace yn cael ei drechu gan Edward I (ond daeth goresgyniad y Saeson i ben).
• Roslin (24 Chwefror 1303) - Llu Seisnig wedi'i leoli yng Nghastell Caeredin wedi'i drechu gan John (y Coch) Comyn.
• Methven (19 Mehefin 1306) - Robert Bruce wedi ei orchfygu gan Saeson.
• Loudon Hill (c. 10 Mai 1307) - Saeson wedi eu trechu gan Robert Bruce.
• Inverurie (23 Mai 1308) - John Comyn, iarll Buchan, wedi ei orchfygu gan Bruce.
• Pas Brander (canol Awst 1308) - John Macdougall o Lorn wedi ei orchfygu gan Bruce.
• Bannockburn (23-24 Mehefin 1314) - Edward II yn cael ei drechu gan Robert Bruce.
• Dundalk (14 Hydref 1318) - Edward Bruce yn cael ei ladd gan lu Eingl-Gwyddelig.
• Byland (20 Hydref 1322) - John o Lydaw, iarll Richmond, wedi ei orchfygu gan Robert Bruce yn ysbeilio yn Swydd Efrog.
• Dupplin (10 Awst 1332) - Donald iarll Mar, gwarcheidwad Dafydd II, wedi ei orchfygu a'i ladd gan Edward Balliol.
• Halidon Hill (19 Gorffennaf 1333) - Archibald Douglas, gwarcheidwad Dafydd II, wedi ei orchfygu a'i ladd gan Edward III.
• Culblean (30 Tachwedd 1335) - David Strathbogie (cefnogwr blaenllaw Edward Balliol) yn cael ei drechu a'i ladd gan Andrew Murray, gwarcheidwad Dafydd II.

Gweler hefyd

• Rhyfeloedd dros annibyniaeth Cymru
• Rhyfeloedd dros annibyniaeth Iwerddon
• Annibyniaeth yr Alban
• Annibyniaeth i Gymru
• Iwerddon unedig
• Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon