Neidio i'r cynnwys

Prifysgol Padova

Oddi ar Wicipedia
Prifysgol Padua
ArwyddairUniversa universis patavina libertas Edit this on Wikidata
Mathprifysgol Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • Medi 1222 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolELIXIR Italy Edit this on Wikidata
LleoliadPadova Edit this on Wikidata
SirPadova Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Eidal Yr Eidal
Cyfesurynnau45.42°N 11.87°E Edit this on Wikidata
Map

Prifysgol gyhoeddus hunanlywodraethol a leolir yn ninas Padova, Veneto, yng ngogledd yr Eidal yw Prifysgol Padova (Eidaleg: Università degli Studi di Padova, UNIPD). Dyma'r brifysgol hynaf ond un yn yr Eidal, a'r brifysgol bumed hynaf yn y byd sydd yn dal i weithredu (ar ôl Bologna, Rhydychen, Caergrawnt, a Salamanca).

Sefydlwyd ym 1222 gan ryw fil o fyfyrwyr yn symud o Brifysgol Bologna, y brifysgol hynaf yn y byd sydd yn dal i fod. Bu'r ddwy brifysgol dan reolaeth y myfyrwyr a fyddai'n ethol yr athrawon ac yn pennu eu cyflogau. Ymwahanodd rhai o'r myfyrwyr oddi wrth Brifysgol Padova ym 1228 i ffurfio'r brifysgol gyntaf yn y byd i dderbyn arian gyhoeddus yn Vercelli; caeodd yr honno ym 1372, Goroesai Prifysgol Padova trwy gydol y 13g a'r 14g, er gwaethaf troeon grym a'r brwydro rhwng Padova a Verona. Symudodd rhagor o fyfyrwyr o Bologna i atgyfnerthu'r niferoedd yn Padova ym 1306 a 1322,[1] a derbyniodd ar ffurf bwl gydnabyddiaeth swyddogol o freintiau ei statws fel studium generale oddi ar y Pab Clement VI ym 1346.[2] Ar y cychwyn bu'n brifysgol y gyfraith sifil a'r gyfraith ganonaidd yn bennaf, a thyfai'i hadrannau athroniaeth, diwinyddiaeth, a meddygaeth yn raddol. Ym 1399 rhannwyd y brifysgol yn ddwy, gan wahanu adrannau'r gyfraith oddi ar adrannau'r celfyddydau a meddygaeth; ni chawsant eu haduno dan yr un weinyddiaeth nes dechrau'r 19g.[1]

Yn ystod y Dadeni Dysg, daeth Prifysgol Padova yn ganolfan i astudiaeth y clasuron, yn enwedig y beirdd Rhufeinig, a fyddai'n cael dylanwad hollbwysig ar ddatblygiad dyneiddiaeth y Dadeni. Erbyn yr 16g, Padova oedd un o ddwy neu dair prifysgol flaenaf Ewrop ac yn gartref i athrawon enwoca'r Gristionogaeth, yn eu plith athronwyr, dyneiddwyr, a gwyddonwyr megis Galileo. Sefydlwyd gardd fotaneg y brifysgol, yr hynaf o'i bath yn Ewrop, ym 1545, a'r arsyllfa seryddol ym 1761.[1]

Mae adrannau cyfoes y brifysgol yn cynnwys y gyfraith, gwyddor gwleidyddiaeth, y celfyddydau a llenyddiaeth, athroniaeth, addysg, mathemateg, ffiseg a'r gwyddorau naturiol, economeg a masnach, ystadegaeth, fferylliaeth, amaethyddiaeth, peirianneg, a meddygaeth.

Mae'n aelod o Grŵp Coimbra ar gyfer prifysgolion Ewropeaidd.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) University of Padua. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 10 Hydref 2021.
  2. A. B. Cobban, The Medieval Universities: their development and organization (Llundain: Metheun & Co, 1975), t. 29.