Plas Teg
 | |
| Math | plasty gwledig  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Yr Hôb |
| Sir | Yr Hôb |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 103.3 metr |
| Cyfesurynnau | 53.1297°N 3.0672°W |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd I |
| Manylion | |
Plasty Jacopeaidd rhwng pentrefi'r Hôb a Phontblyddyn, Sir y Fflint yw Plas Teg a godwyd gan Sion Trevor (1563–1630) tua 1610.[1]
Roedd Sion Trevor (neu John Trevor yn ddiweddarach yn ei oes) yr ail fab hynaf i Sion Trefor (m. 1589), Trefalun, y ceir cofeb alabaster iddo yn Eglwys Gresffordd. Ar y gofeb honno, disgrifir ei blant, a dyma'r disgrifiad o Sion:
- Golygwr ar Lynges ardderchawg y Frenhines, yr hwn a briododd Marged merch Hywel Trevanian o (?)arihays yn Gernyw, Ysgweier, vab Syr Hyw Trevanian, Marchog ar ol ei dad.
Ceir cerddi am faenordy cyharach ar y safle hwn gan feirdd y 15g. Dengys arolwg Robert Eggerley o arglwyddiaeth y Waun yn 1391-2 fod tiroedd Ednyfed Gam wedi eu rhannu rhwng ei etifeddion a bod Dafydd ab Ednyfed Gam yn berchen ar dir yn nhrefgordd Bryncunallt a Phlas Teg yn yr Hôb, "lle y byddai ei orwyr, Robert Trefor ap Siôn Trefor, yn trigo yn y dyfodol".[2]
Hwn oedd prif gartref Sion, ac defnyddiai'r tŷ'n aml i groesawu gwahoddedigion yno, yn enwedig rhai o brif gyfreithwyr Llundain. Fel ei frodyr, roedd yn Bengryniad pybyr. Bu farw yn 1629 a Marged ei wraig ar ei ôl; ddwy flynedd wedi hynny anrhaethwyd yr adeilad pan ymosododd y Cadfridog Brereton a Phengryniaid eraill ar yr ardal.
Ni newidiwyd llawer ar Blas Teg hyd at ddiwedd y 18g pan ychwanegwyd rhai adeiladau allanol gan y Fonesig Jane Dacre. Tua 1823-4 gweddnewidiwyd y lle gan Charles Blayney Trevor-Roper gyda chryn newidiadau strwythurol, ond gadw'r hen naws.[3]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Hayward, Will. "These houses helped shape Wales' history but are now crumbling". Wales Online.
- ↑ gutorglyn.net; adalwyd 12 Chwefror 2017.
- ↑ britishlistedbuildings.co.uk; adalwyd 12 Chwefror 2017.
Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]
- E Hubbard, Clwyd, 1986, pp376–377;
- RCAHMW, Sir y Fflint, 1912, p48 (133);
- M Girouard, erthygl yn Country Life, 19 Gorffennaf 1962;
- P Smith, Houses of the Welsh Countryside, 1988, tt225-229, fig 133, pl 72, mapiau 49, 53;